Overwegende dat:

• er grote dubbelingen bestaan tussen de teksten over democratie in het inleidende stuk 'over ons';
• het logisch is interne democratie en de samenhang met ons democratisch ideaal te behandelen in over ons;
• het verstandig is onnodige dubbelingen weg te halen en teksten waar mogelijk samen te voegen;
• het logisch is democratische hervorming en haar aanleiding te behandelen bij het hoofdstuk democratie;

1. Besluit in het hoofdstuk 'Over ons' te schrappen het paragraaf
   • “Democratie door democratische praktijk”
2. Besluit in het hoofdstuk 'Over ons' te schrappen het paragraaf
   • “Democratisch tekort”
3. Besluit in het hoofdstuk 'Over ons'
   • “De Piratenpartij wordt niet gesteund door de leden; de Piratenpartij ís haar leden. De Piratenpartij is een bottom-up partij.”
4. Te wijzigen in:
   • “De Piratenpartij wordt niet gesteund door de leden; de Piratenpartij ís haar leden. Wij vinden, dat een grotere en meer betrokken participatie van burgers de enige manier is om onze democratie te versterken. Het is dan ook een van onze hoofddoelen om burgers een relevant en toegankelijk platform te bieden om invloed uit te oefenen en hun mening te laten gelden over het beleid van de overheid. De Piratenpartij is een bottom-up partij.”
5. Besluit de inleidende tekst van het hoofdstuk 'Democratie' te wijzigen in
   • “Democratie is de heerschappij van iedereen, voor iedereen. Een echte democratie draait niet alleen om de stem van de meerderheid of de beste lobbyisten. Democratie moet een systeem zijn waarin iedereen gehoord wordt en zich ook gehoord voelt. Door meer partijen te betrekken bij het besluitvormingsproces, kunnen voorstellen worden gemaakt met meer beschikbare kennis en expertise.
     
     Een voorstel heeft op die manier ook direct een breder draagvlak onder de bevolking.
     
     Het huidige wetgevingsproces wordt gedomineerd door de bestuurders (regering, Gedeputeerde Staten, Colleges van B&W) ten koste van de volksvertegenwoordigers. Voor belangenbehartigers en lobbyisten is het daarom effectiever om direct de bestuurders aan te spreken, dan mee te doen aan het politieke proces. Wij willen er alles aan doen om daar een einde aan te maken. De overheid moet geen gewenst beleid aan de samenleving verkopen; het beleid moet de samenleving volgen. Er is een aanpassing van de machtsverhoudingen nodig ten gunste van de volksvertegenwoordiging en de burgers, zodat het politieke debat – en daaropvolgend beleid – meer open en transparant wordt.
     
     Lobbyisten worden uitgenodigd voor direct overleg met bestuurders. Hun informatie, 'kennis' en wensen worden zwaar meegewogen in enige wets- en beleidsvoorstellen. Hiermee hebben ze een voorsprong op gewone burgers, die pas inspraak krijgen als er een kant-en-klaar voorstel wordt gepresenteerd. De Piratenpartij streeft naar meer burgerparticipatie, en wil deze ongelijkheid ongedaan maken. Dit kan door alle overleg en communicatie met lobbyisten transparanter te maken. Dingen als agenda’s en notulen moeten gewoon inzichtelijk zijn online. Dit komt de transparantie ten goede en biedt mogelijkheden voor meer toezicht en controle. Online en offline platformen kunnen burgers in een vroeg stadium betrekken bij beleidsvorming. Als beslissingen meer lokaal en samen met de bevolking genomen worden, brengen we de democratie dichter bij burgers.”

Overwegende dat:

• Burgerrechten betekent voor velen het recht om te demonstreren, of het recht om niet afgeluisterd te worden. Maar voor honderdduizenden andere Nederlanders is het veel basaler: hét burgerrecht waar zij het meeste behoefte aan hebben, is om niet meer te worden aangekeken op hun huidskleur. De politie doet actief en expliciet aan etnisch profileren. Dit werkt niet, zo wijst elk onderzoek uit. Of dit nu institutioneel racisme is of iets anders, dat het gebeurt is erg genoeg. De burgerrechten-partij bij uitstek (wij dus) moet zich hier over uitspreken.

1. Toevoegen aan het hoofdstuk Burgerrechten:
   • Verbod op etnisch profileren
     De Piratenpartij komt op voor álle burgerrechten. Een van de ergste burgerrechtenschendingen is etnisch profileren. Dit gebeurt op grote schaal door de politie. Of het nu goedbedoeld is of voortkomt uit institutioneel racisme: etnisch profileren werkt niet, daar zijn alle wetenschappers het over eens. Een verbod op etnisch profileren is een stap in de goede richting. Voor de tienduizenden Nederlanders die zich op straat niet meer beschermd voelen door de politie, is het een versteviging van hun burgerrechten. Dit verbod voorkomt dat mensen zich moeten verdedigen voor hun huidskleur, of hun onschuld moeten bewijzen tegenover een steeds machtiger wordende politie. De bewijslast blijft zo iets meer liggen waar die hoort.

