Inhoud
Bits of Freedom Nieuwsbrief - 14 januari 2011
1. Vrije internettoegang ook in Nederland onder vuur
In Nederland lijkt jouw internettoegang vanzelfsprekend – je wordt toch niet zomaar afgesloten door je provider? Terwijl in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk een internetverbod is ingevoerd, voelt de Nederlandse regering daar gelukkig weinig voor. Maar hoeven we ons in Nederland dan helemaal geen zorgen te maken? Nee: ook in Nederland lobbiet de copyrightindustrie voor een internetverbod – alleen ditmaal via de contractuele achterdeur, zo blijkt uit onze analyse.
Bits of Freedom ontving van een anonieme bron standaard concept-contracten van Disney en Warner Bros. uit 2006. Die contracten zouden volgens onze bron gebruikt worden bij de onderhandelingen over licenties met internetproviders in Nederland: bijvoorbeeld bij onderhandelingen over het gebruik van Disney’s films voor video-on-demand diensten van internetproviders. Uit de kleine lettertjes blijkt dat Disney in dit contract standaard erop aandringt dat internetproviders hun gebruikers afsluiten als deze auteursrechtinbreuk plegen. Een passage in het contract luidt:
“During the period of one year following Licensee’s [de internetprovider, red.] receipt of the Trigger Notice [een waarschuwing dat de internetgebruiker inbreuk maakt op Disney's auteursrechten] the parties shall negotiate in good faith the further steps to be taken against Internet Subscribers who have been the subject of previous Notices, including suspending and/or terminating service to such Internet Subscribers.”
Het standaard concept-contract van Warner waarover wij beschikken zegt het nog stelliger. Het dringt er op aan dat providers hun klanten afsluiten als deze auteursrechtinbreuk plegen: “If the Customer does not respond satisfactorily to the warning letter and, in addition, does not immediately take down the content that infringes Warner Intellectual Property, the Licensee shall suspend the Customer’s ISP account until such time as the Licensee has received confirmation from Customer that Customer is no longer infringing or facilitating the infringement of Warner Intellectual Property.”
We weten natuurlijk niet of deze standaard-contracten ook als zodanig zijn geaccepteerd door Nederlandse internetproviders. Maar we weten wel dat internetprovider @Home (tegenwoordig bekend als Ziggo) in 2006 met Warner een video-on-demand afspraak maakte. En in het kader van die afspraak heeft Ziggo beloofd om klanten die in strijd met het auteursrecht van Warner handelen, af te sluiten. Ook in Nederland bestaat een internetverbod dus al.
Het kabinet heeft al meerdere keren laten weten dat internetgebruikers niet lichtvaardig mogen worden afgesloten: “Nederland heeft sympathie voor het amendement [dat in Europa was voorgesteld, red.], omdat het gebruikers beter wil beschermen tegen al te lichtvaardig afsluiten. Het amendement is een reactie op de in Frankrijk voorgestelde aanpak. Daarbij moet een internetter, na drie keer illegaal auteursrechtelijk beschermd materiaal te hebben gedownload, in opdracht van een speciaal daarvoor opgerichte toezichthouder van internet worden afgesloten. Die aanpak is voor Nederland niet acceptabel.”
Maar ondertussen blijkt dat de copyrightindustrie in Nederland lobbiet voor een contractueel internetverbod – een aanpak die door het antipiraterijverdrag ACTA alleen maar wordt vergemakkelijkt. Als Nederland internettoegang écht belangrijk vindt, dan moet zij de contentindustrie de pas afsnijden. De Tweede Kamer moet de Telecommunicatiewet, die binnenkort wordt behandeld, aanpassen, zodat providers wordt verboden om gebruikers zomaar van internet af te sluiten.
Bits of Freedom vindt: afsluiting is uitsluiting. Vind je het ook belangrijk dat je niet lichtvaardig kan worden afgesloten door je provider? Zorg er voor dat jouw favoriete politicus weet hoe jij er over denkt!
