**Thema's**: Vanuit onze **[[:tk2021:partijprogramma:kernpunten|kernpunten]]** verklaren en motiveren we al ons doen en laten. Het thema-deel bestaat uit onze plannen en ideeën over beleidsterreinen die binnen de partij op grond van deze kernpunten ontwikkeld zijn. 

====== Ondernemerschap ======
De Piratenpartij wil kleine ondernemers beschermen tegen machtsconcentraties van overheden en grote bedrijven. Daar waar de overheid van MKB-ondernemers informatie vraagt, moet ze de daarvoor benodigde software open source en gratis aanbieden. 

===== MKB =====

==== Innovatie ====

Innovatie vindt voor een belangrijk gedeelte plaats bij kleinere bedrijven die een sterke focus hebben op ontwikkeling. Deze bedrijven moeten gestimuleerd worden in wat ze doen, patenten mogen geen belemmering vormen.(([[http://www.administrativelawreview.org/wp-content/uploads/2014/04/Creating-a-Viable-Alternative-Reforming-Patent-Reexamination-Procedure-for-the-Small-Business-and-Small-Inventor.pdf|Creating a Viable Alternative: Reforming Patent Reexamination Procedure for the Small Business and Small Inventor.]]))  MKB-ondernemers(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Midden-_en_kleinbedrijf|Midden- en kleinbedrijf]]))  moeten zich kunnen concentreren op innovatie, zonder dat ze zich zorgen hoeven maken over de juridische kant van patenten.(([[https://www.informationweek.com/patent-troubles-pending/d/d-id/1016628|Patent Troubles Pending - Small companies say they're being sued for using common practices to do business on the Net]]))


==== Open source software ====
Organisaties, bedrijven en burgers kunnen efficiënter werken wanneer ze bijvoorbeeld open source boekhoudsoftware inclusief belastingregels gratis kunnen downloaden en gebruiken. Dit zal op termijn ook schelen in de verwerkingskosten voor de overheid zelf.

De Piratenpartij wil ontwikkeling van gratis open source software voor door de overheid gevraagde gegevens.

==== Achtergrondmuziek op het werk en in de kroeg ====
Op het werk of in de horeca wordt muziek en televisie doorgaans niet als kern van het verdienmodel ten gehore gebracht.(([[http://www.ivir.nl/publicaties/download/AMI_6_2008.pdf|Another 45 miles to go? Kritisch commentaar op het richtlijnvoorstel duurverlenging naburige rechten]])) Het verplicht afdragen van gelden om muziek of video te vertonen op het werk of in de horeca moet worden afgeschaft.(([[https://www.ivir.nl/publicaties/download/AMI_2007_3.pdf|Het Communautaire Acquis voor auteursrecht en naburige rechten : Zeven zonden of zestien gelukkige jaren?]]))

==== Exit thuiskopie- en reprorecht heffing ====
Het thuiskopieheffing-stelsel is een onnodige en inefficiënte heffing. Het reprorecht is al net zo'n overbodige kopieerheffing voor ondernemers. Regelingen voor terugbetaling van ten onrechte geïnde heffingen zijn ofwel niet-bestaand, ofwel te omslachtig om te gebruiken. Een groot deel van deze bedragen gaat verloren in de administratieve lasten.

==== Parallelle import ====
Het merkenrecht moet niet inhouden dat de rechtenhouder op elke markt een andere prijs mag bepalen. Een open markt door parallelle import komt een eerlijke marktwerking ten goede.(([[https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=71bc5df8-766d-483d-96f0-ba8be5c60dc1|Parallel imports in EU law]]))

De Piratenpartij wil import buiten de distributiekanalen van de rechtenhouder toestaan.

===== ZZP'ers =====
De Piratenpartij draagt zelfstandige ondernemers een warm hart toe. Bedrijven en overheden huren echter steeds vaker ZZP'ers in om de CAO te ontwijken. In dat geval is er echter geen sprake van zelfstandige ondernemers, maar schijnzelfstandigheid. Dit gebruik van marktmacht is verboden. Het mededingingsrecht dient strenger te worden gehandhaafd. Dit maakt moeilijke regelingen zoals de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) onnodig omdat de werkgevers geen voordeel meer hebben van schijnzelfstandigheid.
Voor ZZP'ers  is het verschil tussen werk en privé vaak klein. Sekswerkers zijn hierin extra kwetsbaar. De privacy van alle ZZP'ers behoeft betere bescherming. Misbruik van NAW gegevens uit de Kamer van Koophandel moet worden tegengegaan.
De mededingingsregels voor zeer kleine ondernemingen moeten worden versoepeld, zodat ze zich makkelijker kunnen organiseren in coöperaties en gezamenlijke regelingen, zoals vrijwillige pensioenfondsen en verzekeringen voor arbeidsongeschiktheid.

De Piratenpartij wil:
  * dat de KvK privéadressen afschermt;
  * dat ZZP'ers hun bedrijf zonder adres kunnen registreren. 

====== Onvoorwaardelijk basisinkomen ======
Met een basisinkomen profiteert iedereen van technologische vooruitgang. Deze versimpeling van de sociale zekerheid maakt bureaucratie en controles onnodig, zodat elke euro terecht komt bij de mensen die het nodig hebben. Dit is bovendien robuuster, zodat het ook werkt in tijden van crisis. De economische zekerheid die dit biedt stimuleert ondernemerschap en maakt de economie weerbaar en veerkrachtig. 

==== Technologische vooruitgang en inkomen ====
In een gezonde economie is het belangrijk dat iedereen iets zinvols doet. De economische regels bepalen wie profiteert van technologische vooruitgang, en wie niet. Dit betekent dat we anders en minder gaan werken, of dat mensen nieuwe manieren moeten vinden om een zinvolle bijdrage te leveren aan de samenleving. De COVID-19 crisis heeft ons geleerd dat veranderingen snel en ingrijpend kunnen zijn. We zullen op een andere manier moeten kijken naar de wijze waarop we ons inkomen blijven verdienen.

==== Meer vrijheid zelfstandig te ondernemen =====
Experimenten met een verplichte tegenprestatie bleken niet succesvol en werden gezien als grove vrijheidsinperking. Het basisinkomen biedt een aantrekkelijk alternatief, want het geeft meer vrijheid om zonder financiële zorgen zelfstandig te ondernemen. Uit experimenten blijkt dat, wanneer mensen zich geen zorgen hoeven te maken over hun vaste lasten, ze meer onderwijs gaan volgen, ondernemender worden en meer zinvol werk gaan doen. Bovendien betekent het basisinkomen een drastische vereenvoudiging van het huidige oerwoud aan toeslagen. Iedereen krijgt dan immers dezelfde toeslag: het basisinkomen. Dit maakt een hoop bureaucratie en privacy schendende controles overbodig. Het basisinkomen bestrijdt ook de armoede, die het gevolg is van het niet om kunnen gaan met deze bureaucratie.

===== Een haalbare en betaalbare basisinkomensgarantie =====

Algemene voorzieningen hebben meestal meer democratisch draagvlak dan herverdeling van geld naar een kleine groep. Een basisinkomensgarantie waarbij subsidies en belastingvoordelen voor laag-betaald werk, toeslagen, uitkeringen en uitvoeringskosten gecombineerd worden tot één budget voor een onvoorwaardelijk basisinkomen met progressieve belasting, een verzilverbare heffingskorting, //negative income tax//(([[wp>Negative_income_tax|Negative income tax]])), is aantoonbaar een haalbaar plan. Het Nederlandse stelsel van inkomensondersteuning voor de zwakkeren in de samenleving, uitkeringen, toeslagen en andere regelingen, is gevoelig voor fraude (al is die relatief klein) en er is een gigantisch controleapparaat nodig om te zorgen dat alleen mensen die recht hebben op deze ondersteuning, deze ontvangen. Andere ongewenste gevolgen zijn de armoedeval en de participatiewet.

Ons stelsel is aan vernieuwing toe. De Piratenpartij wil een systeem dat mensen niet vast houdt in armoede maar de vrijheid biedt om zich te ontplooien. Het liefst zonder privacyschending en met een soort automatische werking. De Piratenpartij wil het sociale zekerheidsstelsel omvormen met de volgende uitgangspunten:

  * onvoorwaardelijk
  * laagdrempelig
  * fraudebestendig (door eenvoud)
  * geen privacyschendende controles
  * persoonlijk (geen kostendelersnorm)
  * bijverdienen moet lonen
  * rechtvaardig voor arbeidsongeschikten


==== Loonkostensubsidies laagbetaald werk afschaffen ====

Loonkosten subsidies helpen gezinnen met een laag inkomen, maar bieden geen steun aan gezinnen zonder inkomen. Ook drukken subsidies voor laagbetaald werk de lonen. Door mensen een prikkel te geven om te werken, stellen dergelijke subsidies werkgevers in staat om minder te betalen. Voor een deel komt het geld terecht bij de werkgever in plaats van bij de werknemer. Het vervangen van subsidies voor laagbetaald werk door een basisinkomen zou de onderhandelingspositie en de lonen van de werknemers verbeteren. Door het variabele karakter van loonsubsidies kosten die de belastingbetaler meer dan een basisinkomen, waardoor ze de economische inefficiëntie vergroten. Er is zelfs een grotere economische koek om te verdelen, en er gaat meer geld naar degenen die het nodig hebben.(([[https://www.hks.harvard.edu/centers/mrcbg/programs/growthpolicy/why-universal-basic-income-better-subsidies-low-wage-work|Why a Universal Basic Income Is Better Than Subsidies of Low-Wage Work]]))

===== Maak Nederland schuldvrij ===== 
Niemand wordt beter wordt van de misstanden in de Nederlandse schuldenindustrie. De schuldeiser ziet zijn geld niet terug. Schuldenaars worden letterlijk ziek van ellende, Relaties lopen op de klippen lopen en kinderen groeien op in chaos. De belastingbetaler is uiteindelijk honderden miljoenen kwijt aan een uitdijend bureaucratisch moeras.(([[https://petities.nl/petitions/manifest-schuldvrij|Manifest Schuldvrij]]))
 
Daarom wil de Piratenpartij:
  * Stoppen met het beboeten van armoede. Geldgebrek los je niet op met boetes;
  * De wanpraktijken bij incassobureaus aanpakken. Weinig schuldenaren kennen en halen hun recht;
  * Marktwerking voor deurwaarders afschaffen. Eén deurwaarder op één gezin;
  * Samenhang. Geef de overheid één gezicht;
  * Perspectief op een schuldvrij bestaan. Een schone lei moet sneller in zicht komen.

====== Economie ======
De Piratenpartij staat voor een inclusieve economie met ontplooiingskansen voor iedereen. De huidige economie heeft een probleem met de marktmacht. Bevorderen van een gelijk speelveld met //de effectieve mededingingsnorm// zal de welvaart voor iedereen verhogen. Een weerbare en veerkrachtige economie begint bij economische zekerheid. Wij willen economisch beleid dat gericht is op welzijn voor iedereen. 

===== Inclusieve economie =====

Een inclusief beleid heeft een gunstige invloed op de economische groei en welvaart van ons land. In de laatste 40 jaar is de toegenomen productiviteit niet in gelijke mate ten goede gekomen aan de hele bevolking. De achteruitgang in economische zekerheid treft vooral mensen met een laag of midden inkomen. In een economie waarin rijkdom zich steeds meer aan de top concentreert, blijft weinig over voor de rest. Dit ofschoon de top de suggestie wekt dat de rest op gelijke voet participeert. Meer diversiteit voor wat betreft economische, etnische, gender-, leeftijds- en seksuele achtergrond, zal leiden tot het vergroten van de welvaart en welzijn voor iedereen.(([[https://socialequity.duke.edu/wp-content/uploads/2019/10/An-Introduction-to-Stratification-Economics.pdf|A Tour de Force in Understanding Intergroup Inequality: An Introduction to Stratification Economics]]))

De Piratenpartij staat voor:

  * inclusiviteit;
  * meer investering in publieke diensten;
  * versterking van de economische zekerheid van mensen met een laag of midden inkomen.


===== Marktmacht is het probleem =====

De toegenomen technische mogelijkheden om privacygevoelige gegevens te verzamelen tasten de grondrechten van de burger aan. Daarnaast is de weerbaarheid van burgers en overheden de laatste decennia afgebrokkeld. De financiële douceurtjes in de corona crisis verhullen dit beeld. Ook heeft de huidige economie een probleem met de marktmacht. We hebben mededingingsbeleid nodig dat verder kijkt dan alleen naar de laagste prijs voor de consument. Het hoofddoel van het mededingingsbeleid moet het beschermen en bevorderen van het concurreren zijn, met oog voor de belangen van afnemers, werknemers en leveranciers. Wij willen economisch beleid dat gericht is op welzijn voor iedereen.


===== Een economie die voor iedereen werkt =====
Wanneer bedrijven een bovenmatige macht kunnen uitoefenen om lagere lonen te bieden is er sprake van een //monopsonie//(([[wp>Monopsony|Monopsony]])) op de arbeidsmarkt. Dit zorgt voor een afnemende bedrijfsdynamiek, arbeidsmobiliteit, en ondernemerschap. Het onvermogen van de arbeidsmarkt om voldoende banen te bieden is het gevolg, leidend tot werkeloosheid. Herstel van concurrentie is nodig om economische groei, de koopkracht en de productiviteit te bevorderen.(([[https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3129221|Antitrust Remedies for Labor Market Power]]))

==== Een nieuwe basisbeurs is goed voor de maatschappij ====
Hoger onderwijs biedt de mogelijkheid tot opklimmen op de maatschappelijke ladder. Voor de middenklasse dreigt het er steeds slechter in plaats van beter op te worden. De studieschuldenlast verzwakt de financiële situatie van de gezinnen en deze zwakte is een van de belangrijkste mechanismen die de economische groei afremt.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kwijtschelding van de studieschulden een bescheiden macro-economische stimulans is.(([[http://www.levyinstitute.org/publications/the-macroeconomic-effects-of-student-debt-cancellation|The Macroeconomic Effects of Student Debt Cancellation]]))
Hoger onderwijs is een groter goed dan alleen het individuele voordeel, zoals een beter salaris.(([[https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3376245|Second Chance: Life without Student Debt]]))
De maatschappelijke voordelen omvatten onder andere een betere gezondheid, interessantere werkomgevingen, een grotere collectieve vaardigheid voor kritisch denken. Hoger onderwijs is een publieke dienst. Het geeft geen pas dat studenten die publieke voorzieningen financieren door het terugbetalen van persoonlijke leningen.

De Piratenpartij wil:
   * meer investeren in hoger onderwijs;
   * collegegeld afschaffen;
   * een nieuwe basisbeurs creëren en het leenstelsel afschaffen;
   * onder het leenstelsel opgebouwde schulden compenseren.

==== Machtsevenwicht op de arbeidsmarkt met mededingingsbeleid ====

De reële lonen van werknemers stagneren de laatste veertig jaar, terwijl de productiviteit is blijven groeien en de winsten van bedrijven stijgen. Het tekortschieten van het mededingingsbeleid stelt grote bedrijven in staat om niet-werknemers, zoals toeleveranciers, zzp'ers en flexwerkers te vertellen hoe ze hun werk moeten doen, maar tegelijkertijd mogen ze zich niet organiseren om hun onderhandelingspositie te versterken. Om oneerlijke concurrentie te voorkomen zouden bedrijven niet van twee walletjes mogen eten. Mededingingswetgeving moet ervoor zorgen dat platforms het ene of het andere verdienmodel kiezen: ofwel de werknemers in dienst nemen als ze hun loon wil vastleggen en toezicht houden op hun werk, ofwel de macht van de prijsbepaling en de marktcoördinatie opgeven. Anderzijds moet het zzp'ers en flexwerkers worden toegestaan om collectief te onderhandelen.(([[https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3347949|Antitrust, the Gig Economy, and Labor Market Power]]))


==== Een arbeidsmarkt die werkt ====

Hoewel handhaving van de mededingingswetgeving monopsonie aan kan pakken, is het voor de arbeidsmarkt onvoldoende. Er is aanvullend beleid nodig om arbeidsmarkt-monopsonie aan te pakken.(([[https://rooseveltinstitute.org/publications/antitrust-plus-evaluating-additional-policies-to-tackle-labor-monopsony/|Antitrust-Plus: Evaluating Additional Policies to Tackle Labor Monopsony]]))  Hardnekkige monopsoniemacht is het gevolg van structurele knelpunten met betrekking tot het veranderen van baan, waarbij zowel banen als werknemers uiteenlopende, uiterst specifieke karakteristieken hebben die moeilijk te specificeren zijn in wettelijk afdwingbare contracten. Als ondernemingen in staat zijn om marktmacht uit te oefenen, dan zal een minimumloon de werkgelegenheid doen toenemen tot het punt waarop de lonen het concurrerende markttarief bereiken. De economische groei zal ook verbeteren door de koopkracht te vergroten. Naast mededingingsbeleid of ander concurrentiebevorderend beleid, kun je de macht van ondernemingen om de lonen te bepalen beperken of in laatste instantie de effecten ervan afzwakken met bijvoorbeeld loonsubsidies, of beter nog: een [[:tk2021:partijprogramma:thema#een_haalbare_en_betaalbare_basisinkomensgarantie|basisinkomensgarantie]].

De Piratenpartij wil:
  * een minimumloon van 14 euro per uur voor iedereen vanaf 18 jaar;
  * dat mensen met een beperking een volwaardig minimumloon verdienen;
  * dat het non-concurrentie beding in de regel niet is toegestaan;
  * gratis kinderopvang;
  * dat collectieve onderhandelingen mogelijk zijn voor alle beroepsgroepen, ook zzp'ers.

==== Andere vormen van waardering ====
In vergelijking met andere Europese landen heeft Nederland de minste vrije feestdagen. Extra vrije tijd is een teken van waardering voor de werknemers.

De Piratenpartij wil:
  * het aantal betaalde vakantiedagen uitbreiden naar dertig per jaar;
  * vijf extra officiële vrije dagen, waaronder [[:tk2021:partijprogramma:thema#bevrijdingsdag_5_mei_vrij|5 mei]];
  * minimaal vier weken betaald verlof voor partners bij de geboorte van een kind;
  * dat de werkgever ook de reistijd betaalt;
  * recht op thuiswerken waar mogelijk (2-3 dagen in de week).

===== De effectieve mededingingsnorm =====

De mededingingsautoriteit zou naast consumentenprijzen ook de gevolgen van de inkoopmacht van opdrachtgevers moeten onderzoeken. Het alleen hanteren van de welvaartsnorm voor consumenten gaat voorbij aan de nadelige gevolgen voor de werknemers, de leveranciers, de kwaliteit van de producten en innovatie. De //effectieve mededingingsnorm// (([[https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3293187|The Effective Competition Standard: A New Standard for Antitrust]]))  herstelt het hoofddoel van de mededingingswetgeving, namelijk het verspreiden en ontvlechten van aanzienlijke private macht, waar die zich ook in de economie voordoet, met inbegrip van de toeleveringsketens en de arbeidsmarkt:

//"De mededingingsautoriteiten dienen het behoud van concurrerende marktstructuren te handhaven die natuurlijke personen, afnemers, consumenten en producenten beschermen; mogelijkheden voor concurrentie in stand houden; persoonlijke autonomie en welzijn bevorderen; en private macht verspreiden als het hoofddoel van het mededingingsbeleid."//


===== Beteugel informatie-monopolies =====

In de kenniseconomie is vrije toegang tot informatie essentieel. Het evenwicht tussen enerzijds intellectuele eigendomsrechten en anderzijds innovatie en ondernemerschap moet worden hersteld. Een eerste stap zou zijn om de duur van patenten en auteursrecht te verkorten. Informatie-monopolies verstoren de markt, het mededingingstoezicht zou na korte tijd (maximaal 5 jaar) er op moeten toezien dat ook concurrenten worden toegelaten. Toepassing van het mededingingsrecht dient voorrang te hebben op 'intellectuele eigendomsrechten'. De dienst betreffende 'intellectuele eigendomsrechten' van het [[tk2021:partijprogramma:thema#splitsen_ministerie_van_justitie_en_veiligheid|Ministerie van Justitie en Veiligheid]] hoort thuis bij Economische Zaken.