Overwegende dat:

• burgerrechten een belangrijk fundament vormen van een rechtvaardige maatschappij;
• burgerrechten daarom in alle wetten, verdragen, overeenkomsten of besluiten moeten worden gerespecteerd;
• verschillende burgerrechten in de praktijk soms tegen elkaar aan schuren of tegenover elkaar staan;
• het daarom praktisch onmogelijk is om te zeggen dat er geen wetten, verdragen, overeenkomsten of besluiten kunnen zijn die alle burgerrechten ooit beperken;
• de oplossing is een systeem te hebben waarbij wanneer verschillende burgerrechten tegenover elkaar staan een zorgvuldige belangenafweging plaatsvindt,

1. Besluit:
   • “Geen wet, verdrag, overeenkomst of besluit, mag deze fundamentele rechten ooit schenden of beperken.”
2. Te wijzigen in:
   • “Alle wetten, verdragen, overeenkomst of besluiten moeten aan deze burgerrechten worden getoetst.”

Overwegende dat:

• Klokkenluiders grote risico's lopen in het belang van de samenleving, en dit voor potentiële klokkenluiders een onnodig hoge drempel vormt.

1. Toevoegen aan Kernpunt 'Overheid: open, inzichtelijk en efficiënt'
   • Klokkenluiders kunnen de samenleving veel opleveren, terwijl ze zelf vaak financiële en andere risico's lopen. Om te voorkomen dat klokkenluiders slachtoffer worden van hun goede daad, wil de Piratenpartij een vergoeding aanbieden die gerelateerd is aan de genomen risico's en de opbrengsten voor de samenleving. Rechtsbijstand voor klokkenluiders dient te worden vergoed. Klokkenluiders worden niet uitgeleverd aan andere landen.

Overwegende dat:

• De algemene inleiding van het hoofdstuk open overheid, één van onze kernpunten, wel erg summier is.

1. Besluit:
   • De overheid is er om de organisatie van onze samenleving zo overzichtelijk mogelijk te houden. Deze uitvoerende macht moet in een democratie controleerbaar zijn. Het is daarom belangrijk, dat alles wat de overheid doet, door burgers kan worden opgevraagd en bekeken.
2. Te wijzigen in:
   • “Een open en transparante overheid is een basisvoorwaarde voor een goede democratie. Alleen wanneer burgers het functioneren van haar overheid ter discussie kunnen stellen en ze de overheid kunnen controleren is een goede volksvertegenwoordiging mogelijk. Partijbelangen staan broodnodige maatschappelijke beslissingen in de weg en lobbyisme maakt steeds meer de dienst uit. Om het vertrouwen in de politiek te herstellen is het belangrijk dat de overheid zich openstelt naar haar burgers. Het is belangrijk dat wat de overheid doet door burgers en journalisten kan worden opgevraagd en bekeken. Ook moet de communicatie tussen de overheid en lobbyisten transparanter worden. Alleen zo kunnen burgers geïnformeerde beslissingen nemen.
     
     Wij stellen de volgende maatregelen voor:
     • In principe zijn overheidsdocumenten openbaar, de WOO wordt vormgegeven rondom uitzonderingen.
     • Het invoeren van een feedbacksysteem waarbij uitvoerende instanties en burgers feedback geven op net ingevoerde wetten.
     • Het gebruiken van open standaarden door de overheid.
     • Het versterken van de positie van klokkenluiders.”

Overwegende dat:

• Het hebben van vertrouwen van burgers geen concreet beleidsvoorstel is maar een uitgangspunt van al het beleid;