2. Help mee en stop het Europese internetfilter
Terwijl bij Nederlandse experts het inzicht lijkt te dagen dat een zwarte lijst met verboden websites alleen maar averechts werkt, worden in Europa juist de eerste stappen gezet om zo een internetfilter verplicht te stellen. Nu is het moment om actie te ondernemen. Lees hieronder hoe je kan meehelpen om het Europese internetfilter te stoppen.
Waar gaat dit over?
De Europese Commissie heeft EU-brede verplichte internetblokkades voorgesteld. De Commissie publiceert echter niet de cijfers van de Europese meldpunten (zgn. “hotlines“) waaruit zou blijken dat het blokkeren enig nut heeft. Sterker nog: toen de Europese Commissie werd gevraagd op grond van welk bewijs zij concludeerde dat een internetfilter in de strijd tegen seksueel kindermisbruik kan helpen, stelde de Commissie slechts: “they do give an indication that, to a certain extent and at least partly, this may follow also from action taken, including action to block access to websites in some countries”.
In december 2010 keurde vervolgens de Raad van Ministers een voorlopige versie van een gezamenlijke positie (zgn. “Common Position”) op dit dossier goed. Op dit moment hebben alleen Duitsland, Litouwen en Roemenië zich uitgesproken tegen het voorlopige voorstel. Andere landen (Nederland, Zweden, Letland, Slovenië, België en Ierland) zijn echter ook huiverig en/of verontrust over de slechte juridische opzet van het voorlopige voorstel dat is aangenomen door de Raad van Ministers.
Nu zal het Europees Parlement hierover moeten oordelen. In het Europees Parlement is alleen een beperkt en simplistisch voorstel, uitgewerkt door Roberta Angelilli, het Parlementslid dat daarvoor verantwoordelijk is. Daarin staat dat de Europese lidstaten mogen beslissen of ze een internetfilter instellen op nationaal niveau. Het wordt dus niet opgelegd aan de lidstaten. Op zich goed nieuws. Maar het is zeer waarschijnlijk dat verplichte internetfilters alsnog worden voorgesteld – ofwel door sommige Europarlementariërs, ofwel door sommige lidstaten.
Wat is de timing?
Op 10 januari zal het Roberta Angelili haar concept-voorstel presenteren. De deadline voor het indienen van amendementen door parlementsleden is 20 januari. De eerste stemronde (oriënterend) is op 3 februari. In de oriënterende eerste stemronde moet vastgesteld worden of er een duidelijke meerderheid is voor specifieke amendementen en waar meer werk nodig is om acceptabele compromissen te vinden. Deze stemming is dus cruciaal – een duidelijke meerderheid voor of tegen internetfiltering is dan al bijna niet meer terug te draaien.
Wat kan ik doen?
De LIBE-commissie van het Europees Parlement zal een verslag over dit voorstel opstellen, waarover vervolgens zal worden gestemd door het gehele parlement. Nu is het dus belangrijk om ons te richten op de leden van deze commissie. Een complete lijst van de leden van de LIBE-commissie is hier te vinden. Hier kun je ook eenvoudig terugvinden welke Nederlandse politici zitting nemen in deze commissie.
Je kunt op drie manieren helpen:
- Telefonisch contact zoeken met de leden van de LIBE-commissie. Vanaf maandagochtend 10 januari tot 3 februari. Enkele telefoongesprekken kunnen al heel veel betekenen in Brussel. Misschien voer jij precies dat ene gesprek, dat een parlementariër overtuigt. Bel eerst de Nederlandse politici. Vervolgens kun je deze parlementsleden – in willekeurige volgorde – aanspreken. Hieronder is een voorbeeld van zo’n gesprek opgenomen.
- Schrijven (per e-mail, fax of brief) aan de leden van de LIBE-commissie. E-mails kun je al direct sturen. We bieden geen standaard e-mail, maar put inspiratie uit onderstaande argumenten. Beargumenteer je bericht en wees beschaafd, dat heeft veel meer effect.
- Organisaties steunen. Een aantal organisaties die actief zijn op het gebied van kinderrechten en de bescherming van kinderen, zal verklaringen aan parlementsleden sturen maar mist menskracht en middelen om de verklaringen telefonisch op te volgen. Jij kan die taak op je nemen. En wellicht zijn er actiegroepen die input willen leveren, maar niet precies weten hoe dat het beste kan worden gedaan. Het vinden, inzetten en ondersteunen van die groepen kan een waardevolle bijdrage zijn. Als je een organisatie kent met kennis over bescherming van kinderen en die ondersteuning goed kan gebruiken, neem dan contact op met Bits of Freedom.