===== Effectieve regels voor internetplatforms =====

=== Wie plukt de vruchten van de technologische vooruitgang? ===
De samenhang tussen arbeidsproductiviteit en beloning is verbroken. Steeds meer beloning gaat naar de houders van de intellectuele rechten: auteursrecht, patenten, merken. Onderwijs en opleiding zijn vitale componenten voor de vooruitgang van de samenleving en het behoud van een productieve beroepsbevolking.

==== Platforms versus Consumenten ====

De grote technologiebedrijven blijven hun marktmacht uitbreiden door het verwerven van potentiële concurrenten. Vele fusies hebben de keuze van de consument - bijvoorbeeld voor sociale-mediaplatforms als Facebook, Instagram en WhatsApp - sterk verminderd. Mensen geven hun privacy uit handen. Het verzamelen van een veelheid aan persoonlijke gegevens en het gebruik ervan is uiterst lucratief, maar misleidend voor de consument.


==== Platforms versus Concurrenten ====

Bij technologische vernieuwingen ontstaat een race om het monopolie. Aanloopverliezen worden genomen om minder kapitaalkrachtige concurrenten uit de markt te drukken. Zodra de monopolistische positie is bereikt, is er afhankelijkheid van de diensten van de platformaanbieder. Belastingvoordelen door het opvoeren van excessieve verliezen moeten worden beperkt. MKB en zzp'ers verdienen een eerlijker kans in deze markten.

De Piratenpartij wil:

  * een passende verdeling van de beloning voor de groei van de arbeidsproductiviteit;
  * verkorting van de duur van patenten en auteursrecht;
  * een ruimere toegankelijkheid van beroepsopleidingen en hoger onderwijs;
  * transparante [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#belastingafspraken|belastingafspraken]];
  * [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#anti-corruptie_en_bedrijfslobbyisme|lobbytransparantie]];
  * controle van wetgeving op uitvoerbaarheid en betaalbaarheid, met name ook voor kleine bedrijven;
  * dat op een platform gedeelde persoonlijke gegevens alleen mogen worden gebruikt voor het duidelijke doel;
  * strenger toezicht op concurrentiebeperking door verticale integratie (Disney gaat streamen, Netflix verliest rechten op het vertonen van Disney-films);
  * handhaving van het verbod op marktbedervende prijzen;
  * platforms verplichten tot en houden aan neutraliteitsregels om te waarborgen dat iedereen die zaken doet op dat platform gelijke kansen heeft;
  * structurele scheiding van diensten: bijvoorbeeld een handelsplatform mag niet in concurrentie treden met de andere verkopers op hetzelfde platform;
  * persoonlijke data mee kunnen nemen naar een ander platform, zie: [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#ontgrendel_het_internetrecht_op_interoperabiliteit|interoperabiliteit]].


==== Algoritmen en de gig-economie ====

Algoritmen beslissen miljoenen keren per dag over de verdeling van klussen en de vergoeding daarvoor in de zogenoemde 'gig'-economie of 'klus'-economie. Bedrijven gebruiken gegevens om profielen van medewerkers samen te stellen, maar voor de medewerker is onduidelijk hoe dit precies gebeurt en wat de invloed is van zo’n profiel op de klussen die ze krijgen toegewezen. Transparantie en verantwoording zijn nodig.

De Piratenpartij wil:

  * dat overheid en bedrijven gebruikte algoritmen, analysemethoden en trainingsdata (geanonimiseerd en geaggregeerd) openbaar maken;
  * dat informatie over jou voor jou beschikbaar is;
  * dat trainingsdata die bestaan uit persoonsgegevens met de nodige privacy waarborgen inzichtelijk worden gemaakt.


==== Een gezond verdienmodel voor het internet ====

Op de persoon gerichte reclame, //targeted advertising//, geeft onbetrouwbare websites ('//fake news//') een verdienmodel ten koste van de kwaliteitspers. De Piratenpartij wil op de [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#op_de_persoon_gerichte_reclame|persoon gerichte reclame]] hervormen.


===== Weerbare economie =====
De Covid-19 crisis legde een gebrek aan weerbaarheid bloot. In 2019 winstgevende bedrijven klopten binnen een paar maanden bij de  overheid aan voor steun. De lockdown veroorzaakte vrijwel meteen een tekort aan beschermingsmiddelen en bepaalde medicijnen. Vergroting van de weerbaarheid van de economie begint door een einde te maken aan de extractie praktijken en belastingontwijking -- het zogeheten roofkapitalisme.
Om beter tegenslag op te kunnen vangen moet de huidige praktijk van excessief vermogen onttrekken aan bedrijven stoppen. De terugkoop van eigen aandelen en buitenproportionele beloningspakketten voor het management gaan ten koste van de productiemiddelen, de inkomens van werknemers, de lange-termijn levensvatbaarheid van het bedrijf en de economie als geheel. Bedrijven opereren nog onvoldoende op een wijze die henzelf en hun werknemers economisch weerbaar maken; daarom willen we bedrijven anders gaan besturen.

De Piratenpartij wil:
  * rechtstreeks door werknemers verkozen vertegenwoordigers in bestuurs- en toezicht-raden;
  * een maximum verhouding van 12 tussen de remuneratie van de CEO en die van de gemiddelde werknemer.

===== Een beter vestigingsklimaat =====
Internationale belastingconcurrentie en winstverschuivingen hebben geleid tot een grote teruggang van de effectieve vennootschapsbelastingtarieven. Multinationale bedrijven die in sommige buitenlandse landen lage effectieve belastingtarieven hebben, zouden dit //belastingtekort// in hun thuisland bij moeten passen. Het //belastingtekort// is het verschil tussen wat een bedrijf wereldwijd aan belastingen betaalt en wat dit bedrijf zou moeten betalen als al zijn winsten onderworpen zouden zijn volgens de //Common Consolidated Corporate Tax Base//(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Common_Consolidated_Corporate_Tax_Base|Common Consolidated Corporate Tax Base]])) (CCCTB) in elk van de landen waar het actief is.(([[https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3655850|Ending Corporate Tax Avoidance and Tax Competition: A Plan to Collect the Tax Deficit of Multinationals]]))

De Piratenpartij wil de belastingtekorten van multinationals als belasting opleggen.

==== Investeren in plaats van extraheren ====
Belastingverlaging voor grote bedrijven wordt vaak gebruikt voor de inkoop van eigen aandelen. Dit onttrekt geld aan de loonsom voor werknemers, R&D en het versterken van de concurrentiepositie. Gepensioneerden, werkende mensen, ondernemers en kleine bedrijven moeten deze gederfde belastingen betalen. 
Investeren in een goede publieke infrastructuur, onderwijs en zorg is beter voor het vestigingsklimaat dan selectieve belastingverlaging. Private Equity fondsen kopen bedrijven op om er geld aan te onttrekken door ze te overladen met schulden, zonder rekening te houden met toekomstige productiviteit. Lagere belastingen zijn in feite een overdracht van geld van de belastingbetalers naar Private Equity, ze verhogen de winst zonder economische waarde toe te voegen. Hoe je het ook bekijkt, het is duidelijk dat de opbrengsten voor Private Equity bedrijven de risico's ver overtreffen. Dat is niet goed voor de vrije markt. 

De Piratenpartij wil:
  * een verbod op de (in)directe aankoop van eigen aandelen, tenzij met uitdrukkelijke toestemming van de toezichthouder;
  * de fiscale aftrekbaarheid van rente op schulden beperken;
  * het belastingtarief op de door particulieren ontvangen vermogenswinsten verhogen;
  * het deel van de winst van de Private Equity partners, //"carried interest"//, als gewone inkomsten belasten.

===== Belasting =====
Met een rechtvaardige belasting kunnen we meer gezamenlijke welvaart creëren.
De Piratenpartij wil dat multinationals een eerlijke bijdrage leveren. Als we belasting op het oppotten van geld en het uitputten van de planeet verhogen, kan de belasting op arbeid omlaag. Zo zorgen we dat arbeid loont en stimuleren we duurzame ontwikkeling van de economie.\\

Een verkeerde belasting kan de economische prikkels verstoren en de ongelijkheid vergroten. Een verhuurdersheffing verstoort de woningmarkt, ​waardoor het tekort aan woningen verder kan oplopen. Een suikertaks op suikerhoudende dranken kan effectief zijn mits de opbrengst ervan teruggaat naar de consument. Een belasting op spaargeld of werk kan beiden ontmoedigen. Een CO2-taks kan helpen de planeet te redden door milieuvervuiling te ontmoedigen.

=== Tax Rulings ===
Belastingontwijkingsconstructies (//'Tax Rulings'//), die voornamelijk maar niet uitsluitend met grote internationale ondernemingen worden overeengekomen, zijn een van de meest dringende problemen van deze tijd. De nodige [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#belastingafspraken|transparantie]] is ver te zoeken.

=== Belastingtekort ===
Veel landen hebben de neiging om belastingvoordelen of andere fiscale prikkels te bieden om bijkantoren van grote internationale bedrijven aan te trekken. Deze leveren vaak geen enkele tastbare waarde op en dienen dus alleen om de fiscale lasten van hun moederbedrijven te verlagen. In veel gevallen bedroeg het effectieve belastingtarief voor bedrijven die van deze mogelijkheden gebruik maken minder dan 1% van de belastinggrondslag. Het gevolg van de internationale concurrentie om bedrijven aan te trekken is een race naar de bodem in termen van belastinginkomsten.

De Piratenpartij wil het voorstel van de adviescommissie belastingheffing multinationals volgen: CCCTB (//Common Consolidated Corporate Tax Base//); beter toezicht door de Commissie op belastingparadijzen in de EU. De gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting (CCCTB) berekent de belasting van een multinational in elk land van de EU op basis van de verkoop, het kapitaal en de arbeid in elk van de betrokken landen. Dit beoogt wanverhoudingen tussen verschillende nationale stelsels, voorkeursregimes en verborgen fiscale regels te elimineren, die door belastingontwijkers worden misbruikt. Hiermee wordt de behoefte aan verrekening van verliezen of van bepaalde aftrekposten weggenomen en wordt de winst erosie bestreden, die een primaire route voor winstverschuiving is.(( [[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/04/15/commissie-basispakket-moet-belastingheffing-voor-multinationals-eerlijker-maken
|Commissie: Basispakket moet belastingheffing voor multinationals eerlijker maken]]))

==== Van belasting op arbeid naar belasting op grondstoffen ====
Om economische activiteit op duurzame wijze te bevorderen stellen wij verlaging van belasting op arbeid  en verhoging van belasting op grondstoffen voor. Dit stimuleert arbeidsparticipatie en zet een rem op grondstoffenverspilling. De Piratenpartij wil de volledige kosten van productieketens inzichtelijk zodat verkapte subsidies en stimuleringsmaatregelen en perverse prikkels transparant zijn en kunnen worden afgeschaft.

==== Van belasting op inkomen naar belasting op vermogen ====
Discussies omtrent nivellering gingen meestal over de  inkomensverdeling. Die is in Nederland in vergelijking met het buitenland zo scheef nog niet. Uit onderzoek van de OESO(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Organisatie_voor_Economische_Samenwerking_en_Ontwikkeling|Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling]])) blijkt echter dat Nederland een hoge vermogensongelijkheid heeft.
De allerrijksten betalen vaak maar weinig inkomstenbelasting. 
Door vermogen in bedrijven en andere bezittingen te houden, de Box 2 belastingen,  wordt veel inkomstenbelasting ontweken. Vermogensbelasting maakt het belastingstelsel progressiever. Nu betaalt de laagvermogende Nederlander relatief veel. Met een goede vermogensbelasting kunnen andere belastingen omlaag.(([[https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/05/18/bouwstenen-voor-een-beter-belastingstelsel-tweede-kamer|Bouwstenen voor een beter belastingstelsel Tweede Kamer]]))

==== Belastingheffing op topinkomens ====
Empirisch onderzoek laat zien dat er geen verband bestaat tussen een verlaging van de belastingtarieven aan de top en economische groei. De stijging van de topinkomens heeft zich niet vertaald in een hogere economische groei. Het optimale belastingtoptarief houdt rekening met (1) arbeidsaanbod, (2) belastingontwijking, (3) salarisonderhandelingen.(([[https://www.nber.org/papers/w17616|Optimal Taxation of Top Labor Incomes: A Tale of Three Elasticities]]))

==== Dividendbelasting ====
De dividendbelasting is vanaf 2007 omlaag gegaan naar 15 procent. Alleen buitenlandse beleggers profiteren hiervan. De Nederlandse belegger heeft enkel een extra administratieve last want die moet het verrekenen met de inkomstenbelasting. De dividendbelasting zal weer worden opgetrokken naar het Europees gemiddelde.

==== Belasting op financiële transacties ====
//High Frequency Trading//(([[wp>High-frequency_trading|High-frequency trading]])) (HFT) is de geautomatiseerde flitshandel in effecten: transacties in hoge aantallen met vaak lage marges. De overige aandelenbeleggers, waaronder pensioenfondsen betalen de prijs. Een kleine belasting op alle financiële transacties maakt een groot deel van de HFT onaantrekkelijk. De markten worden zo veiliger - minder volatiel. Extra inkomsten voor de staatskas zijn een prettige bijkomstigheid. De financiële transactiebelasting(([[wp>Financial_transaction_tax|Financial Transaction Tax]])) (FTT) is bedoeld als instrument om langetermijn-, buy-to-holdstrategieën en geduldige investeringen aan te moedigen.

===== Duurzame economie =====
Het omgaan met  klimaatverandering kan op een maatschappelijk haalbare en rechtvaardige manier. Het CO2-neutraal maken van de economische processen vergt grote investeringen. Een snelle energietransitie is niet alleen mogelijk, maar creëert ook banen, verbetert de economische vooruitzichten en bevordert de kansengelijkheid.

De Piratenpartij wil:
  * een CO2-taks om de emissiedoelstellingen op een rechtvaardige manier te halen;
  * duurzaamheid maatschappijbreed bevorderen;
  * grootschalige investeringen in duurzaamheid.

==== Maak groente en fruit BTW-vrij ====
Gezond eten is een basisbehoefte en we willen dat die voor iedereen betaalbaar blijft. Ongezond voedsel is op dit moment goedkoper dan gezond voedsel, en dat is een risico voor de volksgezondheid. De BTW-verlaging voor groente en fruit kan met een suikertaks op gezoete dranken worden gefinancierd.(([[https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/jep.33.3.202|Should We Tax Sugar-Sweetened Beverages? An Overview of Theory and Evidence]]))

De Piratenpartij wil groente en fruit BTW-vrij maken.

===== Commons =====
Vertrouwen in mensen, en een gezond wantrouwen tegenover grote hiërarchieën - of dat nou overheden of bedrijven zijn - kenmerkt de basishouding van de Piraten over hoe we de productie moeten organiseren. Coöperatie, in de Engelstalige literatuur vaak beschreven als Commons, is het model van samenwerking waar Piraten zich in herkennen.

Het maken en gebruiken van coöperatieve producten zoals open standaarden, Free Software, Creative Commons, vrije cultuurgoederen, open patent pools en vrij en open lesmateriaal moet worden bevorderd en beschermd.

===== Banken =====
Banken hebben een belangrijke maatschappelijke functie. Met de financiële crisis 2008 hebben we weer gezien welke impact problemen bij de banken in de samenleving hebben.

=== Buffers ===
De Piratenpartij is voor verdere verhoging van de buffers in de financiële sector, met name wat
betreft risicodragend eigen vermogen.

=== Nutsbank ===
De Piratenpartij is voor het oprichten van een publieke bank die zich alleen bezighoudt met sparen en betalen.(([[https://www.wrr.nl/publicaties/rapporten/2019/01/17/geld-en-schuld---de-publieke-rol-van-banken|Geld en schuld: De publieke rol van banken]]))

=== Geen negatieve spaarrente voor particulieren ===
Banken mogen geen negatieve rente rekenen over het saldo op spaarrekeningen van particulieren.(([[https://www8.gsb.columbia.edu/articles/chazen-global-insights/what-s-wrong-negative-rates|What’s Wrong With Negative Rates?]]))

=== Anoniem betalen mogelijk maken ===
De mogelijkheid wordt ingericht om kleine bedragen anoniem te kunnen betalen, zowel contant als digitaal (bijvoorbeeld met een anonieme prepaid betaalkaart voor kleine betalingen). De verkoper hoeft niet te weten wie er betaalt. Het feit dat er betaald is, is voldoende.

=== Controle over ons geld terugkrijgen ===
In de huidige situatie wordt geld gecreëerd door banken die hier zelf een commercieel belang bij hebben. Om minder afhankelijk te worden van deze banken wil de Piratenpartij complementaire munten en alternatieve betalingssystemen stimuleren; zowel in de vorm van contant als digitaal geld.

Op lange termijn willen we geldcreatie onderbrengen bij een onafhankelijk, transparant werkend orgaan dat hier geen commercieel belang bij heeft, zodat geld wordt gecreëerd in het algemeen belang. Het gecreëerde geld dient niet terecht te komen bij commerciële banken en andere grote bedrijven, maar direct bij mensen. Op deze manier transformeren we de falende 'trickle-down economy' in een 'trickle-up economy'.

====== Gezondheidszorg ======
Goede en tijdige gezondheidszorg, zowel lichamelijk als geestelijk, is een recht. Het begint met toegankelijkheid voor iedereen, ongeacht afkomst, religie, status, inkomen, gender of zorgpolis. De Piratenpartij stelt welzijn en zelfbeschikking van patiënten centraal. 

===== Vertrouw de vakmensen =====
Coöperatie, in de Engelstalige literatuur vaak beschreven als Commons, is het model van samenwerking waar Piraten zich in herkennen. Vertrouwen -- in dit geval in vakmensen -- kenmerkt de basishouding van de Piraten. Ook de organisatie van de gezondheids- en welzijnszorg kan beter bottom-up dan top-down. Een geslaagd voorbeeld is Buurtzorg.(([[https://www.buurtzorgnederland.com/|Buurtzorg]]))

===== Lessen van COVID-19 =====

==== Vrije informatie ====
De bestaande methoden om wetenschappelijke data te delen blijken snelle ontwikkeling van medicijnen en vaccins tegen COVID-19 te belemmeren. Wetenschappers hebben daarom zelf een open-source model opgezet om data snel voor iedereen beschikbaar te maken. Iedereen deelt bevindingen en gebruikt die van anderen om behandelingen te verbeteren. 

De Piratenpartij wil dat dit model voortaan in de hele wetenschap gebruikt wordt. Intellectueel eigendom mag nooit de [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#patenten_medicijnen_en_gezondheid|gezondheid]] van mensen in gevaar brengen.

==== Diversiteit in het OMT ====
Bij deze en komende medische crises moet er een meer divers samengesteld crisisteam komen met experts uit verschillende disciplines (niet-medici - psychologen, economen, patiëntenverenigingen), ook van buiten de zorgsector. Daardoor zal zij in staat zijn meer afgewogen beslissingen te nemen. De nadruk lag nu erg op de grote ziekenhuizen en de IC's en er was te weinig aandacht voor verpleeghuizen;

==== Wees eerlijk en transparant====
Doordat wetenschappelijke adviezen en beleidsadviezen werden vermengd, is het beeld ontstaan van een oneerlijke en onbetrouwbare overheid. Het mondkapjesadvies is daarvan een goed voorbeeld. Mensen zijn prima bereid om adviezen op te volgen, zolang ze begrijpen waarom die zo zijn. Wetenschappelijk advies dient open en toetsbaar te zijn, en volledig onafhankelijk van beleidsadvies tot stand te komen. Bij beleidsadvies dienen de gebruikte informatie en de gemaakte afwegingen transparant te zijn. Het is belangrijk open en eerlijk aan te geven dat adviezen en beleid op basis van nieuwe informatie en voortschrijdende inzichten kunnen veranderen.