1. Besluit tot schrapping over te gaan van de paragraaf
   • “Vertrouwen in burgers”

1. Toevoegen aan hoofdstuk 'Overheid: Open, inzichtelijk en efficiënt'; direct onder de inleiding:
   • Meer vertrouwen en minder bureaucratie
     Nederland kent heel veel regels. Door al die regels zijn mensen in alle beroepsgroepen veel tijd kwijt aan administratie. Die tijd kunnen ze dan niet besteden aan werk. Bureaucratie is er vaak op gericht om werknemers te controleren en verantwoordelijkheden af te tikken. De overheid lijkt de burger steeds meer te zien als een mogelijke verdachte. Op die manier komt de overheid steeds meer tegenover de burger te staan. Wij willen dat de overheid weer naast de burger komt staan. De Piratenpartij wil dat de overheid meer vertrouwt op het vakmanschap van burgers en professionals en haar controledrang tempert. Op deze manier kunnen we bureaucratie en privacy schendende controles opheffen en de overheid efficiënter maken.
2. Schrappen:
   • Vertrouwen in burgers
     Nederland kent heel veel regels. Door al die regels zijn mensen in alle beroepsgroepen veel tijd kwijt aan administratie. Die tijd kunnen ze dan niet besteden aan werk. Bureaucratie is er vaak op gericht om werknemers te controleren en verantwoordelijkheden af te tikken. De overheid moet haar controledrang temperen. De overheid moet vertrouwen hebben dat mensen goed zijn opgeleid en kundig genoeg zijn om hun beroep op de juiste wijze uit te oefenen. De overheid lijkt de burger steeds meer te zien als een mogelijke verdachte. Op die manier komt de overheid steeds meer tegenover de burger te staan. Wij willen dat de overheid weer naast de burger komt staan.

Overwegende dat:

• veruit het grootste gedeelte van de tekst over de WOB/WOO nu in de inleiding van het hoofdstuk open overheid staat, en maar een klein deel in het paragraaf over de WOB/WOO;
• het logischer is de inleiding te beperken tot een inleidende tekst over de principes van een open overheid,

1. Besluit:
   • “Dit recht op inzage is geregeld in de slecht functionerende Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB). (…) Daarnaast wordt de controlefunctie van de burger systematisch tegengewerkt door WOB-verzoeken te frustreren.
     
     WOB/WOO-verzoeken
     Binnen alle lagen van de overheid moet het tegenwerken van WOB (en later WOO)verzoeken stoppen. (…) Door duidelijke richtlijnen over de structuur van documentatie op te stellen moet altijd achterhaald kunnen worden waar enige politieke beslissingen ontstonden.”
2. Te wijzigen in:
   • WOB/WOO
     Het recht op inzage in overheidsdocumenten is geregeld in de slecht functionerende Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB). (…) Door duidelijke richtlijnen over de structuur van documentatie op te stellen moet altijd achterhaald kunnen worden waar enige politieke beslissingen ontstonden.

Het feedbacksysteem is een interessant voorstel. Ons voorstel in het TK2012-programma was echter helderder geformuleerd. Daarom stel ik de oorspronkelijke tekst uit het TK2012-programma te gebruiken.

1. Toevoegen aan hoofdstuk 'Overheid: Open, inzichtelijk en efficiënt'; direct onder de inleiding
   • Feedbacksysteem voor wetgeving
     Er komt een systeem dat automatisch terugkoppelt wat er fout gaat op uitvoerend niveau, zodat snel aanpassingen op een hoger niveau kunnen worden gedaan. Een dergelijk systeem is vergelijkbaar met het bug-trackingsysteem dat op het internet gebruikt wordt.
2. Schrappen:
   • Feedbacksysteem
     Door de regelgevende overheidsinstantie direct verantwoordelijk te maken voor (een eerste versie van) de uitwerking, kunnen veel problemen worden voorkomen. Wij denken dan aan een feedbacktrackingsysteem voor bureaucratie en wetgeving. Een dergelijk systeem faciliteert terugkoppeling van mensen die beleid daadwerkelijk uitvoeren. Een platform voor de communicatie tussen beslisser en uitvoerder. Wat er fout gaat op uitvoerend niveau wordt automatisch teruggekoppeld, zodat aanpassingen op een hoger niveau snel gemaakt kunnen worden. Een dergelijk feedback systeem maakt overheidshandelen minder rigide.

Overwegende dat:

• uit het paragraaf 'feedbacksysteem' niet duidelijk wordt wat het concrete beleidsvoorstel is;
• het onmogelijk is zonder tal van andere procedures aan te passen democratisch door het parlement aangenomen wetten continu te wijzigen;
• het voorstel hier niet op ingaat;
• gemeentes door middel van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) al feedback geven op nieuwe wetgeving;
• hoewel het idee van het 'live' geven van feedback op nieuwe wetgeving door de mensen die met de uitvoering te maken hebben sympathiek is, net als het minder rigide maken van de overheid nastrevenswaardig is, het paragraaf in zijn huidige staat ondoordacht en onuitgewerkt is,

1. Besluit tot schrapping over te gaan van de paragraaf
   • “Feedbacksysteem”

Overwegende dat:

• het huidige paragraaf over referenda ook andere maatregelen voorstelt dan referenda;
• een raadgevend referendum aan het begin van beleidsvorming onmogelijk is aangezien een raadgevend referendum alleen een ja nee keuze voorlegt, en het dus logischer is hier andere middelen voor te gebruiken, die in het hoofdstuk democratie al worden behandeld;
• een agenderend referendum al bestaat, dit een burgerinitiatief heet (Burgerinitiatief);
• een burgerinitiatief niet thuishoort in het paragraaf over referenda;
• de inleiding een opsomming van maatregelen, die andere hoofdstukken wel heeft, mist.