Voorbeelden van telefoongesprekken
Dit is slechts een voorbeeld, om je een idee te geven. Probeer zo spontaan mogelijk te zijn, want dat komt beter over. Een voorbeeld van een gesprek met een assistent/secretaresse:
- Jij: “Hallo, ik ben op zoek naar meneer/mevrouw EP” (EPEuroparlementariër)
- Assistent: “Meneer/mevrouw EP is niet aanwezig. Kan ik u helpen?”
- Jij: “Mijn naam is MijnNaam uit Nederland. Ik maak me grote zorgen over het voorstel om internet verkeer te blokkeren, dat is opgenomen in het voorstel van Angelili over de Richtlijn kindermisbruik.”
- Assistent: “Hmm, daarover is al eerder gebeld. Ik heb daarvoor nu geen tijd.”
- Jij: “Het voorstel bevat een aantal maatregelen, dat averechts kan werken. Graag zou ik enkele suggesties willen doen om het te verbeteren.”
- Assistent: “Maakt u zich geen zorgen. [etc.]“
- Jij: [gebruik een van de argumenten hieronder]
Brieven/e-mails/faxen aan Europarlementariërs
Mails aan parlementsleden worden geadresseerd als voornaam.achtername@europarl.europa.eu, per fax naar +32 2 284 9xxx en per post naar het Europees Parlament, Rue Wiertz, B-1047 Brussel, België.
Alle redenen waarom de zwarte lijst een bijzonder slecht idee is
Het voorlopige voorstel zoals dat door de Raad van Ministers is aangenomen luidt:
“Where the removal of web pages containing or disseminating child pornography is not possible within a reasonable time, Member States shall take the necessary measures, including through non-legislative measures, to ensure that the blocking of access to web pages containing or disseminating child pornography is possible towards the Internet users in their territory. The blocking of access shall be subject to adequate safeguards, in particular to ensure that the blocking, taking into account technical characteristics, is limited to what is necessary, that users are informed of the reasons for the blocking and that content providers, as far as possible, are informed of the possibility of challenging it.”
Het plan is, anders dan wordt gesuggereerd, geen “onderdeel van een totaaloplossing”
- De ervaring met landen die reeds filteren leert dat het nu juist geen onderdeel is van een totaaloplossing tegen kindermisbruik. Filteren wordt gebruikt als “vervanging” van effectievere maatregelen: het is dus symboolpolitiek. De Deense politie bevestigde tijdens een voorlichtingsvergadering in het Duitse parlement dat er geen gegevens worden gedeeld met andere landen met betrekking tot “foute” sites en dat men zelf overgaat tot blokkering.
- Als een site wordt geblokkeerd is dat een waarschuwing voor de criminelen dat men is gesignaleerd. Effectieve opsporing wordt feitelijk onmogelijk, omdat de daders zijn gewaarschuwd en tijdig hun sporen kunnen uitwissen.
- Het voorstel bevat een regeling dat de criminelen (eufemistisch aangemerkt als “content providers”) worden ingelicht, als de betreffende site wordt geblokkeerd. Dat is erg onlogisch. Opsporing en vervolging door justitie zou immers reeds moeten leiden tot het verwijderen van illegaal materiaal – niet tot het waarschuwen van criminelen. Of wordt er alleen gewaarschuwd en niet vervolgd?
Een zwarte lijst is, anders dan wordt gesuggereerd, niet “beter dan niets doen”
- Is het beter dan niets om criminelen vooraf te waarschuwen dat vervolging dreigt?
- Is het beter dan niets om internationale samenwerking achterwege te laten en alleen sites te blokkeren?
- Is het beter dan niets om regeringen de mogelijkheid te geven om louter symboolpolitiek te bedrijven?
- Is het beter dan niets om alleen lokale rookgordijnen op te werpen in plaats van een goede, effectieve strategie op Europees niveau te implementeren?