=== Neem serieuze critici serieus ===
Als critici genegeerd of zelfs geridiculiseerd worden, maar achteraf gelijk blijken te hebben, al is het maar ten dele, maak je jezelf als overheid(sorgaan) ongeloofwaardig en ondermijnt dit het vertrouwen in de aanpak van de crisis.

==== Strategische voorraden en "medisch reservisten" ====

Wanneer enkel gestuurd wordt op directe kostenefficiëntie, is er geen enkele buffer als er iets meer patiënten zijn dan normaal, zoals tijdens een pandemie. Er is een ruimer jasje nodig.

De Piratenpartij wil:

  * dat er strategische voorraden van materialen worden aangelegd en bijgehouden;
  * een onderzoek naar de mogelijkheid van het inzetten van "reservisten" in de zorg;
  * dat belemmerende regelgeving wordt verbeterd.


==== Luchthavens voorbereiden op pandemie ====
Het coronavirus is ons land zeer waarschijnlijk binnen gekomen via de luchthavens. Dit is bij toekomstige pandemieën ook de verwachting. Luchthavens hebben een test- en quarantaine-infrastructuur nodig die in het geval van een (aankomende) pandemie onmiddellijk 24 uur per dag open kan.

==== Pandemie en burgerrechten ====
Een epidemie bestrijden moet op basis van medische adviezen en maatregelen: testen, bron- en contactonderzoek, beschermende maatregelen zoals ventilatie, UV-c licht en voldoende persoonlijk beschermingsmateriaal. Pas als al deze mogelijkheden zijn uitgeput -- en de verspreiding alsnog niet voldoende wordt afgeremd -- komt het inperken van vrijheden in beeld.

Transparantie is geboden. Tijdens de corona-crisis is gebleken dat velen onderzoek doen om beleid te verbeteren. Om deze kennis en expertise zo goed mogelijk te gebruiken dient altijd duidelijk te zijn op basis van welke informatie beleid tot stand komt en welke afwegingen zijn gemaakt.

===== Gezondheid, Medicijnen en Patenten =====

==== Afschaffen eigen risico ====

Het verplichte eigen risico is een straf op (chronisch) ziek zijn. Het leidt tot het uitstellen of vermijden van zorg. Dat is gevaarlijk en heeft uiteindelijk hogere kosten tot gevolg.

Medische gegevens zijn potentieel een goudmijn voor zorgverzekeraars en leveranciers van medische software. Als – bijvoorbeeld – een verzekeraar deze gegevens op kan vragen in ruil voor een lagere premie, dan is het goed mogelijk dat privacy onbetaalbaar wordt.

  * Het verstrekken van privé-gezondheidsinformatie moet ontmoedigd worden. Korting bieden (op bijvoorbeeld een verzekering) voor deze informatie wordt verboden.

=== Betere balans ===

De term 'gezondheid' interpreteren we breed: fysiek, geestelijk en sociaal. Al deze aspecten dienen wet- en regelgevers gelijkwaardig mee te wegen, evenals de financiering van de specialisaties.


==== Farmaceutische patenten ====
Universiteiten en onderzoeksinstituten moeten wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de gezondheidszorg kunnen verrichten zonder te worden belemmerd door patenten. De overheid moet een grotere rol krijgen in de ontwikkeling van geneesmiddelen en behandelmethoden, zodat ook minder winstgevende behandelingen voor een redelijke prijs op de markt kunnen worden gebracht. De farmaceutische industrie kan daarin samenwerken met universiteiten.

==== Toegang tot essentiële geneesmiddelen ====
Misbruik van octrooiprivileges, introductie van triviale wijzigingen in geneesmiddelen met aflopende octrooibescherming is verwerpelijk.(([[wp>Evergreening|Evergreening]]))
 Net als het herregistreren als een weesgeneesmiddel(([[wp>Orphan_drug|Orphan drug]])) met als enige doel de monopolie-termijn te verlengen.(([[https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-8-2018-006153_NL.html|Misbruik bij de productie van weesgeneesmiddelen]]))
Ook het betalen van concurrenten om het op de markt brengen van generieke geneesmiddelen te vertragen moet actief worden voorkomen.(([[https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/basr.12186|Generic drug competition: The pharmaceutical industry “gaming” controversy]]))
Een alternatief voor [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#patenten_medicijnen_en_gezondheid|patent-monopolies]] is het vormen van coalities van partijen die geneesmiddelen ontwikkelen met een maatschappelijke winstmarge en met transparantie over de kosten en marktprijs.(([[https://accesstomedicinefoundation.org/access-to-medicine-index/2018-ranking/subranking/patents|Patents & Licensing]]))
We willen de toegang tot essentiële geneesmiddelen voor iedereen garanderen.(([[https://www.who.int/healthsystems/topics/health-law/chapter15.pdf|Chapter 15: Access to essential medicines, TRIPS and the patent system]]))

De Piratenpartij wil:
  * patenten op medicijnen en medische behandelingsmethoden afschaffen;
  * geen exclusiviteit van gegevens;
  * transparantie over de kostprijs van medicijnen;
  * betaalbare geneesmiddelen.

===== Jeugdzorg =====
==== Verantwoordelijkheid op het juiste niveau ====
Het in 2015 - tegen de bezwaren van het werkveld in - verschuiven van jeugdzorg naar de gemeenten ging gepaard met inkrimping van de budgetten. De zorg is vaak niet adequaat, met name in de Jeugd-GGZ. De kwaliteit is afhankelijk geworden van de aanwezige expertise in de gemeenten.  De onderlinge verschillen in budgetten, toegankelijkheid en kwaliteit zijn groot. Gemeentes stellen ieder afzonderlijk een zorgpakket samen; er is sprake van rechtsongelijkheid omdat de zorg afhangt van de postcode.

De Piratenpartij wil:
  * decentralisatie van de jeugdzorg ongedaan maken; verantwoording en regelgeving horen bij de provinciale en nationale overheid;
  * financiering van de Jeugd-GGZ terug naar de zorgverzekeraar; jeugd-GGZ is gespecialiseerde zorg waar gemeenten niet over zouden moeten beslissen;
  * beter toezicht op de kwaliteit en toegankelijkheid van de geleverde zorg; ongeacht het vorige punt beter toezicht op de budget-allocatie;
  * betere aansluiting jeugdzorg en jeugdhulp bij kinderrechtenverdrag.

==== Geschillenoplossing ====

Geschillen voorkomen is beter dan ze oplossen. De juridische besluitvorming – over bijvoorbeeld voogdij – is niet transparant. Eerlijkheid en openheid kan heel wat geschillen voorkomen. Indien het toch tot een geschil komt, lopen ouders tegen problemen aan. Bij rechtszaken mogen alleen direct betrokkenen aanwezig zijn. Toegang tot rechtszittingen is voor bijvoorbeeld stiefouders, vertrouwenspersonen en betrokken familieleden beperkt. Er is geen juridische ondersteuning voor kinderen.

De Piratenpartij wil:

  * transparantie van besluitvorming bij maatregelen;
  * uitbreiding van de toelating bij rechtszittingen;
  * ook voor kinderen juridische ondersteuning.


==== Geen profilering van kinderen ====
Op een aantal plaatsen in Nederland vinden proeven plaats met //Getting It Right For Every Child//(([[wp>Getting_it_right_for_every_child|Getting it right for every child]])) (GIRFEC), een van oorsprong Schots systeem. Hierin worden kwetsbare kinderen aangewezen en gevolgd. Ze krijgen een //'named person'// toegewezen die een schakel vormt tussen diverse jeugdinstanties. Dit is geen vraaggestuurde hulp en begint met wantrouwen. Er worden  veel data verzameld over de betrokken kinderen en het is niet duidelijk hoelang deze worden bewaard, met wie ze worden gedeeld en voor wat voor doeleinden gebruikt, zoals voor het maken van een risicoprofiel.(([[https://www.zorgictzorgen.nl/girfec-in-nederland-het-kind-als-bron-van-datamining/|GIRFEC in Nederland: het kind als bron van datamining]]))
In Schotland is de //'named person'// inmiddels afgeschaft en in Nieuw Zeeland het hele programma. 
Geen GIRFEC.

===== GGZ =====

Een welvarend land als Nederland zou in staat moeten zijn om goede geestelijke gezondheidszorg (GGZ) te bieden aan al haar inwoners. Door slecht beleid en bezuinigingen is het tegendeel waar: de GGZ is in crisis.(([[https://lijmdezorg.nl/|Lijm de Zorg]]))

De Piratenpartij wil:

  * passende zorg voor iedereen;
  * wachttijden terugdringen;
  * landelijke financiering van specialistische zorg;
  * het aanpakken van het personeelstekort;
  * ervaringsdeskundigen structureel betrekken bij het maken van beleid;
  * aandacht voor de rechten van cliënten en hun naasten;
  * geen marktwerking in de GGZ.


===== Patiëntgegevens =====

Nadat in 2011 het wetsvoorstel EPD (Elektronisch Patiënten Dossier) unaniem door de Eerste Kamer is verworpen, staat de wetgeving op dit punt stil. Ondertussen zijn alle zorgverleners //wel// doorgegaan met het elektronisch opslaan van patiënten-gegevens. Het gevolg is een lappendeken van oplossingen zonder onderlinge afstemming. De enige geregelde data-uitwisseling in de gezondheidszorg vindt plaats via het LSP (Landelijk Schakelpunt) - wat het overigens vaak laat afweten. Bij geen enkel huidig EPD is voldoende gewaarborgd dat de patiënt controle heeft over wie de persoonlijke data in kan zien.

Centrale opslag van medische informatie mag alleen gebeuren als deze opslag door de persoon zelf is aangevraagd (bijvoorbeeld voor allergieën).


==== Zorgverleners en data ====

Als een zorgverlener stopt of failliet gaat, is het onduidelijk wat er met de patiëntgegevens moet gebeuren.

De Piratenpartij wil:

  * dat elke zorgverlener van alle data een kopie ook op een andere plek opslaat waar de //patiënt//  controle heeft over die data;
  * dat het onmogelijk wordt dat curatoren (bij faillissementen) de gezondheid van patiënten schaden door patiëntgegevens achter te houden 'omdat die geld waard zijn'.


==== Patiëntendata is en blijft eigendom van de patiënt ====
De gegevens van en over de patiënt zijn en blijven altijd eigendom van de patiënt zelf. Het moet daarom altijd inzichtelijk zijn aan wie gegevens (op een need-to-know basis) beschikbaar zijn gesteld. Gegevens mogen door zorgaanbieders nooit gedeeld worden met derden, inclusief zorgverzekeraars, zonder expliciete geïnformeerde toestemming van patiënten. 

Het is vaak mogelijk om brongegevens van een //audit trail// te voorzien. Daar kan in staan welke details door welke instantie zijn ingezien en/of gedeeld met derden zoals verzekeraars of apothekers. De eigenaar van de data moet de audit trail online kunnen inzien. De metadata in de audit trail zijn privacygevoelig en moeten - net zoals medische gegevens - als bijzondere persoonsgegevens worden aangemerkt.

==== Privacy by design en open source ====

Systemen die deze data verwerken en inzichtelijk maken voor de burger moeten deze data beschermen met passende maatregelen. Om dit te kunnen garanderen en toetsen moeten deze systemen gebouwd zijn met open source software en ontwikkeld met privacy en security by design.

De Piratenpartij wil:

  * dat de gegevens van en over de patiënt eigendom van de patiënt zelf zijn en blijven;
  * dat de controle over wie de gegevens kan inzien bij de patiënt ligt;
  * wat betreft EPD's:
      * dat alle data, gebruikt voor het stellen van een diagnose, in het EPD staan;
      * alle data in het EPD in een gedocumenteerd en open format;
      * dat EPD's een audit-trail bevatten waarin staat welke gegevens door welke instantie zijn ingezien en/of gedeeld met derden, zoals verzekeraars of apothekers;
      * data én audit trail online inzichtelijk voor de patiënt;
      * veilige EPD-systemen;
      * dat EPD-systemen open source zijn;
  * handel in persoonsgegevens, zonder expliciete toestemming van de persoon, verbieden;
  * voor elke persoon in Nederland een beveiligde omgeving waar medische en andere privacygevoelige data kan worden opgeslagen;
  * dat zorgverleners data in die beveiligde omgeving moeten opslaan, met eventueel een kopie voor eigen gebruik (caching), waarbij regelmatig wordt gecontroleerd of de toegang nog is toegestaan.
  * dat diagnostische testresultaten niet mogen worden gebruikt om zorgpremies of hypotheeklasten en dergelijke vast te stellen.


===== Zorgstelsel =====

Het opheffen van het Ziekenfonds heeft niet geleid tot marktwerking in de zorg. Vier grote verzekeraars maken de dienst uit. Ondanks dat dit op lange termijn tot kostenbesparingen zou kunnen leiden, besteden de verzekeraars door een gebrek aan financiële prikkels weinig aandacht aan preventie. Momenteel wordt er in het buitenland succesvol geëxperimenteerd met regiobudgettering. De Piratenpartij wil naar aanleiding van dit succes ook regiobudgettering invoeren in Nederland, gefinancierd uit belastinggeld. Het zorgverzekeringsstelsel wordt afgeschaft. Als dit op alle niveaus goed wordt georganiseerd, kan dit een aanzienlijke kostenbesparing geven. Bovendien kan vanuit deze structuur een actief preventiebeleid gevoerd worden op basis van goede voorlichting.

De Piratenpartij wil:

  * verzekeringsstelsel afschaffen en vervangen door regiobudgettering uit belastinggeld;
  * meer prikkels voor preventieve gezondheidszorg.


===== Bloeddonatie door homoseksuelen =====
Op dit moment is het als homoseksuele man niet mogelijk om bloed te doneren tenzij je vier maanden lang geen seks hebt gehad. Dit is gebaseerd op achterhaalde vooroordelen over het gedrag van mensen uit de LGBT+ gemeenschap.(([[https://www.sanquin.nl/bloed-doneren/mag-ik-bloed-geven|Mag ik bloed geven?]]))

De Piratenpartij wil:
  * dat uitsluitend risicovol gedrag een uitsluitingscriterium zou mogen zijn; 
  * dat een organisatie die een belangrijke dienst aan ziekenhuizen verleent geen discriminerende regels mag opleggen aan donoren.

===== Geboortebeperking en zwangerschapszorg=====
De Piratenpartij wil:
  * abortus uit het Wetboek van Strafrecht;
  * de verplichte bedenktijd afschaffen;
  * de abortuspil beschikbaar maken bij de huisarts;
  * een basispakket met: 
     * diverse vormen van anticonceptie;
     * fysiotherapie zwangerschap;
     * een kraampakket. 
Een beleid dat echt waarde hecht aan gezinnen is een beleid dat de zwangerschapsbeslissingen van alle vrouwen ondersteunt en gezinnen helpt. We willen toegankelijke anticonceptie- en abortushulpverlening om onbedoelde zwangerschappen te voorkomen of te beëindigen wanneer een vrouw besluit dat dit de beste handelswijze is onder haar omstandigheden. 

===== Ouderschaps- en partnerschapsverlof =====
Naast het zwangerschaps- en bevallingsverlof voor de moeder krijgt de vader nu ook een week kraamverlof. Het betaald partnerschapsverlof - dus niet alleen voor de vader - wordt uitgebreid naar vier weken.
De uren waar het gezin recht op heeft worden gekoppeld aan het kind en zijn op basis van twee ouders. Koppeling van dit recht aan het kind geeft gezinnen waar de zorg niet alleen bij de vader en moeder ligt een eenvoudige toegang tot deze regeling.

De Piratenpartij wil
  * vier weken betaald [[:tk2021:partijprogramma:thema#andere_vormen_van_waardering|partnerschapsverlof]];
  * regels voor ouderschaps- en partnerschapsverlof die rekening houden met alle gezinsvormen.

====== Justitie ======
Veiligheid is een kerntaak van de overheid. De Piratenpartij wil veiligheid verbeteren door burgerrechten te verstevigen. Een onmiddellijk einde aan de 'war on drugs' maakt direct veel capaciteit vrij bij politie, justitie, rechtbank en gevangeniswezen. We willen het ‘mega-ministerie’ van Justitie en Veiligheid splitsen; en bij de politie inzetten op de-escalatie en geweldstraining. 

===== Splitsen ministerie van Justitie en Veiligheid =====
Het ‘mega-ministerie’ van Justitie en Veiligheid moet worden opgesplitst. De rechtsstatelijke taak hoort bij Justitie. Handhaving van de openbare orde en andere politietaken horen bij Binnenlandse Zaken.

==== Verhuis de dienst 'Intellectuele eigendomsrechten' ====
Informatie-monopolies verstoren de markt. Toepassing van het mededingingsrecht dient voorrang te hebben. De dienst betreffende [[:tk2021:partijprogramma:thema#beteugel_informatie-monopolies|'intellectuele eigendomsrechten']] van het Ministerie van Justitie en Veiligheid hoort thuis bij Economische Zaken.

===== De War on Drugs beëindigen =====

Criminalisering van drugs is een spectaculaire mislukking van beleid.(([[https://idpc.net/publications/2018/10/taking-stock-a-decade-of-drug-policy-a-civil-society-shadow-report|Taking stock: A decade of drug policy - A civil society shadow report]]))  Er worden meer drugs geproduceerd, verhandeld en gebruikt dan ooit en politie en justitie hebben hun handen er vol aan. De //war on drugs// is ontstaan na de drooglegging. Toen die hopeloos mislukte, ging de Amerikaanse overheid andere drugs verbieden, zoals opium, cannabis en cocaïne, en sleepte landen als Nederland hierin mee. Tijdens de Vietnamoorlog werd dit geïntensiveerd. De strategie was vooral gericht tegen linkse antioorlogsactivisten en de zwarte bevolking door ze met drugs te associëren, en die dan zwaar te criminaliseren.(([[https://www.maartenonline.nl/waarom-de-war-on-drugs-mislukt-is/|Waarom de war on drugs mislukt is]]))

De Piratenpartij wil een rationeler en humaner [[:tk2021:partijprogramma:thema#een_verstandig_drugsbeleid|drugsbeleid]], door de middelen veiliger te maken en verslaafden hulp te bieden in plaats van straf. Zo spelen we capaciteit vrij bij politie en justitie om achter moordenaars, dieven en verkrachters aan te gaan.


===== De-escalatie en geweldstraining =====
Het monopolie op geweld brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Agenten moeten adequate kennis van wetgeving en bevoegdheden hebben. Geweldtraining moet gericht zijn op de-escalatie, om onrechtmatig gebruik van geweld door politie te voorkomen.

De Piratenpartij wil kennis en vaardigheden verhogen door middel van regelmatige trainingen waarin de-escalatietraining, geweldtraining, het actualiseren van kennis, psychische ondersteuning en evaluaties centraal staan. Ook de schietvaardigheid dient vaker geoefend te worden. Daarnaast moet er goede ondersteuning en hulp zijn voor agenten met psychische klachten.

Agenten en buitengewoon opsporingsambtenaren(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Buitengewoon_opsporingsambtenaar|Buitengewoon opsporingsambtenaar]])) (BOA) mogen altijd worden gefilmd. Het hinderen van politie blijft strafbaar. Bij machtsmisbruik of buitensporig geweld zijn agenten net als burgers aansprakelijk. Een rechter dient dan te beoordelen of er sprake is van verzachtende omstandigheden of noodweer.

===== De buitengewoon opsporingsambtenaar en geweld =====

==== COVID maatregelen en BOA's ====
De afgelopen jaren is veiligheidshandhaving een speelbal geworden van politieorganisaties en politiek. Onder het mom van bezuinigingen zijn taken weggehaald bij de politie en uitbesteed aan BOA's of zelfs aan bedrijven. De professionaliteit van de politie wordt hiermee afgebroken en het geweldsmonopolie van politie beëindigd.