1. Besluit tot schrapping over te gaan van:
   • “Wij stellen de volgende maatregelen voor:
     • Het huidige raadgevend referendum veranderen in een bindend correctief referendum.
     • Er komt een raadgevend referendum aan het begin van beleidsvorming.
     • Een agenderend referendum, zodat mensen punten op de politieke agenda kunnen zetten.
     • E-democracy en burgertoppen om participatie te verhogen.”
2. Toe te voegen aan het einde van de algemene tekst in het hoofdstuk Democratie:
   • “Wij stellen de volgende maatregelen voor:
     • E-democracy gebruiken om burgers een stem te geven aan het begin van beleidsvorming.
     • E-democracy inzetten als extra middel voor burgers om onderwerpen op de politieke agenda te zetten.
     • Het huidige raadgevend referendum veranderen in een bindend correctief referendum.
     • Besluitvorming zo lokaal mogelijk laten plaatsvinden.
     • Het aantal stemmen dat nodig is om een Kamerzetel te bemachtigen terug te brengen naar het niveau van 1956.
     • Een constitutioneel hof in te voeren.
     • Benoemingen in het openbaar bestuur in een openbaar, transparant sollicitatieproces laten plaatsvinden.”

Overwegende dat:

• Kiesdrempels ondemocratisch zijn en grote partijen bevoordelen

1. Toevoegen aan Kernpunt 'democratie en invloed burger'
   • Geef kleine partijen een eerlijke kans
     Kiesdrempels zijn ondemocratisch en bevoordelen grote partijen. Om kleine partijen en minderheden evenveel kans op vertegenwoordiging te geven:
     • Wordt bij de Tweede Kamerverkiezingen de kiesdrempel volledig afgeschaft, zodat vanaf een halve kiesdeler kans gemaakt wordt op een restzetel.
     • Wordt bij een lijstverbinding het aantal stemmen van de lijstverbinding meegenomen bij het verdelen van de zetels, ongeacht of de losse partijen op eigen kracht de kiesdrempel gehaald zouden hebben.

Overwegende dat:

• een burgerforum een (eventueel door de overheid georganiseerd) advies of besluitvormingsorgaan is dat is samengesteld uit een gelote groep burgers;
• een burgertop een door burgers zelf georganiseerde samenkomst is waarin maatschappelijke ideeën worden verzameld, niet per se met als doel beleid te veranderen;
• een burgerforum en een burgertop inhoudelijk iets anders zijn;
• het in de al snel in techniek verzandende discussie over democratische tools, onverstandig is deze termen door elkaar te gebruiken;
• mensen er door de connotatie van het woord forum vaak van uit gaan dat een (offline) burgerforum hetzelfde is als e-democracy en dit voor onnodige verwarring zorgt;
• het verstandig is duidelijk uit te leggen wat een burgerforum is en hier een nieuwe naam aan te geven, zoals burgervergadering,

1. Besluit:
   • Daarnaast wil de Piratenpartij burgertoppen organiseren, waarbij willekeurige burgers worden uitgenodigd om bij elkaar te komen en in een interactieve workshop oplossingen te bedenken voor problemen in de samenleving. Op deze manier willen wij burgers weer een streepje voor geven en de invloed van lobbyisten terugdringen. Breng de democratie naar burgers. Niet eens per vier jaar, maar iedere dag.
2. Te wijzigen in:
   • Burgervergaderingen
     De Piratenpartij wil burgervergaderingen organiseren. Bij een burgervergadering wordt een willekeurige groep burgers geloot en uitgenodigd om samen aan een oplossing te werken voor lastig op te lossen maatschappelijke uitdagingen. Zij hebben hierbij toegang tot dezelfde hulp en expertise als politici nu hebben.
     
     Politici willen hun achterban tevreden houden en hun partij profileren. Bij de moeilijkste maatschappelijke problemen komen ze er daardoor vaak niet samen uit waardoor onderwerpen soms jarenlang blijven liggen. Burgers komen zelf veel eerder tot consensus. Een goed voorbeeld van hoe een burgervergadering kan bijdragen aan consensus over een lastig politiek onderwerp is de grondwet van Ijsland. De principes van deze grondwet zijn samengesteld door een burgervergadering van een groep gelote burgers. In een referendum sprak 67 procent van de IJslandse bevolking zich uit voor deze grondwet.

