Inhoud
Bits of Freedom Nieuwsbrief - 20 juni 2010
1. Van Bits of Freedom, voor jou: Webwijs!
Digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom heeft een zelfverdedigingsgids voor internetgebruikers ontwikkeld. De gids, met de naam 'Webwijs - Online Zelfverdediging in 5 Clicks', legt uit hoe iedere internetter zich met vijf simpele maatregelen kan beschermen tegen virussen, hackers en privacyschendingen. In tegenstelling tot eerdere initiatieven, biedt 'Webwijs' de gebruiker een breed pakket maatregelen, die zowel simpel als effectief zijn.
De '5 clicks' gaan over 'ijzersterke wachtwoorden', 'een beveiligde computer', 'tijdelijke e-mailadressen', 'privacy op Facebook' en 'anoniem Googlen'. Zij zijn bedoeld voor internetgebruikers die onbekend zijn met de mogelijke risico's van internetgebruik en misbruik van persoonlijke gegevens, of niet weten hoe zij zich hiertegen kunnen wapenen. Bovenop deze vijf eenvoudige adviezen, bevat 'Webwijs' een twintigtal aanvullende maatregelen die internetters bescherming bieden bij surfen, e-mail, sociale media, bellen/chatten en downloaden.
2. Webwijs: een tussenstand
Onze zelfverdedigingsgids voor internetters, 'Webwijs – Online Zelfverdediging in 5 Clicks', is inmiddels een week oud. Vanaf de lancering op 8 juni 2010 heeft Webwijs de gemoederen flink bezig gehouden: verrassend veel media-aandacht, een boel nuttige reacties van gebruikers en af en toe terechte kanttekeningen. Tijd voor een tussenstand.
Ook al is Webwijs de eerste zelfverdedigingsgids die een breed pakket aan maatregelen biedt tegen spam, virussen en privacyschendingen – het verschijnen van de gids is op zichzelf geen schokkend wereldnieuws. Toch kon Webwijs, ondanks de verkiezingen en de start van het WK-voetbal, op veel media-aandacht rekenen. Dat heeft uitzonderlijk hoog aantal page-views en downloads opgeleverd.
Die media-aandacht heeft niet alleen het gebruik van Webwijs gestimuleerd, het heeft ook nuttige tips opgeleverd. Gebruikers deelden massaal hun strategieën voor zelfverdediging, met name in de 'reacties' onder de adviezen. Daar zijn wij iedereen erg dankbaar voor! De afgelopen dagen hebben wij meer dan honderd inhoudelijke reacties doorgespit, de meest bruikbare tips zijn inmiddels verwerkt in de webgids. Bijvoorbeeld onder Click 3 – Tijdelijke e-mailadressen.
Er waren ook terechte kanttekeningen. We hebben geen korte samenvatting gemaakt, oftewel één pagina waar álle maatregels opstaan. En twee verouderde programma's (FireGPG en PeerGuardian) zijn inmiddels uit de webgids gehaald. Er was ook verschil van mening over de opzet van de gids: sommigen hadden liever meer geavanceerde maatregelen gezien, terwijl anderen het te ingewikkeld vonden. Wij hebben voor een laagdrempelige gids gekozen, waar (vrijwel) iedere internetter direct mee aan de slag kan. Uiteraard zullen we bij een volgende editie van Webwijs, zoveel mogelijk rekening houden met alle genoemde punten.
Al met al kijkt Bits of Freedom tevreden terug op de eerste week Webwijs. Het is mooi om te zien dat diegenen waar Bits of Freedom voor opkomt, internetgebruikers, Webwijs weten te vinden. Maar het initiatief is pas net begonnen. Wij zullen ons blijven inspannen om Webwijs nog beter en breder bekend te maken.
3. Contentlobby wil gebruikers controleren en afknijpen
De contentlobby wil providers verplichten om internetgebruikers te controleren op auteursrechtinbreuk en af te knijpen als straf. De NVPI, de belangenbehartiger van de contentindustrie, schrijft dit in een reactie op de concept-Telecomwet van het Ministerie van Economische Zaken.
Providers zouden als het aan de NVPI ligt verplicht moeten worden om gebruikers na auteursrechtinbreuk een beperkte verbinding aan te bieden. Als suggestie noemt de NVPI in haar brief dat providers als straf toegang bieden tot een beperkt aantal diensten zoals “email, bankieren en belastingdienst”, en “als de abonnee na het herstel van de volledige toegang willens en wetens doorgaat met het aanbieden van creatief werk van een ander zijn wat [de NVPI] betreft permanente maatregelen mogelijk”. In het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk zijn dit soort wetten – zgn. “three strikes” of “graduated response”-maatregelen – al aangenomen.