BOA’s worden uitgerust met wapens als pepperspray en in de toekomst mogelijk ook tasers. Dit vinden wij een gevaarlijke en onwenselijke ontwikkeling. Politie, BOA’s, privébeveiligers en burgers hebben straks geen zicht meer op hun rechten en plichten. Deze glijdende schaal, waarbij de politie steeds meer aanzien verliest, moet stoppen. Het privatiseren van veiligheidstaken moet worden beëindigd en zoveel mogelijk worden teruggedraaid. BOA’s mogen geen geweld meer gebruiken en geen wapens dragen.

===== Online criminaliteit =====
Het Openbaar Ministerie(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Openbaar_Ministerie_(Nederland)|Openbaar Ministerie (Nederland)]])) verwacht dat in 2021 de helft van alle criminaliteit online plaats zal vinden. Online criminaliteit moet een hogere prioriteit krijgen. De opleiding en uitrusting van politie is op dit moment ontoereikend om een echte aanpak van online criminaliteit te realiseren. De expertise en specialisatie van online criminaliteit en fraude moet worden vergroot. Team High Tech Crime moet worden uitgebreid en cybercrime moet een integraal onderdeel van de opleiding van politie worden.

==== Identiteitsfraude ====
De hoeveelheid identiteitsfraude neemt toe en is zeer ontwrichtend en tijdrovend. Het heeft grote financiële gevolgen voor slachtoffers. Daarom wil de Piratenpartij expertise omtrent identiteitsfraude vergroten en een betere begeleiding voor slachtoffers.

Het burgerservicenummer(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Burgerservicenummer|Burgerservicenummer]])) (BSN) wordt vaak gebruikt als bewijs voor wie je bent. Het BSN is alleen een nummer wat jou uniek identificeert (identificatie). Het is geen handtekening (authenticatie). Er is betere BSN beveiliging nodig, bijvoorbeeld een //Two Factor Authentication//(([[wp>Multi-factor_authentication|Multi-factor authentication]])). Als het BSN door bijvoorbeeld identiteitsfraude niet meer als unieke identificatie werkt moet het makkelijker worden om te switchen van BSN. Het moet mogelijk worden om het BSN te wijzigen om ID-fraude tegen te gaan.

==== Veilige communicatie ====

Hoogwaardige encryptie is essentieel voor onze democratische vrijheid, de economie en voor de overheid zelf. Afzwakken of inbouwen van achterdeurtjes, 'backdoors', in encryptie maken het internet minder veilig voor iedereen. Veiligheid betekent niet alleen mensen beschermen tegen terrorisme, maar ook het afweren van de dreiging van malafide spionage organisaties, cybercriminelen en vijandelijke overheden. De mogelijkheid om anoniem te communiceren en om encryptie te gebruiken, is belangrijker dan ooit. Burgers hebben het recht op zowel veiligheid als privacy.

De Piratenpartij wil dat de Nederlandse Staat sterke [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#privacy_en_communicatie|encryptie]] en [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#privacy_is_veiligheid|anonimiteit]] bevordert.


==== Aanpak fiscale sluiproutes ====

Er moet meer geïnvesteerd worden in de fiscale recherche. Er moeten meer forensische accountants worden opgeleid. Er is een grootschalige hoeveelheid “zwart geld” in diverse belastingparadijzen verstopt door vermogende bedrijven, fondsen en particulieren. Het gaat echt om duizenden miljarden euro’s. Deze belastingfraude schaadt ons allemaal. Daarom moeten fiscale sluiproutes strikter en meer intensief worden aangepakt. De opsporing en aanpak van deze misdaad moeten worden uitgebreid en geïntensiveerd.


==== Rechtsbijstand ====
Nederland is een democratische rechtstaat. De gesubsidieerde rechtsbijstand is echter gekelderd tot een onacceptabel niveau. Het recht op een adequate verdediging in de rechtbank moet hersteld worden, ook als iemand dat zelf niet kan betalen. Het Juridisch Loket moet worden uitgebreid en de bedragen voor toevoegingen moeten omhoog. Bij de rechtbank moet het aantal rechters met ondersteunend personeel worden uitgebreid, om de huidige problemen met onderbezetting op te lossen.

==== Huiselijk- en seksueel geweld en kindermishandeling ====
De Piratenpartij wil:
   * meer aandacht en specialisme bij politie om hiermee om te gaan;
   * ​kwaliteit vroegsignalering verbeteren;
   * daders vervolgen ook zonder aangifte;
   * betere slachtofferbescherming.

==== Terrorisme ====
Huidige strafrechtelijke wetgeving is ruim voldoende om criminele organisaties aan te pakken. Speciale terrorismewetgeving wordt daarom afgeschaft. Misdaad is misdaad.

==== Uitlevering ====
Burgers (en anderen die hier wonen) worden niet meer uitgeleverd aan landen die het Internationaal Strafhof niet erkennen. Een eerlijke rechtsgang moet gegarandeerd kunnen worden voor iedereen.

====== Drugsbeleid ======
De strijd tegen drugs richt meer schade aan dan de middelen zelf. Als we goed kunnen omgaan met één van de meest schadelijke drugs, namelijk alcohol, dan moet het met andere middelen ook mogelijk zijn. De Piratenpartij wil een rationeler en humaner drugsbeleid, cannabis legaal, en overige drugs decriminaliseren en reguleren. 

===== Een verstandig drugsbeleid =====
Inmiddels is duidelijk dat de 'war on drugs' meer kwaad doet dan goed. Drugsverboden hebben niet geleid tot een daling van productie, handel en gebruik. De prijzen van drugs stijgen niet door schaarste. Dit verbod levert ons -- al jaren -- meer zware criminaliteit, meer corruptie, meer ernstige gezondheidsproblemen en milieuschade op. In het zuiden van het land mogen buitenlanders de coffeeshops niet meer in -- dus meer straathandel, criminaliteit en overlast van drugstoeristen. Er zijn tal van andere voorbeelden.

Uit het Manifest Joint Regulation(([[https://www.nrc.nl/nieuws/2014/01/31/35-gemeenten-tekenen-wietmanifest-joint-regulation-a1427544|35 gemeenten tekenen ‘wietmanifest’ Joint Regulation]])) blijkt dat 77% van de totale opsporingscapaciteit wordt besteed aan het handhaven van drugsverboden. Politie, justitie, rechtbank en gevangeniswezen kunnen hun capaciteit allemaal beter besteden. Dit geldt ook voor diensten die afval moeten opruimen dat in een legale situatie eenvoudig verwerkt kan worden.

Verschillende grootschalige onderzoeken laten zien dat ons drugsbeleid is ingehaald door de realiteit. De meest schadelijke stoffen (alcohol, tabak) zijn legaal verkrijgbaar bij de supermarkt, terwijl we mensen opsluiten voor stoffen die veel minder risico’s met zich meebrengen. Recent onderzoek van het RIVM laat duidelijk zien dat ons beleid is gebaseerd op misinformatie en perverse belangen en beslist niet op wetenschap en feiten.

===== Drugsverdragen op basis van wetenschap =====

De meeste internationale verdragen met betrekking tot de voorbereiding, bewerking en consumptie van psychoactieve stoffen zijn verouderd en niet gebaseerd op wetenschappelijke feiten. Wetenschappelijk bewijs suggereert bijvoorbeeld dat legalisatie van cannabis minder schadelijk is voor mens en maatschappij dan een verbod.
Internationale drugsverdragen zijn in strijd met mensenrechtenverdragen: drugsverboden belemmeren de medische toepassing van de middelen. In Nederland lopen veel zieke mensen het risico op een strafblad of huisuitzetting, puur omdat hun medicijn bestreden wordt.

De Piratenpartij stelt voor dat Nederland werkt aan het veranderen van de internationale conventies met betrekking tot psychoactieve stoffen naar een wetenschappelijk onderbouwde aanpak. We willen een kader opstellen dat de wetenschappelijke aanpak faciliteert, dat onder andere informatie moet uitwisselen en onderzoek naar psychoactieve stoffen moet helpen financieren. Dat kader moet wetgeving en regulering van cannabis in de afzonderlijke lidstaten bepleiten, om de zwarte markt te beperken. We willen verdragen sluiten met landen die cannabis gelegaliseerd hebben om onderlinge handel mogelijk te maken.

===== Legaliseren cannabis =====
De wietproef is overbodig. Coffeeshops blijken tot de vitale sectoren te horen, sinds ze na 24 uur lockdown weer open gingen. Internationale of Europese verdragen zijn geen belemmering voor legalisatie van cannabis gezien de voorbeelden in het buitenland waaronder de VS en Luxemburg.

De Piratenpartij stelt het volgende voor:
  * Cannabis (hennep) wordt per direct geschrapt uit de opiumwet. De plant is vrij te telen en te gebruiken.
  * Er komt een overgangsjaar waarin de huidige situatie met coffeeshops in stand blijft. Het kweken wordt niet meer aangepakt, tenzij de veiligheid in het geding is.
  * In dat overgangsjaar wordt in samenwerking met de cannabissector/gemeenschap regelgeving voorbereid voor de handel en productie van cannabisproducten voor menselijke consumptie (warenwet). Bedrijven in de cannabissector staan te springen om slagen te maken op het gebied van kwaliteitsverbetering maar worden nu tegen gehouden door de wet. Eerlijke voorlichting of het testen van producten is nu verboden.
  * De verkoop van cannabisproducten die THC (>1%) bevatten zal uiteindelijk in speciaalzaken plaatsvinden. Dit kan in de vorm van een (web)winkel (detailhandel) of als horecagelegenheid (coffeeshop). 
  * Nederland sluit actief handelsverdragen met landen die een legale cannabisindustrie hebben om [[:tk2021:partijprogramma:thema#cannabisindustrie_bevorderen|internationale cannabishandel]] en wereldwijde legalisatie te bevorderen.
  * Er komt een Generaal Pardon voor mensen die veroordeeld zijn voor hennep gerelateerde zaken (tot een bepaalde grens) en strafbladen worden geschrapt.

===== Reguleer XTC, paddo's en andere psychedelica =====
Middelen die bij verantwoord gebruik relatief onschadelijk zijn, dienen gelegaliseerd te worden. Verkoop kan plaatsvinden via speciaalzaken met opgeleid personeel, zoals bijvoorbeeld een smartshop. 

===== Geen verbod op lachgas =====
De Piratenpartij is tegen een verbod op lachgas om het simpele feit dat drugsverboden niet helpen. Voorlichting én legale beschikbaarheid van andere middelen zal dit de overlast verminderen.

===== Overige drugs reguleren op basis gezondheidsrisico =====
Hoewel drugsverboden contraproductief zijn, hoeven niet alle middelen vrij verkrijgbaar te zijn, zolang ze maar wel op een veilige manier beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld heroïne kan beter verstrekt worden via een apotheek. Bezit en gebruik wordt niet meer bestraft.


===== Alcoholbeleid =====

Als alcohol vandaag uitgevonden zou worden, dan zou het verboden worden, is een vaak gehoorde uitspraak. Toch hebben we een manier gevonden om hier als samenleving mee om te gaan. De meeste mensen kunnen zonder problemen veilig een heerlijk glaasje nuttigen.

Als wij als maatschappij goed kunnen omgaan met één van de meest schadelijke drugs die we kennen, dan moet het met andere (minder schadelijke) drugs ook geregeld kunnen worden.


===== Tabaksbeleid =====

Het huidige tabaksbeleid komt neer op het pesten van rokers in plaats van daadwerkelijk problemen aanpakken. Sigaretten bevatten tabak die bewerkt is om de verslavende werking te verhogen. De Piratenpartij staat voor een zinvol tabaksbeleid met de volgende uitgangspunten.

  * verslavende en onnodige toevoegingen verbieden;
  * gebruikte additieven vermelden op het etiket;
  * tabaksverkoop alleen in speciaalzaken (niet in supermarkten etc.);
  * beperkende maatregelen richten op de industrie en niet op de individuele roker;
  * reclameregels voor alcohol en tabak gelijktrekken met die voor cannabis en andere genotsmiddelen;
  * rokers zijn verslaafd. Verslaafdheid is een ziekte. Zieke mensen bestrijd je niet, die help je;
  * verslavingszorg voor tabaksverslaafden toegankelijk maken en vergoeden vanuit de basisverzekering;
  * Vapes (e-sigaretten) bieden kansen om rokers te helpen stoppen(([[https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD010216.pub3/full|Electronic cigarettes for smoking cessation]])) . De schade van het roken is minder door het ontbreken van verbrandingsproducten. Bestrijd deze producten niet.


====== Minister van Digitale Zaken ======
Het internet biedt ongekende mogelijkheden voor interactieve beleidsvorming. De Piratenpartij wil ict-kennis meewegen in de hele besluitvorming. Ook rechtstreeks in de ministerraad. 

===== Digitale vrijheid =====

Het internet als communicatiemiddel biedt ongekende mogelijkheden voor politieke ontwikkeling, zonder in top-down, eenrichtingsverkeer te vervallen. De Piratenpartij zal daarom de vrijheid van het internet met felle vastberadenheid zowel op nationaal, als ook op Europees niveau en op wereldschaal verdedigen.

ICT-toepassingen worden vaak gepresenteerd als 'automagische' oplossingen voor om het even welk probleem men niet afdoende heeft doordacht. Dit heeft dure en mislukte ict-projecten tot gevolg gehad. De voortgang wordt vaak pas achteraf gecontroleerd. De Piratenpartij wil dat in een vroeg stadium van de besluitvorming ict-kennis wordt ingebracht en wordt meegewogen. Daarom is het van belang dat in de ministerraad op dat niveau wordt meegesproken over het ict-beleid.


===== Digitale veiligheid =====

De Chief Information Security Officer (CISO) is het boegbeeld op het domein van informatiebeveiliging en privacybeleid voor de Rijksoverheid. Deze functie gaat van het ministerie van Binnenlandse Zaken naar Digitale Zaken.


==== Ethisch hacken ==== 
Er komt een beloningssysteem voor het melden van kwetsbaarheden rondom persoonlijke gegevens bij de overheid door ethische hackers. Daarvoor doet de overheid mee aan initiatieven zoals hackathons en bug bounty platforms.

===== Bureau ICT-toetsing (BIT) versterken =====
Het Bureau ICT-toetsing (BIT) is nu ondergebracht bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, dit hoort bij het ministerie van Digitale Zaken. Het bureau krijgt meer bevoegdheden en goedkeuring van het BIT is vereist bij grote projecten.

===== Toezicht algoritmen =====
Waar algoritmen beslissingen maken die mensen raken, zoals prijsbepaling op online markten, of inkomen of als poortwachter, dient verantwoording te worden afgelegd over de werking ervan. We moeten af van het idee dat //machine learning// te ingewikkeld is om te reguleren. De oplossing is om een groep experts samen te stellen die de complexiteit van algoritmen tracht te doorgronden. Een beroep op 'intellectuele eigendomsrechten' mag transparantie niet in de weg staan. Een Autoriteit Digitale Markten krijgt als taak toezicht te houden op de maatschappelijke gevolgen van [[#algoritmen_en_de_gig-economie|algoritmen]].

===== Toezicht Open standaarden =====
Het ministerie draagt er zorg voor en bevordert dat burgers en bedrijven volgens vrije en leverancier-neutrale [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#vrije_software_open_standaarden_en_protocollen_in_het_openbaar_bestuur|protocollen]] en formaten met de overheid kunnen communiceren.

===== Bevorderen Open Hard- en software =====
Er wordt gestreefd naar het gebruik van open hardware en software binnen de overheid waar mogelijk. Wanneer dit niet mogelijk is wordt dit uitgelegd. Overheden en bestuursorganen gebruiken een GIT(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Git_(software)|Git (software)]])) om code te delen en inzichtelijk te maken.

====== Duurzaamheid ======
Onze kwaliteit van leven is afhankelijk van natuurlijke bronnen, zoals schoon water, lucht, aarde en voedsel. De Piratenpartij wil duurzame en gezonde voedselproductie voor iedereen, nu en in de toekomst. Daarom willen we natuurlijke bronnen niet sneller verbruiken dan de aarde deze zelf produceert.

Daar is een energie-infrastructuur voor nodig, zonder monopolies en zonder andere milieudoelen te schaden. De Piratenpartij wil dat niet grote bedrijven, maar bewoners het laatste woord hebben in de energie-transitie. 

===== Stikstofproblematiek =====
Op dit moment wordt uitsluitend ingezet op vermindering van stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden. 
Voor economische activiteiten als de bouw en de landbouw zijn ook andere maatregelen nodig om de natuur te versterken.(([[https://www.pbl.nl/nieuws/2019/nieuwsbericht-stikstof|Aanpak ‘stikstofcrisis’ vraagt om breder perspectief]]))
Terwijl het vergunningsstelsel kampt met een verouderd reken- en meetsysteem.(([[https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/06/15/meer-meten-robuuster-rekenen|Meer meten, robuuster rekenen]]))
De uitweg is hennepvezels en kalkhennep in te zetten voor de bouw.(([[https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/lees/artikelen/2020/hoe-maken-we-hennep-groot-.html|Hoe de boer een spil kan zijn in de woningmarkt]]))

De Piratenpartij wil:
  * hennep inzetten voor de bouw;
  * transparantie en robuustheid van de rekensystemen vergroten.

===== Aspecten van landgebruik =====
Omdat land een beperkte hulpbron is, wil de Piratenpartij het volgende:

  * eigendom van het land wordt meer toegewezen aan sociale en natuurlijke welzijnsbestemmingen.
  * Om de weerbaarheid te vergroten, willen de Piraten kleinschalige landbouw en zelfvoorzienende landbouw behouden en ontwikkelen;
  * stedelijke en voorstedelijke landbouw en tuinieren moeten worden aangemoedigd om het transport te verminderen, voedsel te verbouwen, kennis verspreiden, en voorzien in menselijke behoeften.

==== Geef mens en natuur meer ruimte ====

Het huidige ruimtelijke ordeningsbeleid waarbij uitbreiding vooral binnen de bebouwde kom moet plaatsvinden, levert problemen op. Mensen wonen dicht op elkaar en ruimte voor recreatie en natuur verdwijnt. Bijkomstig probleem is dat regenwater niet kan worden opgenomen door de bodem, maar wordt afgevoerd naar zee. Acties waarbij mensen worden gestimuleerd om tegels uit hun tuin te halen zijn dan ook een druppel op de gloeiende plaat, aangezien de buitenruimte bij woningen steeds kleiner wordt.

We zullen anders met onze ruimte om moeten gaan waarbij de gedachte dat wonen, werken en natuur gescheiden moeten zijn, wordt losgelaten. //Groen-blauwe daken// (([[https://www.greendealgroenedaken.nl/facts-values/|Green Deal Groene Daken]]))  en slim geplaatst groen tussen de bebouwing lossen veel problemen op met water of ongedierte (processierups) en het is 's zomers een geweldige airco. Tevens is een groene omgeving bevorderlijk voor het gemoed van de mens. Veel aaneengesloten groen kan ondersteunend zijn voor de ecologische hoofdstructuur. Nederland heeft al eeuwen een cultuurlandschap, waarbij veel planten en dieren afhankelijk zijn van de mens. De mens is onderdeel van de natuur, dus er is geen reden om mens en natuur te scheiden.


===== Landbouw & Visserij =====
Het landbouwbeleid moet de biodiversiteit ondersteunen. Een gevarieerde voedselproductie die aan de lokale situatie is aangepast en in handen is van veel onafhankelijke en zelfstandige actoren, zal voedselveiligheid, levenskwaliteit en dierenwelzijn vergroten op het platteland en in de steden. Nederlandse landbouw is op het gebied van combineren van innovatie, efficiency en duurzaamheid een koploper in de wereld. Wij pleiten voor het vergroten van de Nederlandse invloed op het Europese landbouwbeleid, met het oog op duurzaamheid. Het landbouwbeleid moet het kader bieden dat gelijke rechten, kansen en verplichtingen bevat.

De Piratenpartij wil:
  * grote kavels gebruiken alsof het meerdere kleine zijn;
  * boeren wapenen (mededinging) tegen marktmacht afnemers; 
  * eisen waar onze boeren aan moeten voldoen zijn de eisen waar het eten aan moet voldoen;
  * uitbannen van milieuschadelijke bestrijdingsmiddelen;
  * kringlooplandbouw bevorderen;
  * kortere voedselketens, waarbij meer voedsel bij lokale boeren wordt afgenomen. Dat is duurzamer en levert boeren grotere marges op.