Overwegende dat:

• e-democracy en burgertoppen verschillende democratische tools zijn;
• het logisch is ze dus ook in een los paragraaf te behandelen,

1. Besluit:
   • Directe inspraak: E-democracy / offline burgertoppen
     Mensen weten zelf het beste wat zij willen. (…) Niet eens per vier jaar, maar iedere dag.
2. Te wijzigen in:
   • E-democracy
     Mensen weten zelf het beste wat zij willen. (…) In dit systeem kan iedereen op eenvoudige wijze meedoen aan besluitvorming via directe democratie (zelf) of door het vrijwillig overdragen van je stem.
     
     Offline burgertoppen
     Daarnaast wil de Piratenpartij burgertoppen organiseren, waarbij willekeurige burgers worden uitgenodigd om bij elkaar te komen en in een interactieve workshop oplossingen te bedenken voor problemen in de samenleving. (…) Breng de democratie naar burgers. Niet eens per vier jaar, maar iedere dag.”

Overwegende dat:

• Verbeteren van de tekst door het verduidelijken van het doel van het auteursrecht.

1. Inleidende zin:“Auteursrecht is er, om te voorkomen dat iemand anders geld verdient aan het werk van een auteur zonder de auteur te erkennen of te betalen.
2. Vervangen door:“Auteursrecht is bedoeld om de creatieve output aan te moedigen door de scheppende kunstenaars een beperkt monopolie op het gebruik en de verspreiding van hun werk te geven. Zodra deze rechten vervallen, gaan de werken naar het publieke domein om gebruikt te kunnen worden door anderen, en er verder op gebouwd kan worden. Auteursrecht wordt toegekend aan de makers in ruil voor het uiteindelijke voordeel dat de maatschappij ontvangt door het beschikbaar hebben van deze werken, gemaakt voor en vrijgegeven aan het publieke domein.”

Overwegende dat:

• De Piratenpartij vecht voor rechtvaardigheid, en ondersteunt anderen die hetzelfde doen. Nederland moet de toon zetten als het gaat om internationale mensenrechtenschendingen. Daarom moet Nederland een veilige haven zijn voor mensen die alles op het spel zetten om de mensheid een dienst te bewijzen. Edward Snowden is het toonbeeld van zo’n strijder voor rechtvaardigheid. De wereld is hem veel dank verschuldigd. Vandaar dit amendement.

1. Toevoegen bij Justitie, onderaan:
   • Klokkenluiders zijn soms hard nodig. In uitzonderlijke gevallen moeten regels worden overtreden om de mensheid een dienst te bewijzen. De Piratenpartij komt op voor rechtvaardigheid, en steunt alle mensen, wereldwijd, die ditzelfde proberen te doen. Nederland moet weer voorop gaan lopen als het gaat om mensenrechten en burgerrechten en rechtvaardigheid. Daarom moet Nederland een veilige haven bieden aan diegenen, waar dan ook ter wereld, die echt iets moedigs doen om de mensen te helpen. Een veilige haven betekent in deze context ook dat er geen kans meer is op uitlevering in een later stadium.
     
     De eerste klokkenluider die Nederland moet verwelkomen is Edward Snowden. Er zijn er maar weinigen die de afgelopen jaren zo’n grote impact hebben gehad op de geschiedenis als hij. Dankzij Snowden weten wij nu hoezeer onze burgerrechten worden geschonden, hoe grotesk de toezichtloze Westerse opsporingsdiensten te werk gaan. Dankzij Snowden weten mensen meer. En dat was hard nodig. Nederland moet Edward Snowden politiek asiel verlenen. Meteen.

1. Onderstreepte tekst toevoegen in het hoofdstuk 'Justitie':
   • De verantwoordelijke minister lijkt weinig grip op dit ministerie te hebben. Het ene schandaal volgt het andere op. Daarom moet de creatie van dit 'superministerie' ongedaan worden gemaakt. Politie (veiligheid) moet terug naar het ministerie van Binnenlandse Zaken. We krijgen dan een ministerie van Justitie oude stijl terug. De forensische diensten dienen verbeterd en uitgebreid te worden.
     
     Aanpak fiscale sluiproutes
     Er moet meer geïnvesteerd worden in de fiscale recherche. Er moeten meer forensische accountants worden opgeleid. Er is een grootschalige hoeveelheid “zwart geld” in diverse belastingparadijzen verstopt door vermogende bedrijven, fondsen en particulieren. Het gaat echt om duizenden miljarden euro's. Deze belastingfraude schaadt ons allemaal. Daarom moeten fiscale sluiproutes strikter en meer intensief worden aangepakt. De opsporing en aanpak van deze misdaad moeten worden uitgebreid en geïntensiveerd.