- Is het beter dan niets om alleen internet providers op te zadelen met een “oplossing” die niet werkt?
Uitleggen waarom “de zwarte lijst niet alleen tot kinderporno beperkt blijft”
- Voorstanders van filteren zijn de landen die naast kinderpornografie ook andere inhoud blokkeren, zoals goksites en muziek- en filmmateriaal. Dat leidt tot overheidscensuur.
- De Europese Commissie besteedt geld aan het CIRCAMP project, dat – volgens de eigen website – overblokkering nastreeft. Meer hierover in een parlementaire vraag over CIRCAMP, waar nog de Commissie – drie weken na de deadline – nog steeds geen antwoord op heeft gegeven.
Uitleggen waarom het onjuist is te stellen dat “de maatregel proportioneel is omdat het misschien helpt”
- Een onderzoek van de Europese Commissie uit 2007 inzake terrorisme sprak zich uit tegen filteren, omdat websites heel makkelijk kunnen worden verplaatst. Een Canadees meldpunt stelde vast dat een site met kinderporno in 48 uur maar liefst 121 keer was verplaatst!
- Het meldpunt in het Verenigd Koninkrijk – financieel gesteund door de EC – heeft een forse toename geconstateerd van sites, die niet effectief kunnen worden gefilterd, zoals sites die zijn gehackt. De illegale content wordt bijvoorbeeld verstopt tussen “normale” pagina’s.
- Alle maatregelen leveren een aanzienlijke maatschappelijke last op. Zelfs de beste wetgeving kent nadelen, zoals “mission creep” (het uitwaaieren van de zwarte lijst naar andere terreinen buiten kinderporno) en “technology creep” (het ten onrechte blokkeren van correcte inhoud, doordat maatregelen niet exact de illegale content raken, maar nu eenmaal ongewenste neveneffecten hebben).
Wijzen op tegenstrijdigheden van de Commissie
- Commissaris Malmström stelde dat alleen “toegewijde amateurs enkele van de momenteel bestaande filters weten te omzeilen”. De DNS servers van de Europese Commissie bevinden zich in Luxemburg, waardoor de Europese Commissie zelf bijvoorbeeld Belgische internetfilters passeert.
- De Commissie stimuleert de ontwikkeling van technologie die de privacy beschermt (‘PETs’), maar juist die technologie omzeilt in een aantal gevallen internetfilters.
- Commissaris Füle verklaarde dat “veel mensen in Turkije de blokkade van YouTube omzeilen”, waarmee eigenlijk al is aangetoond dat filters niet effectief zijn. Uiteraard staat dit gegeven haaks op de hierboven genoemde stelling van Commissaris Malmström.
- Commissaris Malmström zei dat blokkering van kinderporno niets van doen heeft met grondrechten. In het eerdergenoemde rapport uit 2007 over terrorisme werd daarentegen nu juist gesteld, dat filtering noodzakelijkerwijs een beperking van grondrechten inhoudt, vooral ten aanzien van de vrijheid van meningsuiting.
- De Commissie wijzigde het voorstel zodanig, dat filtering geen wettelijke basis behoeft. In een aanwijzing ten aanzien van terrorisme is echter duidelijk aangegeven dat filteren (en soortgelijke maatregelen) een wettelijke basis behoeven. Zonder wettelijke grondslag zijn maatregelen illegaal.
Overige argumenten
Onze Europese koepelorganisatie EDRi heeft nog veel argumenten opgesomd in verschillende publicaties, waaronder een ‘Blocking Booklet’.
3. Big Brother Awards, zet 9 maart 2011 in je agenda!
Bits of Freedom organiseert ook dit jaar weer de Big Brother Awards. Het belooft een groot spektakel te worden met veel interessante sprekers, en natuurlijk de uitreiking van de Awards! Dus reserveer 9 maart 2011 alvast in je agenda en zorg dat je er bij bent.