==== EU landbouw- en visserijbeleid ====

  * De uitvoer van Europese voedingsproducten met een Europees overschot naar derde landen moet opnieuw worden beoordeeld, als deze de markten voor lokaal voedsel kunnen schaden.
  * In handelsovereenkomsten met derde landen vermijdt de EU oneerlijke handelspraktijken op basis van haar handelsmacht.
  * Visquota moeten worden aangepast voor wetenschappelijk onderbouwde duurzaamheid.
  * Het Europese programma ter bestrijding van illegale visserij moet worden versterkt.
  * Stop mercosur. En in het algemeen dat landbouw als wisselgeld wordt gebruikt in handelsverdragen. Oekraïense kip, Canadese hormoonmelk.


===== Biopatenten =====

Geen patenten op leven. Het gebruik en de teelt van voedsel is een recht van ieder mens en mag niet exclusief worden voorbehouden aan één bepaald bedrijf, organisatie of overheid. Het creëert afhankelijkheid en ongewenste //vendor lock-in// constructies voor boeren. Nu nieuwe plantoctrooien op Europees niveau niet meer mogelijk zijn, dienen ook bestaande plantoctrooien ongeldig te worden verklaard. Plantenveredeling met kwekersrecht en biologische landbouwmethoden bieden voldoende mogelijkheden tot het ontwikkelen van sterkere plantenrassen en ziektebestrijding.


===== Milieuwetgeving =====

=== Klokkenluiders ===
Milieu klokkenluiders spelen een vitale rol voor het welzijn van de samenleving. Ze moeten meer ondersteuning en compensatieregelingen ontvangen, die meer in verhouding zijn met hun professionele en persoonlijke schade.

==== Wetenschappelijke onderbouwing  milieubeleid ====
Om de transparantie en betrouwbaarheid te vergroten, willen we de wetenschappelijke benadering verplicht maken in elk besluitvormingsproces op milieugebied. Het publiek heeft recht op gemakkelijke, tijdige en betrouwbare toegang tot milieugegevens en de daaruit voortvloeiende beslissingen. 
  * Deze informatie moet ook monitoring- en onderzoeksmethoden omvatten. 
  * De gegevens moeten te allen tijde beschikbaar zijn op websites van overheden. 
  * Wetenschappelijk advies en specificaties die de basis vormen voor administratieve en juridische beslissingen, moeten afkomstig zijn van onafhankelijke deskundigen. 
  * Bovendien moet een divers aanbod van onafhankelijke wetenschappers worden onderhouden. 
  * Dit kan alleen worden bereikt door academisch onderzoek naar acute en opkomende milieuproblemen adequaat te financieren in plaats van steeds meer onderzoek te bevorderen dat banden heeft met de industrie.

==== Bureaucratie ====
Implementatie van milieuwetgeving levert vaak extra papierwinkel waarbij het de vraag is of de gestelde doelen gehaald worden. Regelgeving mag geen aparte registraties in elk EU-land tot gevolg hebben, de Piratenpartij wil centrale registratie op EU-niveau.

Bij het bepalen van de geschiktheid van een aanpak moet rekening worden gehouden met de milieueffecten van eventuele bijbehorende bureaucratie.

==== Vervuiler betaalt ====
Vrijwillige maatregelen (convenanten), juridische achterdeurtjes en mazen in de wet worden gebruikt om economische belangen te dienen en de belastingbetaler betaalt uiteindelijk de milieu- en gezondheidsschade. De Piratenpartij wil een effectievere uitvoering van het beginsel 'de vervuiler betaalt'. Pak problemen aan bij de bron. 

=== De Piratenpartij wil: ===
  * een CO2-heffing;
  * verplichte reservering saneringskosten bedrijventerrein;
  * fijnstofbelasting;
  * belasting op grondwater onttrekkingen;
  * microplastics(([[https://demonitor.kro-ncrv.nl/artikelen/we-eten-drinken-en-ademen-plastic-wetenschappers-trekken-aan-de-bel|We eten, drinken en ademen plastic. Wetenschappers trekken aan de bel]])) in voeding en cosmetica verbieden.

Sancties in geval van niet-naleving moeten worden versterkt.

===== Duurzame grondstoffen, gewassen en gebouwen =====
Wij willen meer ruimte creëren voor experimenten met duurzame landbouw en duurzaam bouwen. 

==== Hennep en hout ====

Op dit moment is één van de meest duurzame landbouwgewassen industriële hennep (hennep met laag THC-gehalte). Hennep is een zeer snelgroeiende plant en slaat dus veel CO2 op tijdens groei. Het heeft veel toepassingen zoals:

  * duurzame kleding (minder watergebruik, lokale productie);
  * kalkhennep combinaties om hoge isolatiewaarden te halen met een netto CO2-opname;
  * vezelhennep ter vervanging van plastic productonderdelen;
  * biobrandstof;
  * hennepgrafiet voor batterijtechniek.

Ook hout biedt mogelijkheden voor duurzame bouw. Meer bomen planten haalt meer CO2 uit de lucht en wanneer je van dat hout gebouwen maakt, worden die gebouwen permanente CO2-opslagplaatsen. Hennep en andere slimme en duurzame landbouwproducten en grondstoffen verdienen veel meer aandacht. Om duurzame bouw mogelijk te maken, dienen bouwregels versneld aangepast te worden en minder beperkend te zijn.

Er worden jaarlijks met overheidssubsidie miljoenen bomen gekapt en verbrand in 'biomassa'-centrales om 'duurzame' energie op te wekken. Bomen verbranden geeft meer uitstoot van fijnstof dan gas en steenkool tezamen. Dit is gevaarlijk voor onze gezondheid, de luchtkwaliteit en het klimaat. In het bijzonder mensen en dieren met ziekten zoals astma, COPD(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/COPD|COPD]]))  en andere hart- en vaatziekten lopen extra risico.

De Piratenpartij wil stoppen met (subsidie op) het verbranden van bomen.


===== Technologie en digitale hulpmiddelen =====

=== Piraten werken naar deze doelen: ===
  * De EU stelt het kader vast voor open toegang tot digitale applicaties en open interfaces.
  * Door de overheid gefinancierde gegevens over bijvoorbeeld het klimaat, het weer, de bodem en het water moeten gemakkelijk toegankelijk zijn voor het publiek. De EU moet ervoor zorgen dat dergelijke datasets die zijn verkregen door gebruik te maken van eigen technologieën niet in particuliere handen komen.

===== Energietransitie =====
De Piratenpartij wil een transparante, duurzame, decentrale en betrouwbare energie-infrastructuur tot stand brengen, zonder monopolies en zonder andere milieudoelen te schaden. Wij willen dat niet grote bedrijven, maar bewoners het laatste woord hebben in dit proces. 

==== Akkoord van Parijs ====

Het Akkoord van Parijs om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 °C boven het pre-industriële niveau moet worden uitgevoerd. De concepten en technologieën voor het bereiken van de vastgelegde klimaatdoelstellingen zijn al ontwikkeld. De Piratenpartij wil wettelijke voorwaarden om deze concepten en technologieën te gebruiken en door te ontwikkelen.


==== Integrale kijk op milieu effecten ====
We willen een duurzame en betrouwbare energie-infrastructuur tot stand brengen. De overgang van fossiele naar duurzame en schone energie is noodzakelijk. Het gebruik van energiebronnen moet duurzaam zijn en mag niet in strijd zijn met andere milieudoelstellingen. Ons doel is een transparante en gedecentraliseerde structuur van energieleveranciers die inspraakmogelijkheden voor alle burgers garandeert en monopolies voorkomt.
De uitbreiding van elektriciteitsproductie met behulp van duurzame energie moet niet door wetten worden beperkt in de EU-lidstaten Unie. Bij de aanleg van nieuwe duurzame energiebronnen moet zorgvuldig rekening worden gehouden met een bredere impact op het milieu en moeten we het netto milieuvoordeel evalueren.

==== Voldoen aan klimaatdoelstellingen en aan de energiebehoefte ====

In hoofdzaak zijn er drie aandachtspunten om de energietransitie spoedig en soepel te laten verlopen:

  - Voldoende energieopwekking die geen CO2-uitstoot heeft moet beschikbaar zijn.
  - Het energieverbruik van bedrijven en huishoudens moet omlaag.
  - De aandacht voor korte termijn doelstellingen moet niet ten koste gaan van onderzoek en ontwikkeling van lange termijn doelstellingen.

=== 1. CO2-neutrale energieopwekking ===

== Decentrale energieopwekking ==

Waar mogelijk moet het decentraal opwekken van energie gestimuleerd worden. De grootschalige energieopwekking, zoals die nu in zwang is, vinden wij ongewenst en (vanuit veiligheidsoverwegingen) te kwetsbaar. Grootschalige centrales moeten hun stroom verder transporteren naar consumenten en bedrijven met de nodige verliezen en risico's. Daarnaast dumpen onze centrales ongeveer even veel warmte in het milieu als we nodig hebben voor de verwarming.

Kleinschalige 'grids' kunnen meerdere huishoudens met elkaar verbinden om uitval van een individuele energieopwekker op te vangen (redundantie) en de belasting te stabiliseren. De netbalansregeling, die er voor zorgt dat de spanning op het net stabiel blijft, moet er voor zorgen dat de afstanden die de stroom aflegt zo klein mogelijk zijn, zodat de verliezen zo klein mogelijk zijn, en de regio optimaal profiteert van haar eigen energie.

Het verwarmen van woningen dient zo efficiënt mogelijk te gebeuren. Aquathermie en warmtenetten kunnen een oplossing zijn omdat veel huishoudens dicht op elkaar zitten. De Piratenpartij is voorstander van coöperatieve warmtenetten waarbij de gebruikers invloed hebben, maar er moet altijd ruimte zijn om niet gedwongen te worden tot afname bij één aanbieder.

Bewonerscollectieven mogen onderling energie uitwisselen zonder hiervoor belasting te betalen. Subsidies op fossiele brandstoffen worden volledig afgeschaft.

=== CO2-emissiehandel ===

CO2-emissiehandel levert op papier mogelijk reductie van CO2-emissies op voor Nederland, maar het gaat uiteindelijk om wat het netto effect voor de planeet is. CO2-certificatenhandel mag geen vrijbrief zijn om de energietransitie te vertragen. In ruil voor het kopen van CO2-emissierechten moet een equivalent aan CO2-reductiemaatregelen genomen worden in een ander land, zoals het planten van bossen. Emissies van CO2 uit buitenlandse goederen, bijvoorbeeld als gevolg van elektriciteitsopwekking, moeten op het conto van de importerende landen komen.

=== 2. Minder verbruik ===

Nieuwe woningen moeten CO2-neutraal gebouwd kunnen worden. Bij bestaande woningen wordt laaghangend fruit op het gebied van verduurzaming, bijvoorbeeld door isolatie, gestimuleerd op individueel niveau, in plaats van afgedwongen via een one-size-fits-all model. Bedrijven dienen gestimuleerd te worden om hun energieverbruik te verminderen door slimmer te produceren en te bouwen. Kortingen op energiebelasting voor grootverbruikers worden afgeschaft.(([[https://www.ftm.nl/artikelen/burgers-betalen-meer-energiebelasting-dan-grootverbruikers|Burgers betalen ruim 150 euro energiebelasting per ton CO2. Paprikateler Alfons amper twee tientjes (en de grootindustrie nog minder) ]]))  Bij het ruimte maken voor nieuwe industrie zal sterker gelet moeten worden op de extra energiecapaciteit die dit vraagt, aangezien de inzet van de voorlopig schaarse duurzame energieopwekking niet op mag gaan aan extra verbruikers.

=== 3. De lange termijn ===

De aandacht voor korte termijn doelstellingen moet niet ten koste gaan van onderzoek en ontwikkeling van lange termijn doelstellingen.


==== De lange termijn ====

=== Nieuwe technologieën ===
Op lange termijn dienen nieuwe technologieën verder onderzocht en als deze voor een deel in de toekomstige energiebehoefte kunnen voorzien, moeten deze gebruikt kunnen worden. Er is in Nederland potentieel om gebruik te maken van aardwarmte, alternatieve brandstoffen, getijdenenergie en verschillende manieren van energieopslag. Deze technologieën moeten  worden afgewogen op effectiviteit, milieu- en klimaatimpact en rendabiliteit. 

=== Energieopslag bevorderen ===
Zonne- en windenergie heeft veel voordelen maar één groot nadeel: de opgewekte energie is nodig als de zon niet meer schijnt en ook als de wind is gaan liggen. Experimenten met //waterstof en// batterijen op basis van zout of hennep zijn veelbelovend maar de technieken zijn nog niet beschikbaar voor grootschalige productie.
De Piratenpartij wil inzetten op het zo snel mogelijk beschikbaar maken van deze technieken.

=== Kernenergie ===
De Piratenpartij is niet dogmatisch tegen alle vormen van kernenergie. Een voorwaarde is dat daarmee de huidige fossiele energiecentrales vervangen worden en we tijd winnen voor een echt duurzame oplossing. Wij willen verder voorkomen dat investeringen in kernenergie, hernieuwbare energie verdringt. 

De Piraten verwachten niet dat met de huidige technologie op korte termijn rendabel nieuwe conventionele kerncentrales gebouwd kunnen worden. Wij geven daarom de voorkeur aan investering in onderzoek en ontwikkeling van nieuwe technologieën op dit gebied, zoals de Thorium gesmolten zoutreactor of kernfusie met minder en beter beheersbare afvalstoffen.

Problemen van huidige kernreactoren die daarmee opgelost moeten worden zijn:

  * langdurige opslag van gevaarlijk radioactief afval;
  * kans op een kernreactorongeluk;(([[https://wisenederland.nl/artikel/gevaren-van-kernenergie/|Gevaren van kernenergie]]))
  * misbruik van radioactief materiaal voor militaire doeleinden of terrorisme;
  * niet duurzame winning van uranium, afhankelijkheid van buitenland en eindige voorraad;
  * stilleggen van windmolens, zonnepanelen etc. bij overschot aan energie van kerncentrales.

====== Mobiliteit ======
Piraten gaan en staan waar ze willen. Wij willen daarom vervoersmogelijkheden niet beperken, maar inzetten op toegankelijk, transparant en betaalbaar openbaar vervoer. 

===== Vervoersvorm =====
Wij zijn voorstander van het voortzetten of starten van innovaties op het gebied van mobiliteit. Belangrijke eigenschappen voor de vervoersvorm:
  * duurzaam;
  * neemt weinig ruimte in;
  * betaalbaar;
  * snel;
  * comfortabel. 

==== Openbaar vervoer eerlijk beprijzen ====
De kilometerprijs van het openbaar vervoer (tweede klasse) in Europa dient vergelijkbaar te zijn met de prijs van een budgetvliegticket naar Berlijn.

==== Alternatieve persoonlijke elektrische voertuigen sneller toelaten ====
Innovatie op het gebied van elektrische vervoersmiddelen gaat snel. Veel elektrische steps mogen in Nederland niet op de openbare weg; in andere Europese landen wel. Deze vervoersmiddelen kunnen het repertoire verrijken. De Piratenpartij wil minder belemmering in de toelating van innovatief vervoer.

===== Vliegverkeer =====
Op kerosine dient belasting en accijns geheven te worden op dezelfde basis als brandstof voor vracht of treinverkeer. 
Implementatie van alternatieve brandstoffen of aandrijving dient gestimuleerd door subsidies op onderzoek.
Geluidsnormen behoeven herziening. Ze zijn gebaseerd op verouderde rekenmodellen. De aanvaardbare niveaus voor omwonenden uit onderzoek liggen veel lager dan de wettelijke normen. Dit leidt tot aantoonbare gezondheidsklachten. Zolang die geluidsnormen niet herzien en gemeten zijn, gaat vliegveld Lelystad niet open.

===== Autonoom vervoer =====
Wetgeving om aansprakelijkheidskwesties te regelen voor zelfrijdende auto's moet op korte termijn op Europees niveau geregeld worden. We willen de EU bovenaan de innovatieladder voor de automobielsector houden.

===== Grensoverschrijdend Verkeer en Transport =====
Alle EU-burgers hebben het recht op echt vrij verkeer. Deze maatregelen maken het mogelijk om de vaak minder ontwikkelde perifere regio's te stimuleren. Gekunstelde constructies van uitzendbedrijven, pay-roll bedrijven en vervoerders om goedkope krachten uit lagere lonen EU landen in te zetten die zorgen voor ongelijkheid in beloning van werknemers die feitelijk hetzelfde werk doen op dezelfde locatie, worden verboden.

===== Anoniem reizen blijft in alle vormen mogelijk =====
Anoniem reizen blijft in alle vormen mogelijk en mag geen extra geld kosten. Privacybeperkende initiatieven als de OV-chipkaart mogen niet door negatieve stimulans aan de burger verkocht worden. Dat betekent dat het niet duurder mag zijn om anoniem te reizen.

Dataverzameling van voertuig bewegingen op basis van kenteken of andere identificatiemethoden, mag niet worden gekoppeld aan of zelfs herleidbaar zijn naar persoonsgegevens.

====== Europese Unie ======
De Piratenpartij is een internationale beweging, die in alle bewoonde werelddelen actief is. Wij werken graag internationaal samen op basis van transparante en democratische waarden. De Piratenpartij wil daarom een transparant en democratisch Europa, dat zich richt op de gemeenschappelijke belangen van alle mensen in Europa, met een sterker mededingingsbeleid. 

===== Europees democratisch fundament =====
De huidige Europese Unie (EU) als supranationaal instituut is een samenwerkingsverband van haar lidstaten, niet van haar burgers. Deze democratische tekortkoming van de EU heeft sinds de oprichting bestaan, en is onvoldoende aangepakt tijdens de integratie. De Piratenpartij wil dat Europa zich naar de gemeenschappelijke belangen van alle Europese burgers moet vormen, naast die van de EU-lidstaten.

De Europese Piraten met inbegrip van de Piratenpartij Nederland hebben een [[:ep2019:programma|gezamenlijk verkiezingsprogramma]] aangenomen. We streven er samen naar onze visie voor Europa te verwezenlijken.

Eén van de hoofddoelen van alle Piraten is het leggen van een stevig democratisch fundament voor de Europese Unie. Om dat te kunnen bereiken zijn burgervriendelijker politieke processen onontbeerlijk. 
Samen moeten we de ontwikkeling van een gemeenschappelijke Europese ruimte voor cultuur, politiek en samenleving aanmoedigen om de bestaande culturele rijkdom en verscheidenheid in de EU te beschermen.

De EU moet haar eigen principes ten aanzien van subsidiariteit naleven. Beslissingen moeten niet op EU-niveau worden genomen als dat beter gaat op nationaal, regionaal of plaatselijk niveau. Gelijke en vlotte toegang tot communicatie en een goed geïnformeerde burgerij zijn randvoorwaarden voor een legitieme democratische besluitvorming. Politieke besluiten op Europees niveau dienen te worden voorafgegaan door Europa-brede debatten die open staan voor voldoende deelname door allen. 

==== Europese grondwet ====
De Piratenpartij pleit voor een direct verkozen burgerconventie die belast is met het opstellen van een nieuw EU-verdrag, om:
  * de huidige verdragen te verduidelijken en te vervangen; en
  * de noodzaak van democratische hervormingen in de Europese Unie aan te pakken.
Mits deze door de burgers van de Europese Unie via een referendum wordt aanvaard.

==== Democratie in Europa ====

Het huidige EU-wetgevingsproces wordt gedomineerd door de uitvoerende macht (de Europese Commissie) ten koste van de wetgevende macht (het Europees Parlement). De Piratenpartij streeft naar een aanpassing van de machtsverhoudingen binnen de Europese instellingen zodat de invloed van wetgevende macht wordt vergroot.

Directe democratie op EU-niveau, d.w.z. pan-Europese referenda over constitutionele herzieningen en door de burger geïnitieerde wetgevende referenda, moet deel uitmaken van de nieuwe Europese grondwet. Burgers hebben het recht om zowel de bestaande wetgeving in te trekken alsook nieuwe wetgeving in te dienen.