1. Onderstreepte tekst toevoegen in het hoofdstuk 'Justitie':
   • Scheiding van Veiligheid en Justitie:
     Politie moet terug naar BiZa Het toevoegen van politie aan het ministerie Veiligheid en Justitie heeft de nodige problemen veroorzaakt. In geen van onze buurlanden kent men een ministerie waar rechtspraak, openbare orde en veiligheid onder één dak zijn gebracht. In een sterke rechtsstaat hoort de rechterlijke macht onafhankelijk te zijn. Ook de financiering van de rechterlijke macht dient onafhankelijk en stabiel te zijn. Zonder een solide rechterlijke macht is er ook geen daadwerkelijke veiligheid mogelijk

1. Onderstreepte tekst toevoegen in het hoofdstuk 'Justitie':
   • Training en ondersteuning van de politie.
     Het monopolie op geweld brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Agenten moeten adequate kennis van wetgeving en bevoegdheden hebben. Geweldtraining moet gericht zijn op de-escalatie, om onrechtmatig gebruik van geweld door politie te voorkomen. De Piratenpartij wil kennis en vaardigheden verhogen door middel van regelmatige trainingen waarin de-escalatietraining, geweldtraining, het actualiseren van kennis, psychische ondersteuning en evaluaties centraal staan. Ook de schietvaardigheid dient vaker geoefend te worden. Daarnaast moet er goede ondersteuning en hulp zijn voor agenten met psychische klachten.

Opmerking:

• Dit amendement is verstrekkender dan het Nationaal Zorgfonds. Als dit amendement slaagt, kan het amendement over het Nationaal Zorgfonds worden ingediend

1. Toevoegen aan hoofdstuk 'Gezondheidszorg':
   • Het verzekeringsstelsel in de zorg heeft niet geleid tot marktwerking. Vier grote verzekeraars maken de dienst uit. Ondanks dat dit op lange termijn tot kostenbesparingen kan leiden, wordt er door een gebrek aan financiële prikkels weinig aandacht besteed aan preventie. Er zijn onvoldoende prikkels Momenteel wordt er in het buitenland succesvol geëxperimenteerd met regiobudgettering. De Piratenpartij wil naar aanleiding van dit succes ook regiobudgettering invoeren in Nederland. Het inrichten van een nationaal zorg fonds is daartoe een eerste stap. Als dit op macro, meso en micro niveau goed wordt georganiseerd kan dit een aanzienlijke kostenbesparing geven; tot 10%. Bovendien kan vanuit deze structuur een actief preventiebeleid gevoerd worden op basis van heldere duidelijke en eerlijke voorlichting.
2. En schrappen:
   • De rol van verzekeraars wordt ingeperkt. (..) Daarnaast moet jeugd-GGZ weer terug naar de zorgverzekeringswet. (..)
     
     Wisselen van verzekeraar
     Een zorgverzekeraar heeft het hele jaar door een inspanningsplicht om klanten tevreden te houden. Door een zorgverzekering na een periode van een jaar maandelijks opzegbaar te maken, is het makkelijker voor iemand om over te stappen. ZO wordt voorkomen dat een verzekeraar weigert te handelen in het belang van de verzekerde. (..) inclusief zorgverzekeraars (..) verzekeraars of (..) de zorgverzekeraar of (..) gezondheid wordt niet alleen bepaald door medische zorg. Levensstijl speelt een grote rol. De Piratenpartij staat voor keuzevrijheid. Mensen mogen zelf bepalen hoe ze willen leven. De overheid kan wetenschappelijk aangetoond 'gezond gedrag' stimuleren via voorlichting, maar mag daarmee niet de individuele keuzevrijheid aantasten. Alle zorgverzekeringen dienen voor iedereen toegankelijk te zijn. Levensstijl en gezondheid mogen hier geen invloed op hebben.

Overwegende dat:

• Het verzekeringsstelsel leidt tot perverse prikkels en verspilling van zorggeld. Een nationaal zorgfonds is een beter alternatief. Verwijzingen naar 'zorgverzekeraars' in het zorghoofdstuk (bijvoorbeeld als voorbeeld van een partij die niet bij je medische gegevens mag) kunnen als gevolg van deze toevoeging worden geschrapt.