Naast de introductie van deze straf wil de NVPI ook dat providers internetgebruik gaan controleren: providers zouden illegaal aanbod automatisch moeten herkennen en gebruikers moeten aanschrijven. In haar brief doet zij het voorkomen alsof dit
“vergelijkbaar [is] met een flitscamera die alleen op rode auto’s aanslaat”, maar die vergelijking gaat niet op. Hoe weet een 'flitscamera' immers of een auto rood is?
Het voorstel van de NVPI is eerder vergelijkbaar met een röntgenscanner die alle auto's doorlicht en auto's met ongewenste inhoud van de weg haalt. De opmerking van de NVPI dat ze geen gebruik wil maken van “deep packet inspection” is dan ook niet terecht: het is technisch niet mogelijk om de inhoud van internetverkeer te controleren, zonder dit soort technieken toe te passen. Dit zijn de technieken die Iran en China ook toepassen om onwenselijke inhoud op te sporen en te verwijderen.
Het voorstel van de NVPI is onwenselijk. Met dit voorstel richt de contentindustrie zich op de individuele gebruiker, terwijl miljoenen Nederlanders wel eens film of muziek met elkaar delen. Meer repressieve maatregelen zoals deze leiden niet tot een duurzame oplossing van het filesharingconflict: vergelijkbare controversiële wetgeving in Frankrijk leidt tot privacy-inbreuken en filesharing is toegenomen sinds de introductie hiervan. Bovendien is het onwenselijk om individuele gebruikers toegang tot het volledige internet te ontzeggen: het internet is juist essentieel, en het is niet aan de contentindustrie of overheid om te bepalen welke diensten een gebruiker mag bezoeken. Tot slot: mocht het kabinet besluiten dat het handhaven van het huidige auteursrecht het opleggen van sancties aan individuele burgers rechtvaardigt, dan zijn voldoende alternatieven voorhanden.
Het vorige kabinet was geen voorstander van dit soort maatregelen, maar het toekomstige beleid ligt in handen van een nieuw kabinet. Wij hopen op een Paars-plus kabinet; PvdA, D66 en GroenLinks hebben in hun verkiezingsprogramma's opgenomen dat gebruikers niet als straf van internet mogen worden afgesloten. To be continued.
4. Leestips voor de zomer
Nog geen idee welke boeken je deze zomer gaat lezen? Om je op weg te helpen geven we een aantal leestips voor serieuze en minder serieuze boeken over onderwerpen die ons boeien. Deze boeken zijn zowel verkrijgbaar in de (online) boekhandel als ook gratis beschikbaar onder een Creative Commons licentie. Andere aanraders? Vermeld het in de comments!
5. UvA-Scriptieprijs voor BOF's Axel Arnbak
De privacy-expert van Bits of Freedom, Axel Arnbak, won afgelopen weekeinde de UvA-Scriptieprijs 2010. De jury vond de scripties van alle twaalf genomineerden ‘zonder uitzondering van hoog niveau'. Maar over de eerste plaats was snel overeenstemming.
In de scriptie 'Alles onder controle?' staat de bewaarplicht centraal, die sinds 1 september 2009 in Nederland van kracht is in de Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens. Deze wet (gebaseerd op een Europese richtlijn) verplicht aanbieders van telecommunicatienetwerken en -diensten de verkeers- en locatiegegevens van hun klanten één jaar lang te bewaren, zodat diezelfde gegevens kunnen worden gebruikt voor opsporingsonderzoek door politie en justitie. De bewaarplicht wordt ook wel dataretentie genoemd.
Axel reflecteert in zijn scriptie kritisch op de verhouding tussen deze nieuwe bewaarplicht voor aanbieders, de bestaande bevoegdheden van opsporingsdiensten om toegang te krijgen tot telecommunicatiegegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van burgers in artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
De bewaarplicht is een actueel onderwerp met grote maatschappelijke impact. Zo heeft het in Duitsland al geleid tot een baanbrekende rechterlijke uitspraak. Alle tot dan toe verplicht bewaarde telecomgegevens moesten worden vernietigd, en de Duitse wet wordt helemaal opnieuw geschreven. Recent werd bekend dat het Europese Hof van Justitie het principe van een bewaarplicht zal toetsen aan de fundamentele rechten. Als het Hof een schending vaststelt, zullen alle Europeanen bevrijd worden van de bewaarplicht.
Wij hopen dat deze nieuwe, wetenschappelijke erkenning extra druk zet op het Nederlandse en Europese debat over de bewaarplicht.