=== Participatie van burgers ===

De Piratenpartij wil dat burgers een meer directe en grotere impact hebben in het beleidsdebat en het besluitvormingsproces, zowel individueel als collectief.

We willen dat het Europees Parlement een e-participatietool opzet. Burgers moeten wetgevingsvoorstellen openbaar kunnen bespreken, amendementen kunnen indienen en voorgestelde amendementen online kunnen ondersteunen (of tegen stemmen).

We willen het EU-burgerinitiatief(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Europees_burgerinitiatief|Europees burgerinitiatief]]))  hervormen. Data-vereisten worden verminderd. De Europese Commissie zou zelfs mislukte maar interessante initiatieven moeten behandelen.

Indieners met een aanzienlijk aantal supporters hebben het recht om persoonlijk te worden gehoord. Het Europees Parlement zou regelmatig de deur open moeten zetten voor burgers om hen de mogelijkheid te bieden voorstellen en zorgen rechtstreeks in te dienen in een gezamenlijke plenaire vergadering met leden van het Europees Parlement en leden van de Europese Commissie. Deze sessies zouden ook open moeten staan ​​voor burgers die op afstand deelnemen via internet of via sociale media.

De Piratenpartij wil:

  * door burgers geïnitieerde wetgevende referenda;
  * dat het Europees Parlement initiatiefrecht krijgt;
  * dat het Europees Parlement eindverantwoordelijke wordt voor het EU-beleid;
  * geen kiesdrempel;
  * transnationale lijsten;
  * een lagere drempel voor het EU-burgerinitiatief;
  * e-participatie voor burgers van Europese wetgeving;
  * dat burgers rechtstreeks betrokken worden bij EU-wetgeving;
  * dat beslissingen zo lokaal mogelijk worden genomen (subsidiariteitsbeginsel).


==== Transparantie in Europa ====
De publieke sector, met inbegrip van private entiteiten die namens een openbaar lichaam werken, moet transparant zijn en informatie standaard als open data publiceren, zonder beperkingen op te leggen aan hun hergebruik. Betere transparantie van de wetgeving is nodig, met name in de Raad en in de trialogen (tussen raad, commissie en parlement). Overheidsinstanties moeten worden verplicht om informatie over besluitvormingsprocessen te documenteren. Overheidsinstanties en vertegenwoordigers moeten worden verplicht om gegevens bij te houden en proactief informatie te publiceren, zoals hun agenda's, notulen van vergaderingen, documenten van derden, zoals input van lobbyisten en informatie die besluiten rechtvaardigt.

Het transparantiebeginsel moet van toepassing zijn op alle overheidsinstanties, met inbegrip van het Hof van Justitie, de permanente vertegenwoordigingen van de lidstaten en de roterende nationale voorzitterschappen van de Raad.

De Piratenpartij stelt dat het een fundamenteel recht van de burger is om alle contracten of financiële voordelen die verband houden met de levering van projecten of diensten van de publieke sector of de overheid in te zien, zonder dat daarvoor een specifieke rechtvaardiging nodig is.

De Piratenpartij wil:
  * informatie in de publieke sector als open data beschikbaar maken;
  * lobby transparantie, zie [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#lobbytransparantie|transparantie]];
  * financiële transparantie van overheidsprojecten en -diensten.

==== Europese economie ====
De huidige Europese economie heeft een probleem met de marktmacht die de werking van de vrije markt blokkeert. We hebben mededingingsbeleid nodig dat verder kijkt dan de prijs voor consumenten, doch ook oog heeft voor de belangen van afnemers, werknemers en leveranciers.

De Piratenpartij wil:
  * de [[:tk2021:partijprogramma:thema#de_effectieve_mededingingsnorm|effectieve mededingingsnorm]] invoeren;
  * informatie-[[:tk2021:partijprogramma:thema#beteugel_informatie-monopolies|monopolies beteugelen]] door mededingingsrecht voorrang te geven;
  * transparantie van [[:tk2021:partijprogramma:thema#algoritmen_en_de_gig-economie|algoritmen]];
  * op de [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#op_de_persoon_gerichte_reclame|persoon gerichte reclame]] hervormen.

==== Vergaderlocatie Europarlement ====
De maandelijkse verhuizing van het Europees Parlement van Brussel naar Straatsburg kost tijd, geld en energie. Alle vergaderingen moeten voortaan in Brussel plaatsvinden.

====== Internationale Handel ======
Oneerlijke handelsverdragen als TTIP, CETA en TiSA bevoordelen multinationals ten koste van consumenten en het MKB. De Piratenpartij wil het MKB een eerlijke kans geven via eerlijke handelsverdragen, die uitgaan van mensenrechten en duurzame ontwikkeling en democratisch tot stand komen. 

===== Internationale Handelsverdragen =====
Internationale handel bestaat al eeuwen, net als verdragen die internationale handel vergemakkelijken. De Piratenpartij is in principe niet tegen zulke overeenkomsten maar de meest recente verdragen hebben weinig met vrijhandel te maken gehad (Handelsovereenkomst ter bestrijding van namaak(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Handelsovereenkomst_ter_bestrijding_van_namaak|Handelsovereenkomst ter bestrijding van namaak]])) (ACTA), 
Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsverdrag(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Trans-Atlantisch_Vrijhandels-_en_Investeringsverdrag|Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsverdrag]])) (TTIP), Comprehensive Economic and Trade Agreement(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Comprehensive_Economic_and_Trade_Agreement|Comprehensive Economic and Trade Agreement]])) (CETA), Trade in Services Agreement(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Trade_in_Services_Agreement|Trade in Services Agreement]])) (TiSA), Mercosur(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Mercosur|Mercosur]])), EU-Japan Economic Partnership Agreement(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/EU-Japan_Economic_Partnership_Agreement|EU-Japan Economic Partnership Agreement]])) ("EU-Japan EPA", ook wel "JEFTA" genoemd)).

==== Investeerder-staatarbitrage ====
Deze verdragen blijken multinationals te bevoordelen, terwijl het Midden- en kleinbedrijf (MKB) het nakijken heeft. Belangrijkste bezwaar is het //Investor to State Dispute Settlement//(([[wp>Investor-state_dispute_settlement|Investor to State Dispute Settlement]])) (ISDS) en oneerlijke intellectuele eigendomsbepalingen. De beslechting van geschillen tussen investeerders en staten (ISDS) of varianten daarvan, zoals het //Investor Court System// (ICS) worden vaak gebruikt door multinationals om hen onwelgevallige regelgeving tegen te houden, of als verdienmodel ten koste van de gewone mensen.

==== Informatie monopolies ====
Tevens worden in die verdragen onderwerpen opgenomen die weinig met handel te maken hebben zoals het aanscherpen van het auteursrecht. Daarom zal de Piratenpartij bij het sluiten van handelsverdragen de belangen van burgers en MKB scherp in de gaten houden. Wij zijn gekant tegen multilaterale internationale overeenkomsten die disfunctionele monopolies en octrooien in stand houden ten koste van de burgerrechten en de menselijke vrijheden. De Piratenpartij stelt als voorwaarde dat in alle handelsovereenkomsten de bescherming van persoonsgegevens van consumenten en bedrijven in acht wordt genomen.

De Piratenpartij wil:
  * geen ISDS in handelsovereenkomsten;
  * hervormen auteursrecht en patenten;
  * bescherming van persoonsgegevens.

===== Uitgangspunten voor Handelsovereenkomsten =====
De Piratenpartij wil dat in alle onderhandelingen van de Europese Unie over handelsovereenkomsten aan de volgende voorwaarden(([[http://s2bnetwork.org/trade-time-new-vision/#:~:text=The%20Alternative%20Trade%20Mandate%20Alliance%20is%20an%20alliance%20of%20development,policy%20that%20puts%20people%20and|The Alternative Trade Mandate]]))
 wordt voldaan:
  * het Europees Parlement moet het verdrag ratificeren en het verdrag moet worden onderhandeld met inachtneming van de onderstaande principes;
  * er is uitgebreide toegang tot informatie en openbare hoorzittingen tijdens het onderhandelingsproces;
  * het voorgestelde verdrag omvat waarborgen voor de vrijheid van het internet, sociale en burgerrechten en duurzame ontwikkeling;
  * de belangen van kleine en middelgrote ondernemingen worden in aanmerking genomen.

Deze voorwaarden zijn onderstaand nader uitgewerkt.

==== Betrokkenheid van het Europees Parlement ====
Handelsovereenkomsten bevatten belangrijke politieke beslissingen die moeilijk te veranderen zijn nadat ze worden aangenomen. Daarom moet het Europees Parlement, het enige orgaan in de Europese Unie dat een direct democratisch mandaat heeft, een ter zake doende rol spelen bij de totstandkoming van het handelsbeleid.

Het Europees Parlement dient via haar Commissie Internationale Handel(([[wp>Committee_on_International_Trade|European Parliament Committee on International Trade]])) (INTA) toegang te hebben tot al het onderhandelingsmateriaal en het recht te hebben om als waarnemer aanwezig te zijn bij de onderhandelingen, en het recht te hebben om bindende aanwijzingen te geven aan de Europese Commissie.

==== Volledige toegang tot informatie en openbare hoorzittingen ====
Alle documenten met betrekking tot de onderhandelingen over handelsovereenkomsten moeten beschikbaar zijn voor het Europees Parlement, alsmede aan het publiek bekend worden gemaakt. De tekstvoorstellen dienen ter kennisgeving en voor commentaar in openbare hoorzittingen opengesteld te worden. We willen handelsadvies-commissies een breder draagvlak geven met actieve publieke participatie. Wij eisen dat alle uitkomsten van de beraadslagingen tijdig en volledig worden gepubliceerd.

==== Eerbiediging van internetvrijheid, sociale en burgerrechten en duurzame ontwikkeling ====
De Piratenpartij beschouwt het recht op privacy en zelfbeschikking(([[wp>Self-determination theory|Self-determination theory]])) van de burger als vanzelfsprekend. Daarom ze moeten ook worden gerespecteerd en bevorderd in het kader van handelsovereenkomsten. Aangezien deze principes gelden voor alle mensen, moet de Europese Unie ervoor zorgen dat handelsovereenkomsten hun handelspartners niet de mogelijkheid geven om deze principes te doorbreken.

Alle toekomstige Europese handelsovereenkomsten moeten gebaseerd zijn op het beginsel van duurzame ontwikkeling. Een overeenkomst kan niet worden geratificeerd als deze een negatief effect op het milieu heeft.

==== Rekening houden met de belangen van kleine en middelgrote ondernemingen ====

Op dit moment houden handelsovereenkomsten vooral rekening met de belangen van multinationale ondernemingen, terwijl kleine en middelgrote ondernemingen er zelden van profiteren; MKB's worden steeds meer uit de markt gedrukt. We willen dat veranderen.


====== Defensie ======

===== Conflictoplossing =====
De Piratenpartij wil speciale aandacht besteden aan de stabilisatie van conflicthaarden en fragiele staten, aangezien hun instabiliteit een bron van problemen is voor de hele internationale gemeenschap. Conflictoplossing moet gebaseerd zijn op respect voor het internationaal recht, dat de basis vormt voor een vreedzame internationale gemeenschap.

===== Militaire samenwerking =====
De Piratenpartij ondersteunt de gezamenlijke inspanningen om de lidstaten van de Europese Unie te beschermen. Elke Europese krijgsmacht (bestaande of nieuw gecreëerde) moet onder het toezicht en/of controle van het Europees Parlement staan. Er moeten waarborgen zijn dat operaties onder Europese vlag niet tegen de wil van het Europees Parlement worden ingezet.

===== Wapenhandel strikter reguleren =====
De Piratenpartij streeft naar een striktere regulering van de mondiale wapenhandel en een verbod op wapenexport naar conflictgebieden. Om een vreedzamere wereld te bereiken is strengere regelgeving in wapenhandel en -export nodig.

De Piratenpartij wil:

  * strengere regelgeving in wapenhandel;
  * betere uitwisseling van informatie over wapenexportvergunningen en -weigeringen om te zorgen voor een samenhangend EU-wapenuitvoerbeleid;
  *  uitvoer van wapens naar conflictgebieden via landen met minder strikte wapenhandelsregulering verminderen.

===== Manipulatiebestendige Markering van Militaire Wapens =====
De Piratenpartij eist de toepassing van de VN-tool voor het markeren en volgen van militaire wapens (kleine wapens). Alle kleine wapens voor militair gebruik geproduceerd in de EU of buiten de EU onder licentie van een EU-fabrikant moeten op een fraudebestendige manier worden gemarkeerd om ervoor te zorgen dat elk wapen afzonderlijk kan worden geïdentificeerd.

De fraudebestendige markering maakt het mogelijk om transparant te volgen hoe wapens illegaal worden geëxporteerd naar kritieke regio's. Met de mogelijkheid om de wapens daadwerkelijk te traceren naar hun land van herkomst, zullen exporteurs en fabrikanten die deelnemen aan illegale verkoop in verboden gebieden kunnen worden geïdentificeerd.

===== Defensie en Technologie =====

==== Kunstmatige Intelligentie (AI) ====
De Piratenpartij is voorstander van het starten van onderhandelingen in het kader van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake Bepaalde Conventionele Wapens over een regelgevend instrument om "dodelijke autonome wapensystemen" ("//Lethal Autonomous Weapon Systems//") te verbieden, en wapens die doelen kunnen selecteren en aanvallen zonder menselijk toezicht.

==== Verplicht open hardware en software op netwerkinfrastructuur ====

Netwerken moeten goed controleerbare open hardware en open software gebruiken voor hun infrastructuur. Net zoals de water- en energie-infrastructuur dient deze nooit onder controle van buitenlandse mogendheden te kunnen komen. Tevens voorkomen we dat het geopolitieke conflict tussen de VS en China het internet in tweeën breekt.


==== Sluit internationaal verdrag over digitale oorlogsvoering ====
In overeenstemming met onze principes van technische ontwikkeling en transparant gedrag van overheden, ondersteunt de Piratenpartij een internationaal verdrag over cyberoorlogsvoering. Het verdrag verplicht de ondertekenaars ertoe om elk gebruik van cyberwapens te melden. Onder cyberwapens vallen alle software en IT-systemen die, via ICT-netwerken, gericht informatiesystemen of netwerken van zowel buitenlandse regeringen als individuen volgen, manipuleren, tegenhouden, verstoren of vernietigen. Daarnaast verbinden de ondertekenaars zich ertoe om de veiligheid van civiele infrastructuur, zoals waterzuiveringsinstallaties, kerncentrales of het energienet, niet te ondermijnen.

====== Ontwikkelingssamenwerking ======
De Piratenpartij wil met ontwikkelingshulp in de eerste plaats de positie van mensen waar ook ter wereld versterken. Daarom willen we niet langer 'intellectueel eigendom' uitbuiten, maar vrij en op gelijke voet kennis uitwisselen. Zo kunnen we lokale economieën zelfstandiger en slagvaardiger maken. We willen ontwikkelingslanden niet langer benadelen via oneerlijke handelsverdragen, maar een eerlijke kans geven via eerlijke handel.

==== Gelijkwaardigheid tussen landen ====
Het huidige systeem van ontwikkelingssamenwerking staat gelijkwaardigheid tussen landen in de weg. Het is de balk in het oog van het Westen. De Piratenpartij wil alle mensen op de wereld gelijke kansen bieden om zich te ontplooien. Ontwikkelingssamenwerking moet gericht zijn op het versterken van de positie van burgers waar ook ter wereld en niet op het in stand houden van een hulpverleningsindustrie.

==== Mensen slagvaardiger maken ====
Samen werken aan ontwikkeling kan alleen met het vrij en op gelijke voet uitwisselen van kennis. Toegang tot informatie is essentieel, 'intellectueel eigendom' funest! We willen daarom de lokale economieën versterken. Het uitgangspunt is dat we mensen niet afhankelijk maken, maar slagvaardiger maken. Daarom moet informatie, kennis en expertise ook voor mensen in ontwikkelingslanden zo gemakkelijk en breed mogelijk toegankelijk zijn.

===== Delen van kennis =====
De bevolking in andere landen kan enorm profiteren van de overdracht van kennis en expertise. Verspreiding van technologische kennis door middel van open source geeft mensen en organisaties ook meteen de mogelijkheid om zélf met die technologie aan de slag te gaan.

===== Soepele regels voor gebruik patenten =====
In alle landen moeten gepatenteerde technologieën voor de ontwikkeling van het land en de bevolking zonder restricties gebruikt kunnen worden.

===== Bio-/farmaceutische patenten en ontwikkelingslanden =====
Patenten maken medisch onderzoek, behandelingen, therapie en medicijnen steeds duurder. Burgers in landen met lage tot middeninkomens krijgen hierdoor geen toegang tot adequate medische zorg.(([[http://haiweb.org/wp-content/uploads/2016/07/Private-Patents-Public-Health.pdf|Private Patents And Public Health]]))
De economische invloeden en belangen van farmaceutische bedrijven moeten aan banden worden gelegd.

===== Hulp bij vrije internettoegang voor landen met beperkte toegang =====
Internet biedt mogelijkheden om de zelfbeschikking van mensen te vergroten. Daarom is het belangrijk dat Nederland een proactieve houding aanneemt in de bescherming van een vrij en open internet, ook buiten ons eigen grondgebied. Vooral de achterstand op het Afrikaanse continent is groot en verdient daarom speciale aandacht.(([[https://www.adviesraadinternationalevraagstukken.nl/documenten/publicaties/2020/06/19/digitalisering-en-jeugdwerkgelegenheid-in-afrika|Digitalisering en jeugdwerkgelegenheid in Afrika]]))

===== Eerlijke handel =====
Om andere landen een eerlijke kans te geven, dienen we ze niet te benadelen door handelsverdragen als [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Handelsovereenkomst_ter_bestrijding_van_namaak|ACTA]], [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Trans-Atlantisch_Vrijhandels-_en_Investeringsverdrag|TTIP]], [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Comprehensive_Economic_and_Trade_Agreement|CETA]], [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Trade_in_Services_Agreement|TiSA]], [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Mercosur|Mercosur]], [[https://nl.wikipedia.org/wiki/EU-Japan_Economic_Partnership_Agreement|JEFTA]], enz... We dienen eerlijke handel te stimuleren, zoals beschreven in onze '[[:tk2021:partijprogramma:thema#uitgangspunten_voor_handelsovereenkomsten|Uitgangspunten voor Handelsovereenkomsten]]'.

===== Kennis, ontwikkelingslanden en klimaatverandering =====
We gebruiken onze kennis (bijvoorbeeld op het gebied van watermanagement) om andere landen te helpen met de gevolgen van klimaatverandering.

===== Cannabisindustrie bevorderen =====
Nederland sluit actief handelsverdragen met landen die een legale cannabisindustrie hebben om internationale cannabishandel en wereldwijde legalisatie te bevorderen. Landen met  lage- en middeninkomens hebben vaak een uitstekend klimaat voor het telen van cannabis. Zo slaan we twee vliegen in een klap: wij besparen energie en zij bouwen hun economie op.

====== Migratie ======
De Piratenpartij wil de oorzaken waardoor mensen moeten vluchten aanpakken. Wanneer mensen toch moeten vluchten, nemen we menselijke waardigheid als uitgangspunt. De Piratenpartij wil een gemeenschappelijk Europees immigratiebeleid. Dit biedt legale mogelijkheden voor migranten, zodat zij niet langer met vluchtelingen worden vermengd. Zo kunnen we mensensmokkel tegengaan en de wachttijd verkorten. 

===== Europees migratiebeleid =====

Het huidige Europese migratiebeleid maakt economische immigratie onmogelijk waardoor deze groep samen met vluchtelingen in de asielprocedure terecht komt. Dit overbelast de hulpverlening aan vluchtelingen en ondermijnt het draagvlak voor hulp aan de echte vluchtelingen. Tevens bevordert het mensensmokkel. De Piratenpartij zet in op een Europees migratiebeleid waarbij helder onderscheid gemaakt wordt tussen groepen migranten.