1. Toevoegen aan hoofdstuk Gezondheidszorg:
   • Commercieel verzekeraars bepalen steeds meer wie welke zorg krijgt, en waar. Door een illusie van marktwerking zijn de bureaucratie en de verspilling explosief gegroeid. De kwaliteit is gedaald, terwijl de kosten zijn gestegen. Keuzevrijheid voor burgers wordt steeds verder ingeperkt. Door het stijgende verplichte eigen risico zien steeds meer mensen af van noodzakelijke zorg, omdat ze die niet kunnen betalen. Huisartsen luiden hierover al jaren de noodklok.
     De Piratenpartij wil daarom een Nationaal Zorgfonds. Dit fonds staat ten dienste van de bevolking en zorgverleners, zonder commerciële belangen. (..) Daarnaast moet jeugd-GGZ weer terug naar het Rijk.
2. En schrappen:
   • Daarnaast moet jeugd-GGZ weer terug naar de zorgverzekeringswet. (..)
     
     Wisselen van verzekeraar
     Een zorgverzekeraar heeft het hele jaar door een inspanningsplicht om klanten tevreden te houden. Door een zorgverzekering na een periode van een jaar maandelijks opzegbaar te maken, is het makkelijker voor iemand om over te stappen. Zo wordt voorkomen dat een verzekeraar weigert te handelen in het belang van de verzekerde. (..) inclusief zorgverzekeraars (..) verzekeraars of (..) de zorgverzekeraar of

Overwegende dat:

• Patiënten zijn niet alleen kwetsbaar door hun medische gegevens, maar ook omdat er metadata wordt gecreëerd bij het bijhouden van deze gegevens. Door onderstaand amendement wordt dit verholpen.

1. Toevoegen bij Patiëntgegevens na de eerste alinea:
   • De metadata in de audit trail zijn privacygevoelig en moeten net zoals medische gegevens als bijzonder persoonsgegevens aangemerkt worden. Systemen die deze data verwerken en inzichtelijk maken voor de burger moeten deze data beschermen met dienovereenkomstige beveiligingsmaatregelen. Om dit te kunnen garanderen en toetsen moeten deze systemen gebouwd zijn met open source software en ontwikkeld met privacy en security by design.
2. Zodat de hele alinea wordt:
   • De gegevens van en over de patiënt zijn en blijven altijd eigendom van de patiënt zelf. Het moet daarom altijd inzichtelijk zijn aan wie gegevens (op een need-to-know basis) beschikbaar zijn gesteld. Gegevens mogen door zorgaanbieders nooit gedeeld worden met derden, inclusief zorgverzekeraars, zonder expliciete geïnformeerde toestemming van patiënten. Brongegevens bevatten vaak een audit trail2) waarin staat welke gegevens door welke instantie zijn ingezien en/of gedeeld aan derden, zoals verzekeraars of apothekers. Dit audit trail moet online inzichtelijk worden voor de eigenaar van de data (de burger). De metadata in de audit trail zijn privacygevoelig en moeten net zoals medische gegevens als bijzonder persoonsgegevens aangemerkt worden. Systemen die deze data verwerken en inzichtelijk maken voor de burger moeten deze data beschermen met dienovereenkomstige beveiligingsmaatregelen. Om dit te kunnen garanderen en toetsen moeten deze systemen gebouwd zijn met open source software en ontwikkeld met privacy en security by design.

Overwegende dat:

• In het concept wordt gepleit voor directere elektronische uitwisseling tussen farmaceut en patiënt. Dit is goed te doen, maar wel met de volgende kleine toevoeging.

1. Toevoegen bij Patiëntgegevens in de tweede alinea (bold gemarkeerd):
   • Wanneer een arts een medicijn voorschrijft, is dat, alléén met nadrukkelijke toestemming van de patiënt ook zichtbaar voor de partij die het medicijn verstrekt. Door deze elektronische afstemming kan medicijn distributie efficiënter worden ingericht dan via buurtapothekers waar je persoonlijk naar toe moet om medicijnen op te halen.

Overwegende dat:

• De beschikking over eigen gegevens, specifiek voor jongeren, staat niet duidelijk genoeg in het programma. Met de onderstaande toevoeging hoop ik dat te verhelpen.