Met de Big Brother Awards worden elk jaar personen, bedrijven, overheden en voorstellen te kijk gezet die het afgelopen jaar bij uitstek controle op burgers en inbreuken op privacy hebben bevorderd. Dit jaar zullen de Awards op 9 maart worden uitgereikt in Pakhuis de Zwijger. Natuurlijk hoort er bij zo’n groot event een mooie website. Dat is gelukt, en hoe. We willen de jongens van Largetosti heel erg bedanken voor hun prachtige werk. Neem vooral een kijkje op de website van de Big Brother Awards .
Ben je benieuwd hoe de Big Brother Awards 2009 er uit zagen? Bekijk de foto’s van Hos en Reinoud van Leeuwen, die de actie en de sfeer van het prijzengala treffend hebben vastgelegd. Ook hebben De Balie en Engage! de handen vorig jaar ineen geslagen, en een uitzending van de Awards 2009 samengesteld. Sit back, relax and enjoy de herhaling van het Awardsgala op vrijdagavond 5 februari 2010 in De Balie
4. Vier bizarre internetverboden van de grootste providers
Nederland lijkt een land waar je niet zomaar van het internet kan worden afgesloten. Niets blijkt minder waar. Grote providers kunnen je volgens de algemene voorwaarden om de gekste redenen afsluiten, zonder tussenkomst van de rechter. Bits of Freedom heeft de algemene voorwaarden van de grote internetproviders van Nederland onderzocht en vier bizarre voorbeelden voor je op een rijtje gezet.
Nummer 1: KPN – uitwisselen van muziek
Stel: als klant van KPN wissel je een muziekje via filesharing-technologie uit (iets wat meer dan 4 miljoen Nederlanders in 2008 hebben gedaan). In dat geval kan KPN je afsluiten wegens het “inbreuk maken op de intellectuele eigendomsrechten van KPN en/of derden” (art. 10.7 sub b jo. art 18.5 sub a).
Nummer 2: UPC – bekijken van Uitzending Gemist in HD
Omdat je bij KPN niet meer welkom bent, neemt je maar het snelste ‘120 Mbps’ internet abonnement bij UPC af. Je besluit er volledig gebruik van te maken en begint de laatste afleveringen van Uitzending Gemist in HD te bekijken. Je buurman belt met de helpdesk en klaagt over zijn ‘trage internet’. UPC kan je nu afsluiten omdat je niet hebt voorkomen dat “andere gebruikers last hebben van u als zij een dienst willen gebruiken”. (art. 11.6 jo. art. 4.8
Nummer 3: Ziggo – zonder toestemming publiceren van een foto
Je stapt daarom over op Ziggo. Aan het einde van een gezellige vakantie zet je de foto’s van je reis op Facebook. In alle enthousiasme vergeet je toestemming te vragen van je reispartner die de foto’s maakte. Je reispartner komt erachter en vraagt of je drie foto’s verwijdert. Omdat je in strijd met auteursrecht van je reispartner hebt gehandeld, kan Ziggo je afsluiten vanwege “strijd met de wet”. (art. 5.1 jo art. 5.2 Aanvullende Voorwaarden Ziggo Internet).
Nummer 4: Tele2 – doorsturen van World Press Foto
Je zoekt je heil bij Tele2. Maar helaas: daar kan je al afgesloten worden als je een winnende World Press Foto uit 2005 naar een vriend stuurt. Daar kom je niet zomaar achter. Bij Tele2 hebben ze de spreekwoordelijke ‘kleine lettertjes’ van een contract wel erg letterlijk genomen. De Algemene Voorwaarden zijn alleen in een minuscuul lettertype beschikbaar. Na analyse met een vergrootglas (en vooral van art. 14.6) ontdekken we dat Tele2 je in hun Gedragsregels verbiedt om “elementen van geweld” te verspreiden.
Providers verzonnen nog veel meer redenen om je af te sluiten. In de bijlage hebben we er nog een paar voor je opgesomd. Kom jij nog meer van dit soort rare voorwaarden tegen? Laat het ons weten in de reacties onder deze blogpost.
Conclusie
Op basis van hun algemene voorwaarden kunnen providers je gemakkelijk van internet afsluiten, zonder tussenkomst van de rechter. Als de regering het lichtvaardig afsluiten van internet wil voorkomen, dan moet ze een einde maken aan deze wildgroei van algemene afsluitvoorwaarden. Binnenkort wordt de Telecommunicatiewet in de Tweede Kamer behandeld. Laat je favoriete politicus nu weten dat jij niet zomaar van internet afgesloten wilt worden.