Migratie- en asielbeleid moet de menselijke waardigheid van migranten en asielzoekers als uitgangspunt nemen.

De Piratenpartij is voor een gemeenschappelijk Europees immigratiebeleid dat:

  * mogelijkheden biedt voor legale migratie naar de Europese arbeidsmarkt;
  * taalvaardigheden en andere vaardigheden van de aanvragers waardeert en positief in het proces betrekt;
  * elders uitgereikte certificaten en beroepskwalificaties zonder uitgebreid onderzoek erkent;
  * EU-lidstaten in staat stelt hun behoeften aan te passen aan hun situatie en behoeften.


===== Asiel =====
De Piratenpartij wil een gemeenschappelijk Europees asielbeleid gebaseerd op adviezen van mensenrechtenorganisaties met:

  * vrijheid van vestiging in Europa voor degenen wier aanvraag is goedgekeurd;
  * de mogelijkheid van gezinshereniging;
  * de mogelijkheid om asielaanvragen ook buiten Europa in te dienen; 
  * hulpaanbod indien aanvragen worden gehonoreerd.

===== LHBT+ vluchtelingen =====

De Gaydar van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is stuk en moet worden gemaakt. Iedereen moet zichzelf kunnen zijn, ongeacht gender of seksuele voorkeur. Wanneer het om deze redenen onveilig is in het land van herkomst, moet Nederland zich inzetten om deze mensen een veilig onderkomen te bieden. Uit een rapport van het COC blijkt echter dat het Nederlands beleid niet toereikend is(([[https://www.coc.nl/wp-content/uploads/2018/08/Trots-of-Schaamte-rapport-LHBTI-asielbeleid-van-Sabine-Jansen-voor-COC-NL-juni-2018-definitieve-versie.pdf|Trots of Schaamte]]))  omdat het geen rekening houdt met intersectionaliteit.(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Intersectionaliteit|Intersectionaliteit]]))  De IND moet er daarom rekening mee houden dat een coming out in Kabul heel anders verloopt dan een coming out in Amsterdam.

De Piratenpartij wil dat de IND:

  * afstand neemt van stereotype concepten;
  * rekening houdt met culturele verschillen, en beseft dat de westerse modellen van seksualiteitsbeleving niet overal van toepassing zijn;
  * de personen in kwestie met respect behandelt en hen aanspreekt met het voornaamwoord waar zij voor kiezen.


===== Integratie =====

Integratie bereik je door samen te leven. Asielzoekers worden vanaf dag 1 meegenomen in de Nederlandse samenleving.

  * taallessen worden verzorgd en bekostigd door de overheid, al tijdens de procedure;
  * asielzoekers zijn vrij (en worden actief gestimuleerd) om vrijwilligerswerk te doen. De wet Arbeid Vreemdelingen wordt aangepast;
  * gespreid plaatsen statushouders;
  * inburgeringsexamens worden afgeschaft;
  * kinderen die in Nederland geboren en getogen zijn, krijgen een Nederlands paspoort;
  * beheersing van de Nederlandse taal is een voorwaarde voor het verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit – behalve in de gebieden waar een tweede rijkstaal gesproken wordt, zoals Engels, Fries en Papiaments. Daar is de tweede taal voldoende.


===== Arbeidsmigratie binnen de EU =====
Migratie binnen de EU is een grondrecht waar Piraten niet aan willen tornen. Excessen dienen wel aangepakt te worden.
  * arbeidsmigranten ontvangen minstens het minimumloon;
  * gedwongen winkelnering bij de werkgever wordt verboden.

====== Cultuur ======
Toegankelijkheid van informatie, kennis en cultuur is een eerste vereiste voor de sociale, technologische en economische ontwikkeling van onze samenleving. De Piratenpartij wil het auteursrecht grondig hervormen, zodat de copyright-industrie buitenspel wordt gezet en auteursrecht in dienst komt te staan van makers en consumenten. 

===== Beschikbaarheid van informatie =====
Een goede openbare beschikbaarheid van informatie, kennis en cultuur is een eerste vereiste voor de sociale, technologische en economische ontwikkeling van onze samenleving. Dit wordt echter bemoeilijkt door gekunstelde informatie-monopolies die zogenaamd bedoeld zijn om makers en uitvinders te stimuleren meer werken te produceren, terwijl in werkelijkheid de enige begunstigden van de monopolies grote bedrijven zijn, en het systeem als geheel niet voldoet aan de beweerde doelstellingen. Deze tekortkoming manifesteert zich in vele vormen, waaronder het veelvuldig lastigvallen van individuen en het MKB door collectieve auteursrechten beheersorganisaties, privatisering van winsten uit door publieke middelen gefinancierde werken, of het verlies van in de steek gelaten werken (//'orphan works'//) aan de samenleving. Ons doel is een omgeving in het leven roepen waarin de drijfveer om te creëren hand in hand gaat met vrijheid van informatie. Dit vereist een grondige hervorming van het auteursrecht en ook systemische veranderingen in de publieke sector.

===== Hervormen auteursrecht =====

Cultuur wordt nooit in een vacuüm geproduceerd. Artiesten worden geïnspireerd door schrijvers, kunstenaars en musici die hen voorgingen. De huidige termijn van het auteursrecht belemmert deze normale culturele ontwikkeling. We willen daarom het auteursrecht grondig hervormen, opdat het juist in dienst komt te staan van de auteurs, artiesten en kunstenaars. Zie: [[:tk2021:partijprogramma:kernpunten#auteursrecht|Auteursrecht]]

De Piratenpartij wil:

  * de duur van het auteursrecht verkorten;
  * remixen, parodieën, citaten en sampling toestaan;
  * niet-commercieel gebruik toestaan;
  * afgeleide werken in de regel toestaan;
  * digitale sloten (DRM) afschaffen;
  * privékopieën vrij toestaan;
  * panoramavrijheid behouden.


===== Bevordering van de coöperatieve, "Commons", en vrije cultuur =====
We streven naar het aannemen van bepalingen in handelsverdragen die het gebruik en de ontwikkeling van open formaten en Free/Libre Open Source Software (FOSS) ondersteunen en de wederzijdse erkenning van licentiemodellen zoals Creative Commons bevorderen. 

Het maken van coöperatieve producten zoals Free Software, vrije cultuurgoederen, open patent pools en vrij en open lesmateriaal moet worden bevorderd en beschermd.

Bestaand cultureel erfgoed wordt zoveel als mogelijk gedigitaliseerd en voor het publiek vrij toegankelijk gemaakt.

Een vrije cultuur is een belangrijke bron voor het onderwijs en de creativiteit van de samenleving. We willen artistieke activiteiten en culturele diversiteit stimuleren om de huidige en toekomstige generaties van een rijke educatieve en artistieke omgeving te voorzien.

Om de verspreiding van cultuur en kennis, voorwaarde voor culturele creativiteit, te bevorderen, willen we de termijn voor het commerciële auteursrechtmonopolie beperken tot een duur van hooguit tussen de vijf en twintig jaar. Het vrij, zonder commercieel belang, delen van bestanden moet altijd toegestaan zijn.

==== Vrije foto's ====
Van belangrijke historische objecten en gebouwen moeten hoge resolutie digitale scans worden gemaakt zodat ze ook na vandalisme, aanslagen en brand digitaal beschikbaar blijven en gerestaureerd kunnen worden.

Foto's betaald met publiek geld moeten voor het publiek vrij toegankelijk gemaakt.

==== Vrije overheidsinformatie ====
Openbaar beschikbare overheidsinformatie moet voor het publiek vrij toegankelijk zijn.

==== Eerlijke contractvoorwaarden ====
Auteursrechtenorganisaties moeten zorgen voor volledige transparantie, evenredige participatierechten voor hun leden en eerlijke contractvoorwaarden voor auteurs, artiesten en kunstenaars.

===== Kijkwijzer =====

Het toepassen van de Kijkwijzer in de strafwet staat op gespannen voet met de algemene rechtsprincipes. Een oordeel over onwettigheid is voorbehouden aan de rechtbank.

De Piratenpartij wil de Kijkwijzer uit het Wetboek van Strafrecht halen.


===== Bevrijdingsdag 5 mei vrij =====
In vergelijking met andere Europese landen heeft Nederland de minste [[:tk2021:partijprogramma:thema#andere_vormen_van_waardering|vrije feestdagen]].

De Piratenpartij wil dat bevrijdingsdag 5 mei een officiële vrije feestdag wordt.

===== Internationaal erfgoed =====
Iedereen heeft recht op toegang tot de eigen cultuur. De Piratenpartij wil museums aanmoedigen de collectie in lijn te brengen met het internationale erfgoedrecht.(([[https://www.eui.eu/projects/internationalartheritagelaw/netherlands|Dutch Cultural Heritage legislation as at July 2010]]))

===== Vuurwerktraditie =====

Ondernemers en vuurwerkliefhebbers worden de dupe van het verbod op het particulier afsteken van vuurwerk. Om tegemoet te komen aan de gevolgen van het vuurwerkverbod, is een verenigingsplan met vergunningen een mooie tussenvorm die recht doet aan de vuurwerktraditie. De gulden middenweg is het afsteken van vuurwerk te gaan voorbehouden aan lokale vuurwerkclubs.

De Piratenpartij wil het afsteken van vuurwerk in georganiseerd verband toestaan.


====== Onderwijs ======
Een hoogwaardige democratie heeft goed onderwijs nodig om goed geïnformeerde keuzes te kunnen maken. Goed onderwijs deelt materialen en respecteert de privacy. De Piratenpartij wil dat alle leerlingen en studenten tijdens hun schooltijd in aanraking komen met verschillende visies en aspecten van de maatschappij.

==== Onderwijs is een burgerrecht====
Onderwijs is geen markt. Onderwijs -- op alle niveaus -- is een burgerrecht. 
Veel maatregelen die bedoeld zijn om de kosten te drukken, zoals aanbestedingen, blijken in de praktijk contraproductief te zijn.
Bij concurreren om meer leerlingen en studenten, van basisschool tot universiteit, verliest de gemeenschap altijd. 
Met een opleiding beneden je niveau functioneer je niet optimaal in een informatiesamenleving. 
Iedereen die de kwaliteiten en de wil heeft, moet van elk onderwijsniveau kunnen doorstromen.
De Piratenpartij wil de [[:tk2021:partijprogramma:thema#een_nieuwe_basisbeurs_is_goed_voor_de_maatschappij|basisbeurs]] terugbrengen en het bindend studieadvies(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Bindend_studieadvies|Bindend studieadvies]])) (BSA) afschaffen.
==== Democratie heeft goed onderwijs nodig ====
Democratie vooronderstelt keuzes van goed geïnformeerde burgers: onafhankelijk onderzoek, een vrije pers en goed onderwijs. Docenten, van basisonderwijs tot universitair, zijn ook opvoeders.
Goed onderwijs geeft niet alleen kennis door, maar ook al die andere zaken die nodig zijn om als een goed burger deel te kunnen nemen aan de democratie. Dat beperkt zich niet tot de lessen maatschappijleer en burgerschap of onder welk kopje dat weggestopt wordt.

Door continue overbelasting beperken leerkrachten zich tot het voorbereiden van de leerlingen op de volgende toets; aan de opvoedingstaak komen er veel niet toe.
Een groot deel van de docenten, óók die met een deeltijdaanstelling, is voltijd met schoolwerk bezig en heeft nauwelijks tijd om daarnaast maatschappelijk actief te zijn. 
De Piratenpartij wil dat alle leerlingen en studenten tijdens hun schooltijd in aanraking komen met verschillende visies op en aspecten van de maatschappij.

==== Toetsing en lessen scheiden ====
Het volgen van lessen en het toetsen van kennis en vaardigheden zijn twee hele verschillende zaken. Het volgen van alle lessen moet niet verplicht zijn. Lessen hebben als doel de student te ondersteunen en het scheppen van het sociale weefsel waarin de kennis gedijt. Lessen dienen //niet// als aanwezigheidscontrole. Het moet wel mogelijk zijn om tegen gereduceerd collegegeld examen te doen zonder lessen te volgen -- met geen of eventueel enkele bijeenkomsten (extraneus).

==== Leerplicht - geen schoolplicht ====
Het moet mogelijk zijn om thuisonderwijs te volgen, er kunnen veel bijzondere omstandigheden (ideologische en religieuze motieven daarin niet begrepen) zijn om te kiezen voor thuisonderwijs. Er moet wel toetsing zijn om te garanderen dat kinderen op niveau blijven of kunnen komen.

==== Professional in the lead ====
Op veel scholen zijn, om leerlingen, ouders en docenten meer houvast te geven, de regels op school over de toetsing steeds verder verfijnd en vastgelegd. 
In de (corona)praktijk blijkt dat, als de omstandigheden plotseling veranderen, tot meer problemen te leiden dan als de invulling minder vastligt en de docenten meer ruimte tot improviseren hebben. 
Hier kan inspiratie gevonden worden bij het Finse onderwijsmodel.
Tegelijk moet uiteraard het eindniveau bewaakt worden.
Goed opgeleide docenten kennen de eindtermen, de vakdidactiek en hun leerlingen beter dan de schoolleiding. 

De piratenpartij wil dat op alle niveaus de verantwoordelijkheid voor de inhoud weer meer bij de professional, de docent, ligt.

==== Soepelere overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs ====
De Piratenpartij wil 
  * dat de keuze voor het type voortgezet onderwijs, en daarmee voor welke beroepen later mogelijk zijn, ook -- net als in omliggende landen -- later kan worden gemaakt dan nu (12 jaar);
  * dat doorstroming van het ene naar het andere onderwijstype zo laagdrempelig mogelijk is;
  * meer scholen die zich specialiseren in bv kunst of sport;
  * meer dan alleen de CITO als basis voor de schoolkeuze.

==== Zelfde regels voor bijzonder onderwijs ====

Op dit moment mogen openbare scholen aanmeldingen van leerlingen niet weigeren op basis van visie en/of levensbeschouwing. Scholen hebben in Nederland de vrijheid om op religieuze grondslag onderwijs te bieden.

De Piratenpartij wil:
  * dat ook scholen in het bijzonder onderwijs leerlingen niet mogen weigeren op basis van visie en/of levensbeschouwing;
  * betere handhaving op de verplichting aandacht te besteden aan LGBT+.

===== School en gezondheid =====
==== Pubers ====
Het bioritme van pubers verschuift een paar uur naar achter (sleep phase delay). Middelbare scholen kunnen daar rekening mee houden door later te beginnen en lessen voor de adolescenten bij voorkeur 's middags in te plannen(([[https://www.uclahealth.org/sleepcenter/sleep-and-teens|Sleep and Teens]])). Er zijn scholen die dat al doen.

De Piratenpartij wil ook dat scholen hun leerlingen in de pauzes, tegen kostprijs, een gezonde maaltijd aanbieden. 

==== Werkdruk op scholen verminderen ====
In het onderwijs haken te veel beginnende docenten binnen een paar jaar weer af.
Een belangrijke reden is de werkdruk, die tot een hoog ziekteverzuim en burn-outklachten leidt.
Werkdruk wordt onnodig verhoogd door slecht taakbeleid en de vele administratieve handelingen.
Te grote klassen maken het in het voortgezet onderwijs onmogelijk om alle leerlingen op maat onderwijs te geven.

De Piratenpartij wil:
  * de werkdruk verminderen;
  * kleinere klassen;  
  * gelijke beloning in Basis en Voortgezet onderwijs;
  * beter gebruik van technologische vernieuwingen; 
  * het beroep aantrekkelijker maken voor academisch geschoolden.


===== Privacy in het onderwijs =====

==== Privacy-beleid ====

Scholen moeten een privacy-beleid en/of privacyreglement hebben. Scholen moeten transparant zijn over het verzamelen, de opslag en het gebruik van de gegevens van leerlingen. Het maken van foto's of video's kan alleen met toestemming ouders en kind. Voor onderzoek door de GGD moet er nadrukkelijk toestemming zijn van de ouders/verzorgers. Deze toestemming mag niet onder groepsdruk worden afgegeven.

De Piratenpartij wil:

  * dat alle scholen duidelijk aangeven hoe ze met gegevens omgaan;
  * geen gegevens op een buitenlandse server;
  * waarborgen voor privacy van leerlingen bij het uitwisselen van gegevens.


==== Toetsen en tentamens  ====
Als gebruik gemaakt wordt van software die de leerling/student monitort tijden het maken van toets of tentamen is dat altijd opt-in.
De school of universiteit moet ook een minder invasief alternatief bieden.
De leerling/student hoeft nooit een reden op te geven om van dat alternatief gebruikt te willen maken.

De Piratenpartij wil:
  * dat online onderwijs en toetsing de privacy niet in gevaar brengt;
  * geen spionage software op computers van leerlingen.

==== Kennis delen ====

Les- en leermaterialen moeten vrij en online toegankelijk zijn. Leermaterialen bekostigd door de overheid worden open ontwikkeld en vrij toegankelijk. Op deze manier kan iedereen ervan profiteren. Colleges worden mede met overheidsgeld betaald. Daarom moet deze kennis voor zover mogelijk online toegankelijk zijn onder een vrije licentie, ook voor de burger. Het beschikbaar maken van alle colleges biedt studenten flexibiliteit en niet-studenten toegang tot de colleges. Het online beschikbaar maken van colleges maakt het voor studenten bovendien mogelijk de kwaliteit van een collegereeks of docent te bepalen en colleges bij andere instellingen te volgen.


==== Onderwijs en open source ====
Open source maakt de ontwikkeling van onderwijsomgevingen efficiënter, stimuleert samenwerking tussen onderwijsinstellingen en verhoogt de kwaliteit van het onderwijs. Onderwijsinstellingen profiteren hiervan en helpen mee content en software verder te ontwikkelen. 
Scholen mogen leerlingen nooit verplichten tot de aanschaf van een specifiek merk of type hardware: alleen open (vrije) formaten zijn toegestaan voor les- en leermaterialen, zodat leerlingen die kunnen gebruiken op een platform naar keuze.

De Piratenpartij wil:
  * dat leermaterialen vrij toegankelijk zijn en -- wanneer bekostigd door de overheid -- onder een open licentie worden ontwikkeld en aangeboden;
  * dat alle leerlingen lessen krijgen in het gebruik en de veiligheid van computers.

==== Schoolplicht en schoolrecht ====

Scholen dienen toegankelijk te zijn voor kinderen met een beperking. Het uitgangspunt moet zijn de student zoveel mogelijk tegemoet te komen zoals omschreven in de Wet Gelijke Behandeling.(([[https://wetten.overheid.nl/BWBR0006502/2020-01-01|Algemene wet gelijke behandeling]]))  Eventuele extra hulpmiddelen tijdens het volgen van een opleiding worden in bruikleen gegeven of vergoed. Scholen mogen nooit kinderen het recht op onderwijs ontzeggen.

De Piratenpartij wil dat de verantwoordelijkheid voor het regelen van passend onderwijs ligt bij de school van keuze van ouders en leerling.


======= Wetenschap =======
De overheid en marktpartijen beïnvloeden de koers van de wetenschap door per onderzoek te financieren. Deze afhankelijkheden blijken vaak de uitkomsten te sturen en te censureren. Universiteiten hebben voldoende vaste financiering en vaste staf nodig om onafhankelijkheid en kwaliteit te waarborgen. De Piratenpartij wil dat resultaten van wetenschappelijk onderzoek vrij toegankelijk zijn.

===== Financiering =====

==== Geldstromen ====
Een deel van de academici heeft een //vaste// aanstelling en wordt direct betaald door de overheid, de zogenoemde eerste geldstroom.
Het onderzoek is echter de laatste jaren steeds meer direct en indirect afhankelijk geworden van projectfinanciering door derde partijen.
Als die wordt aangevraagd bij een door de overheid gefinancierde organisatie zoals de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), noemen we dat tweede geldstroom.
De derde geldstroom zijn opdrachten vanuit het bedrijfsleven en subsidiegevers, de EU, maar ook collectebus fondsen en incidentele projecten bij overheidsdiensten.

