Het afluisteren van telefoons en internet gebeurt overal ter wereld op grote schaal. Inlichtingendiensten luisteren telecommunicatie af met behulp van satelliet ontvangers zoals het Echelon netwerk.

Het Europees parlement heeft in een onderzoek naar het Echelon netwerk geconcludeerd dat Echelon bestaat en adviseert de Europese lidstaten om het gebruik van cryptografie te bevorderen zodat bedrijven en burgers tegen het afluisteren worden beschermd. In Nederland heeft het tappen een grote omvang aangenomen. In 1998 tapte de Nederlandse politie 10.000 telefoons waarvan 7000 GSMs en 3000 gewone telefoons. Dat is meer dan in landen zoals Groot-Brittannië en zelfs de VS. Nederland loopt ook voorop met het aftappen van internet. Sinds eind 1998 zijn alle internetproviders (ISP's) wettelijk verplicht om hun netwerken aftapbaar te maken. De ISPs moeten het verkeer van afgetapte gebruikers rechtstreeks afleveren bij de politie.

Na een procedure van bijna drie jaar en een uitspraak van de bestuursrechter heeft het ministerie van Justitie een document openbaar gemaakt met aftapcijfers. Bits of Freedom was in juli 2000 begonnen aan een procedure Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) om cijfers te krijgen over het justitieel aftappen in de jaren negentig. Cijfers waren al bekend over 1993 en 1994. Uitgelekte cijfers over 1998 wezen op een explosieve toename in de tweede helft van de jaren negentig. Om meer zicht te krijgen op de toename van het aftappen en de redenen daarvoor, besloot Bits of Freedom alle cijfers op te vragen.

Het ministerie heeft de zaak zo lang mogelijk gerekt en steeds volgehouden dat de overheid niet wist hoeveel zij aftapte en dus ook geen cijfers of documenten openbaar kon maken. Pas nadat Bits of Freedom bij de rechter aangaf in welke brief de cijfers werden genoemd, liet minister Donner weten: “Inmiddels heb ik de brief waarover u gedurende de onderhavige procedure steeds heeft gesproken achterhaald.”

Uit de brief blijkt dat de gezamenlijke politie tapkamers in 1998 in totaal 10.000 nummers hebben afgetapt, waarvan 3.000 vast en 7.000 mobiel. Cijfers over andere jaren zijn niet bekend gemaakt. Uit antwoorden op Kamervragen van Marijke Vos van GroenLinks naar aanleiding van de procedure van Bits of Freedom blijkt dat de minister ook in de toekomst geen centrale registratie wil bijhouden van tapcijfers. Overigens zijn er slechts een beperkt aantal politie tapkamers waarvan de cijfers moeten worden opgeteld om jaartotalen te verkrijgen.

Er bestaat geen centraal toezicht op de procedures en methodes die politie en justitie gebruiken bij het aftappen. In rechtszaken kunnen alleen taps in een specifieke zaak aan de orde komen. Daarom is er ook geen jaarlijks verslag aan het parlement en zijn statistieken over het aftappen niet vrij beschikbaar. In diverse rechtszaken zijn in 2002 praktijken bij het tappen aan de orde gesteld. In het onderzoek naar de vuurwerkramp in Enschede bleken politie en justitie tegen de regels in al jarenlang gesprekken tussen verdachten en hun advocaten te bewaren. In de zaak tegen Baybasin bleek dat de aftap apparatuur van de politie nooit aan een audit is onderworpen of van een keurmerk is voorzien. Bovendien is volgens de advocaten van Baybasin geknoeid met de opgenomen gesprekken.

• Tapcijfers Nederland. Resultaat van de Bits of Freedom WOB procedure.
• Luisterrijk: Online boek over afluisteren van bureau Jansen & Janssen.
• Aftappen versus privacy: Dossier Cryptografie. Dossier van buro Jansen & Janssen waarin het verband tussen crypto-regulering en aftappen wordt behandeld.
• Report of the Interception of Commications Commissioner for 2000. Jaarverslag van de toezichthouder op aftappen in Groot-Brittannië
• VNO-NCW vindt aftappen van telecommunicatie ingewikkeld en duur. Brief van VNO-NCW aan de minister over de kosten van het aftappen voor de telecomindustrie, oktober 2002.

• Dossier Codenaam Echelon: artikelen uit NRC Handelsblad.

• Aftappen: artikelen over internet aftappen en Echelon. Door journaliste Marie-Jose Klaver.
• Aftappers in het nauw. De controverse rondom Comverse aftapapparatuur.
• Geheimzinnigheid over mobiele opsporing. De invoering van de IMSI-catcher.