Bijlage: een selectie uit de algemene voorwaarden van een aantal providers
Let vooral op de vage formuleringen en de ruimte voor interpretatie: Bij KPN moet je de volgende voorschriften in acht nemen om een internetverbod te voorkomen:
- “op geen enkele wijze inbreuk maken op de intellectuele eigendomsrechten van KPN en/of derden” (art. 10.7 sub b);
- “de Klant zal op geen enkele wijze de Dienst gebruiken om anderen te belasten, te misbruiken, lastig te vallen, te achtervolgen, te bedreigen of op een andere wijze de rechten van anderen te schenden” (art. 10.7 sub h);
- “de Klant zal geen commerciële activiteiten met behulp van de Dienst ontwikkelen” (art. 10.7 sub j).
Volgens de gedragsregels van Tele2 komt u bij de volgende handelingen voor een internetverbod in aanmerking:
- “kettingbrieven, piramidespelen of vergelijkbare activiteiten waarin de klant andere gebruikers aanmoedigt om geld op te sturen of om zeer veel e-mails te sturen naar een groep”;
- “systemen aftasten op zwakheden”;
- “inbreuk maken op intellectuele eigendomsrechten.”
UPC is een speciaal geval. De provider kan je zonder ingebrekestelling of tussenkomst van een rechter van internet afsluiten. Om dat te voorkomen, moet je ervoor zorgen dat je het volgende doet:
- “u maakt geen inbreuk op intellectuele eigendomsrechten van UPC of derden” (art. 11.6);
- “verstuur bijvoorbeeld niet zonder toestemming een vericht namens iemand anders via zijn of haar e-m,ailadres” (art. 11.6);
- “u voorkomt dat andere gebruikers last hebben van u als zij een dienst willen gebruiken of toegang willen hebben tot het netwerk” (art. 11.6)
Redenen voor een internetverbod van Ziggo zijn:
- “Het handelen in strijd met de goede zeden […] of de belangen van Ziggo” (art. 5.1, aanvullende voorwaarden Ziggo internet);
gegevensbestanden of programmatuur “ongeoorloofd” gebruiken (art. 5.1, aanvullende voorwaarden Ziggo internet) Het overtreden van de ‘Gedragsregels Ziggo Internet’, die nergens op internet zijn terug te vinden.
5. UPDATE: Kamerdebat 2 december over internetfilter
Een aantal dagen nadat het debat over het internetfilter op 2 december plaatsvond, publiceerde WebWereld een aantal artikelen over de inzet van DPI ten behoeve van een internetfilter. Maar wat is nu precies gezegd? Hier zijn het verslag en de video van het kamerdebat (deel 1 en deel 2), de reactie van Bits of Freedom op het debat in Nederland, de ontwikkelingen in Europa en wat jij kunt doen om de filtering van het internet te stoppen.
Op 11 januari 2011 werd het verslag van het kamerdebat over de aanpak van kindermisbruik en internetfiltering openbaar. Naast de letterlijke tekst (PDF), kun je hier de video van het debat downloaden: deel 1 en deel 2. Het debat vormde voor Bits of Freedom de aanleiding om staatssecretaris Teeven een open brief te sturen, waarin wij vragen geen ineffectief internettap voor alle Nederlanders in te stellen, dat de vertrouwelijke communicatie verregaand zou inperken. Volgens de staatssecretaris volgt de inhoudelijke reactie medio februari.
Ondertussen wordt ook op Europees niveau vergaderd over internetfiltering. Alhoewel, zo blijkt uit het verslag van het kamerdebat, Nederlandse experts inmiddels doorhebben dat het filter een ineffectieve en schadelijke maatregel is, worden in Europa juist de eerste stappen gezet om zo een internetfilter verplicht te stellen. Lees hier hoe je kunt helpen internetfiltering te voorkomen en de focus voor de bestrijding van seksueel kindermisbruik in de juiste richting kunt krijgen.