==== Variabele financiering ====
De tweede geldstroom wordt gebruikt om vanuit de overheid de algemene koers van het onderzoek te sturen.
De derde geldstroom maakt het onderzoek afhankelijk van marktpartijen en leidt regelmatig tot wrijving over welk onderzoek gedaan mag worden en //wat er gepubliceerd mag worden//.
Omdat vaak eerste geldstroom geld bijgepast moet worden voor een tweede of derde geldstroomproject is de invloed van deze geldstromen veel groter dan alleen uit de cijfers blijkt.(([[https://www.rathenau.nl/nl/vitale-kennisecosystemen/chinese-borden|Financiële stromen en prioriteringsbeleid in het Nederlandse universitaire onderzoek]])) 
Als de overheid beleidsondersteunend onderzoek financiert, dan leidt dat vaak tot sturing van onderzoek naar gewenste uitkomsten; niet alleen in de keuze van wat en hoe onderzocht mag worden, maar ook te vaak rechtstreeks op de uitkomsten en censuur. 

==== Tijdelijke contracten ====
De toename van de tweede en derde geldstromen heeft geleid tot steeds meer //tijdelijke// contracten en maakt het in toenemende mate moeilijk om een carrière in het Wetenschappelijk Onderwijs te hebben.
Ook vaste medewerkers zijn vaak min of meer afhankelijk van de tweede en derde geldstroom omdat er projectmedewerkers in hun groep werken waarvan de financiering niet in gevaar gebracht mag worden.

==== Zekerheid ++ ====
Universiteiten behoeven een voldoende grote vaste staf om te zorgen dat tijdelijke projectfinanciering de onafhankelijkheid niet aantast. 
De eerste geldstroomfinanciering moet minimaal 75%, liever meer, van de totale financiering van een universiteit worden (nu rond de 50%). 
Onderzoekers moeten zeker zijn dat hun eigen aanstelling en die van hun collega's geen gevaar lopen, ongeacht de uitkomsten van hun onderzoek.
Alleen dan kunnen ze effectief aan de samenleving rapporteren.

===== Universiteiten autonoom =====

==== Vaste financiering ++ ====
Voor toetsbare politieke besluitvorming is het van belang dat een betrouwbaar instituut zo neutraal mogelijk relevante feiten op een rij zet. De universiteiten hebben daar van oudsher de belangrijkste rol in gespeeld, ook door beleid met wetenschappelijke inzichten te ondersteunen. 
Te grote afhankelijkheid van projectfinanciering -- vanuit bedrijfsleven èn overheid -- heeft de onafhankelijkheid van universiteiten ernstig aangetast.

De Piratenpartij wil het aandeel vaste financiering van de Universiteiten vergroten.

==== Vaste aanstellingen ++ ====
Op veel plekken wordt het onderwijs grotendeels verzorgd door docenten in tijdelijke dienst. 
Een aantal daarvan leidt een leven als //docent-nomade// en hopt van de ene universiteit naar de andere. 
Dit wentelt de kosten af op de medewerkers die (veel) meer uren werken dan in hun contract staat.
De groep krachten die dit jaar lesgeven is over 2 of 3 jaar bijna geheel vervangen. 
Nauwelijks mensen in vaste dienst; dat maakt het voor docenten onmogelijk om profijt te hebben van de ervaring van voorgaande jaren. Dit komt het onderwijs niet ten goede. 
De fluctuaties in het aantal studenten zijn te klein om de soms wel 80-100% tijdelijke docenten te rechtvaardigen. 
Ook hier geldt dat het overgrote deel van de docenten dus in vaste dienst hoort te zijn, dat zullen dan in veel gevallen dezelfden zijn die ook onderzoek doen.

De Piratenpartij wil meer vaste aanstellingen op universiteit en HBO.

====== Rechten van Sekswerkers ======

Voor de Piratenpartij is het eenvoudig: **Sekswerk is werk!** De Piratenpartij ziet grote voordelen in het Nieuw-Zeelandse model waarmee alle sekswerk-specifieke wetten worden opgedoekt en de sector wordt behandeld als elke andere dienstverlenende sector.(([[https://piratenpartij.nl/winkel/proefschrift-joep-rottier/|Proefschrift Joep Rottier: Decriminalization of Sex Work: The New Zealand Model]]))  We willen dat Nederland overstapt op een eigen variant van het Nieuw-Zeelandse model waarin ook ruimte is voor gemarginaliseerde groepen.


===== Betrek de sector bij regelgeving =====
Bij andere sectoren gaat de politiek eerst het gesprek aan met de mensen in de sector en de betrokken organisaties en gaat pas daarna over voorstellen en beleid na denken. Waarom zou dat niet zo hoeven te zijn in de sekswerk-industrie. Als je regels of beleid bedenkt, is het niet meer dan logisch om vooraf input op te halen bij de mensen en organisaties die er mee te maken gaan krijgen.

===== Volledige decriminalisering =====

Sekswerk is een legaal beroep. Toch zijn er vele regels omtrent sekswerk die andere sectoren niet kennen. Je mag thuis als accountant klanten ontvangen, maar als een sekswerker dat doet, kan deze persoon het huis uitgezet worden. Zo worden kamerverhuurbedrijven bovenmatig gecontroleerd; sancties zijn exorbitant en niet in vergelijking met sancties in andere sectoren. Een aspergekweker die illegalen laat werken krijgt een tik op de vingers. Een kamerverhuurbedrijf dat een paar dagen te laat is met het aangeven van een verdachte situatie heeft grote kans de vergunning kwijt te raken. Ook het door sommige organisaties bejubelde Zweedse (Nordic) model draagt daar aan bij. Omdat in dat model de klant per definitie al strafbaar is, heeft deze veel minder scrupules om nog even geweld te gebruiken. Ook bedrijven in de seks-industrie ervaren deze achterstelling van sekswerkers.

Individuele sekswerkers behoren minimaal dezelfde financiële ondersteuning te krijgen als zzp'ers in geval van een crisis of andere maatregelen die het werken onmogelijk maken.


===== Dring geen moraal op =====
Dat mensen een moraal hebben is een mooi iets. Wat niet mooi is, is om je moraal aan iemand anders op te dringen. Datzelfde geldt natuurlijk voor geloof en emotie. Prima als jij het hebt, maar hou het bij jezelf. Wetgeving dient gemaakt te worden op basis van verstand en onderzoek en niet op basis van geloof, moraal of emotie.

===== Misstanden bestrijden =====
Net als in alle andere sectoren zijn er ook misstanden in de seks-industrie. Deze moeten niet minder of meer, maar net zo hard bestreden worden.

De Piratenpartij wil:
  * bij besluitvorming over sekswerk moeten vertegenwoordigers van sekswerkers betrokken worden;
  * de hele sector dient volledig gedecriminaliseerd te worden;
  * beleid dient niet moraliserend te zijn, maar gebaseerd te worden op feiten en wetenschappelijk onderbouwing;
  * misstanden in de sekswerkindustrie dienen net als in andere sectoren bestreden te worden;
  * Geen aparte registratie voor sekswerkers.

====== Wonen ======
De verhuurdersheffing verergert de woningnood. De woningmarkt zit op slot. De Piratenpartij wil meer betaalbare woningen. De verhuurdersheffing en de bovengrens van het puntenstelsel schaffen we af.

===== Betaalbaar wonen =====
Betaalbare woningen worden in Nederland steeds schaarser. Goedkope woningen worden omgebouwd tot dure woningen, en ook nieuwbouwwoningen vallen vaak binnen een hoog segment. Op de huurmarkt heeft de verhuurdersheffing ervoor gezorgd dat huurwoningen bijzonder snel in prijs zijn gestegen. Inkomenspolitiek dient via de belastingdienst geregeld te worden, een inkomensafhankelijke huurverhoging, de 'gluurverhoging', leidt tot een schending van de privacy.

==== Betaalbare huurwoningen ====
Woningcorporaties krijgen als primaire taak het beschikbaar stellen van voldoende betaalbare huurwoningen. Ook creatieve, duurzame oplossingen zijn denkbaar, zoals bijvoorbeeld hergebruik van leegstaande kantoorpanden, wonen in recreatiewoningen toestaan.

==== Verhuurdersheffing afschaffen ====

De woningmarkt zit op slot. Er is een tekort van honderdduizenden woningen in Nederland. Er verdwijnen enorme bedragen uit de huursector om de staatskas te spekken terwijl er een enorm gebrek is aan betaalbare huurwoningen. De verhuurdersheffing heeft de staatskas in totaal ruim tien miljard euro opgeleverd. Door de verhuurdersheffing kan niet geïnvesteerd worden in renovatie en bouw van nieuwe woningen. Dat zijn miljarden die niet besteedt worden in de lokale economie.(([[https://www.ftm.nl/tag/verhuurderheffing|FTM - Dossier Verhuurderheffing]]))


==== Woningwaarderingsstelsel voor alle huurwoningen ====
Het puntensysteem geeft de kwaliteit van een huurwoning in punten weer. Het puntensysteem heet ook wel het woningwaarderingsstelsel. Elk onderdeel van de woning, zoals oppervlakte en sanitair, krijgt punten. Bij elkaar opgeteld leveren de punten een maximale huurprijs op. Deze wordt elk jaar opnieuw vastgesteld. Vaste huurcontracten zijn de norm. De maximale huurprijs wordt mede bepaald op basis van de WOZ-waarde. In schaarstegebieden kan dat de huurprijs verder opdrijven.

De Piratenpartij wil:
  * woningbouw stimuleren;
  * de verhuurdersheffing afschaffen;
  * de inkomensafhankelijke huurverhoging afschaffen;
  * de bovengrens voor het woningwaarderingsstelsel afschaffen;
  * de WOZ-waarde niet langer meetellen bij het bepalen van de maximale huurprijs.

==== Hypotheekrenteaftrek ====

De hypotheekrenteaftrek (HRA) veroorzaakt welvaartsverlies, doordat deze impliciete subsidie de woningmarkt verstoort. Een oplossing is om de eigen woning onder te brengen in box 3. Deze hervorming zou geleidelijk ingevoerd kunnen worden. Bij de hervorming van de HRA willen we dat met name de huishoudens met kleinere vermogens worden ontzien.(([[https://www.cpb.nl/sites/default/files/publicaties/download/economische-effecten-van-aanpassing-fiscale-behandeling-eigen-woning.pdf|Economische effecten van aanpassing fiscale behandeling eigen woning]]))

De Piratenpartij wil op termijn:

  * de hypotheekrenteaftrek gaat naar nul; en
  * de eigen woning in box 3; en
  * de overdrachtsbelastingen wordt afgeschaft en het eigenwoningforfait vervalt; en
  * een speciale vaste vrijstelling voor de eigen woning.


===== Dakloosheid =====

Het aantal daklozen in Nederland is in de afgelopen tien jaar schrikbarend gestegen. Ondertussen hebben al 40.000 mensen geen dak meer boven hun hoofd.(([[https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2019/34/aantal-daklozen-sinds-2009-meer-dan-verdubbeld|Aantal daklozen sinds 2009 meer dan verdubbeld]]))  In een rijke samenleving als Nederland is dat een beschamend hoog aantal. Hoewel de Piratenpartij helemaal voor //Housing First// (([[https://housingfirstnederland.nl/|Housing First Nederland]]))  is, is het Nederlandse model van //Housing First//, waarin zorg onlosmakelijk verbonden is met het dak boven het hoofd, niet goed.(([[https://housingfirstnederland.nl/wp-content/uploads/2019/11/Housing-First-Gids-Nederland.pdf|Housing First Gids Nederland]]))  De economisch daklozen vallen hier buiten de boot omdat zij geen zorg nodig hebben. De mensen die wel in het zorg-traject terecht komen hebben een contract met de zorgverlener en niet met de huiseigenaar. Daarmee hebben ze geen huurbescherming of rechten die andere huurders wel hebben.

De gemeenten zijn nu verplicht om te zorgen voor een postadres. Hoewel sommige gemeenten daar erg moeilijk over doen, is dat een goed iets dan niet zou moeten worden uitbesteed aan een zorg-organisatie. Door het postadres op een locatie bij de gemeente te houden, is er altijd een contactmoment en is ook inzichtelijk hoeveel daklozen er zijn. Nu er meer en meer digitaal wordt gecommuniceerd, zou de gemeente deze service moeten uitbreiden met een e-mail-adres en een plek om deze te kunnen lezen. Het verwijzen naar een gratis email-provider zoals Gmail(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Gmail|Gmail]]))  wijst de Piratenpartij, wegens alle privacy-schendingen van Google(([[https://nl.wikipedia.org/wiki/Google_LLC|Google LLC]])) , ten zeerste af.

De Piratenpartij wil:

  * //Housing First//  naar Fins model waarin zorg en huisvesting los van elkaar zijn;
  * naast briefadres voor daklozen ook een gemeentelijk e-mail-adres;
  * gratis internettoegang voor daklozen.


===== Bedrijvigheid aan huis =====
Bedrijven die in de garage beginnen worden in Nederland heel snel door de gemeente naar het industrieterrein gejaagd, ook als niemand er last van heeft.

De Piratenpartij wil welwillend omgaan met bedrijvigheid aan huis. 

===== Windmolens en zonnepanelen =====
Windmolens en zonnepanelen moeten passen in de omgeving. Om het historisch landschap te ontzien sluiten we het liefst aan bij bestaande industriegebieden, in havens, naast hoogbouw, zonnepanelen langs snelwegen of op distributiecentra. We willen niet top-down te werk gaan, maar burgers en ondernemers inspraak en eigenaarschap geven zoals we in Nederland gewend zijn. Dat kan door grondeigenaren vanaf het begin bij de uitvoering van de plannen te betrekken. Dit zorgt voor betere besluiten met een breed draagvlak. 

De Piratenpartij wil voor het plaatsen van windmolens en zonnepanelen inspraak en eigenaarschap geven aan de burgers.

====== Ruimtevaart ======
Piraten durven verder in de toekomst te kijken en wij ondersteunen onderzoek en financiering van projecten die zal leiden tot nieuwe technologie en inzichten waar de hele mensheid van kan profiteren. De Piratenpartij wil dat alle organisaties die iets bijdragen aan de ruimtevaart hun verkregen kennis beschikbaar maken voor iedereen.

===== Stimuleren van ruimtevaart voor een betere aarde =====
Ruimtevaart is een onmisbaar in ons dagelijks leven. Satellietcommunicatie en -navigatie, aardobservatie voor weersvoorspellingen, rampenbestrijding en het opsporen van vervuiling en onderzoek vanuit een baan om de aarde: het zijn vandaag de dag normale onderdelen van ons leven. Toepasbaarheid van dit soort ruimtevaarttechnologie en wetenschappelijke kennis draagt bij aan een duurzamer, veiliger en welvarender leven op aarde.

We willen dat alle partijen die iets bijdragen aan de ruimtevaart hun verkregen kennis beschikbaar maken voor iedereen. Dit zal een belangrijke impuls geven aan de ontwikkeling van technologie en de samenwerking tussen de EU-lidstaten en de partnerlanden.

==== Versterken Europese positie in ruimteverkenning en technologische ontwikkeling ====

Door de technologische vooruitgang en commercialisering van de ruimtevaartindustrie zijn zaken als buitenaardse mijnbouw, kolonisatie van andere planeten, interstellaire en interplanetaire reizen en planeetverdediging niet langer onderwerpen voor de verre toekomst, maar van de huidige tijd. Europa speelt hierin een vitale, maar nog relatief kleine rol. Nederland neemt via het //European Space Agency// (([[https://en.wikipedia.org/wiki/European_Space_Agency|European Space Agency]]))  (ESA) deel aan de ruimtevaart. Nederland is één van de 22 volwaardige (EU) leden van ESA en bundelt haar krachten in het //Netherlands Space Office// (([[https://en.wikipedia.org/wiki/Netherlands_Space_Office|Netherlands Space Office]]))  (NSO). De piraten staan achter versterking van beide organisaties.

De Piratenpartij wil dat Europa op korte termijn meer investeert in eigen bemande en onbemande ruimtereizen, zoals transport van en naar het //International Space Station// (([[https://en.wikipedia.org/wiki/International_Space_Station|International Space Station]]))  met eigen ESA astronauten en de verkenning van Mars. Dit biedt kansen en uitdagingen om op politiek en wetenschappelijk niveau meer internationaal samen te werken en de positie van Europa binnen die samenwerking te versterken.


==== Europese visie met maatschappelijk draagvlak ====
In een Europese visie voor de ruimtevaart moet naast de wetenschappelijke ontwikkeling ook maatschappelijke relevantie en draagvlak centraal staan. Daarbij moet de nadruk liggen op internationale samenwerking, mensenrechten en duurzaamheid. ESA zal hierbij een leidende en richtinggevende rol kunnen spelen, maar wel ten dienste van de (Europese) burgers. Daartoe moet ESA ook geleid worden door mensen met verschillende achtergronden en disciplines. 

==== Eerlijke en duurzame exploitatie van de ruimte waarborgen met internationale regelgeving  ====
Het //Outer Space Treaty//(([[wp>Outer_Space_Treaty|Outer Space Treaty]])) (OST) uit 1966 van de Verenigde Naties, waarin internationale ruimtewetgeving wordt geregeld en waarbij 110 landen zijn aangesloten regelt in de basis dat de ruimte van iedereen is en dat de opbrengsten ten bate moeten komen van de mensheid in haar geheel. 
Ten tijde van dit verdrag kon men nog niet vermoeden dat techreuzen en andere industrie het monopolie op ruimte exploratie- en exploitatie lijken te kapen van de staat. Om te voorkomen dat de ruimte verwordt tot het nieuwe Wilde Westen, moet Europa zich hard maken voor nadere internationale regels die de ruimteactiviteiten van het bedrijfsleven in goed banen leidt en ten dienste te stelt van de hele mensheid.
Stimuleringsmaatregelen dienen er op gericht te zijn dat start-ups, kleine- en middelgrote ondernemingen en kennisinstituten toegang hebben tot de kennisontwikkeling en daaraan kunnen bijdragen in samenwerkingsverbanden.

==== Het puinruimen moet beginnen ====

De drang om de ruimte te veroveren heeft geleid tot een actueel probleem, namelijk ruimteschroot. Geschat wordt dat een half miljoen stukjes afval van menselijke activiteit in de ruimte van 1-10 cm in de buurt van de aarde buiten de dampkring terecht zijn gekomen en meer dan 100 miljoen stukjes kleiner dan 1 cm. Voor de veiligheid van toekomstige ruimtevaart is het nodig dat het puinruimen zo snel mogelijk start. Ook hier moet het principe gelden: de vervuiler betaalt.


==== Een toekomstvisie met durf ====

De Piraten durven verder in de toekomst te kijken. Wij ondersteunen onderzoek en financiering van projecten die nu nog science-fiction lijken, maar die de wetenschap uitdagen en zullen leiden tot nieuwe technologie en inzichten waarvan de hele mensheid kan profiteren. Voorbeelden zijn interstellaire reizen met lichtzeilen, ontwikkeling van een ruimtelift of een 'skyhook'.


==== Resultaten ruimtevaart voor iedereen ====

Piraten willen dat de resultaten van ruimtevaart het leven van alle EU-burgers verbeteren. Wij maken ons hierbij hard voor //Open Access to Knowledge//-beginselen (zoals volgens de //Berlin Declaration// (([[https://en.wikipedia.org/wiki/Berlin_Declaration_on_Open_Access_to_Knowledge_in_the_Sciences_and_Humanities|Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the Sciences and Humanities]])) ). Wij streven ook expliciet naar ongecensureerde toegang tot het Internet voor iedereen, waarbij het gebruik van satellieten ook mensen in afgelegen gebieden een betaalbare toegang moet geven tot internet en mobiele communicatie. Dit maakt het ook mogelijk om te werken en wonen buiten de vaak overbevolkte steden. Om open access, internettoegang en digitale onafhankelijkheid te garanderen, moet het Europees Parlement stemrecht en zitting in de raad van bestuur van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA hebben.