1. De onderstreepte zinnen toevoegen:
   • Door het verplaatsen van jeugdhulp naar de gemeenten (in 2015) in combinatie met een pakket aan bezuinigingen is de kwaliteit van jeugdhulp vaak niet adequaat. Er is sprake van postcodezorg waardoor jongeren afhankelijk van het gebied waar ze wonen steeds vaker niet terecht kunnen voor zorg. Bezuinigingen in de jeugdhulp mogen niet leiden tot kwaliteitsverschillen per gemeente. Het beschikbare budget voor jeugdzorg moet daarom omhoog. Er moet tevens betere controle en toezicht op geleverde zorg komen. Daarnaast moet jeugd-GGZ weer terug naar de zorgverzekeringswet. Om privacy van kinderen te garanderen worden hun gegevens niet of zo min mogelijk gedeeld met derden. Waar deze wel gedeeld worden gelden strenge eisen zodat zo min mogelijk mensen toegang hebben tot deze gegevens. Met wie er gegevens gedeeld worden bepalen de ouders/voogden zolang een kind onder de 12 is, tussen de 12 en 16 heeft een kind hier ook inspraak in, en vanaf 16 bepaalt een kind zelf. Indien noodzakelijk voor goede hulpverlening mogen er gegevens gedeeld worden zonder toestemming, in deze gevallen moeten de zwaarwegende redenen op naam van de hulpverlener worden vastgelegd in het dossier. Zowel ouders/voogden als kinderen hebben recht op volledige informatie, ook als gegevens tegen hun wil gedeeld zijn mogen ze de redenen hiervoor weten. Wanneer een kind ouder is dan 16 hebben ouders/voogden niet langer recht op volledige informatie, informatie zal dan alleen gedeeld worden met toestemming van het kind.

Overwegende dat:

• In het concept wordt gepleit voor sneller kunnen wisselen van verzekeraar. Maar dit brengt moeilijkheden met zich mee. Die worden hopelijk verholpen door onderstaande toevoeging.

1. Toevoegen bij Wisselen van Verzekeraar: De onderstreepte zinnen:
   • Een zorgverzekeraar heeft het hele jaar door een inspanningsplicht om klanten tevreden te houden. Door een zorgverzekering na een periode van een jaar maandelijks opzegbaar te maken, is het makkelijker voor iemand om over te stappen. Zo wordt voorkomen dat een verzekeraar weigert te handelen in het belang van de verzekerde. Binnen 1 maand na de einddatum van een contract moet een zorgverzekeraar alle lopende medische behandelingen financieel afhandelen, daarna mag een zorgverzekeraar geen inzicht meer krijgen in medische dossiers. Daarnaast moet een zorgverzekeraar binnen 3 maanden na de einddatum van het contract alle persoonlijke medische gegevens van hun cliënt verwijderen (met uitzondering van niet herleidbare transactiedata)

Overwegende dat:

• minder bedeelden eerder geneigd zijn een “vrijwillig” eigen risico te nemen om kosten te besparen;
• minder bedeelden met een “vrijwillig” eigen risico eerder zorg mijden om zorgkosten te ontwijken;
• de kans dat zij er “vroeg bij zijn” hierdoor afneemt met alle gezondheidsrisico’s voor de patiënt en maatschappelijke kosten van dien;
• gezondheidszorg een fundamenteel burgerrecht is en er derhalve geen zorgkloof zou mogen zijn tussen de minder en beter bedeelden in onze maatschappij,

Besluit te schrappen:

• “Het vrijwillig eigen risico is iets tussen verzekeraar en klant en kan gewoon blijven bestaan.”

Overwegende dat:

• de verplichting aan een homoseksueel om een jaar lang geen seksuele contact te hebben gehad alvorens je bloed mag doneren discriminerend is.

1. Besluit toe te voegen aan hoofdstuk 'Gezondheidszorg':
   • Bloeddonatie door homoseksuelen.
     Op dit moment is het als homoseksueel niet mogelijk om bloed te doneren tenzij je een jaar lang geen seks hebt gehad. Niet je geaardheid moet bepalend zijn bij het doneren van bloed maar veiligheid. De Piratenpartij vindt dat we iemand niet op basis van zijn of haar geaardheid mogen uitsluiten voor bloeddonaties.

1. Toevoegen aan het hoofdstuk 'Onderwijs':
   • Zelfde regels voor bijzonder onderwijs
     Scholen in het bijzonder onderwijs mogen leerlingen weigeren als zij of hun ouders onvoldoende de visie van de school onderschrijven. De Piratenpartij wil dat scholen in het bijzonder onderwijs aan dezelfde regels dienen te voldoen als scholen in het openbaar onderwijs.

1. Schrappen:
   • “Om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan willen wij voor vervuilende vormen van voedsel - zoals vlees en zuivel - het lage BTW-tarief afschaffen en het reguliere tarief laten gelden.”

Overwegende dat:

• Hennepteelt voor de vezel al toegestaan is, maar andere toepassingen door de Opiumwet belemmerd worden. Dit komt in de huidige tekst onvoldoende duidelijk naar voren.

1. Toevoegen aan duurzaamheid:
   • De industriële productie van hennep wordt belemmerd door het verbod op cannabis. Alleen het produceren van hennepvezel wordt door de wet toegestaan, terwijl de hennepplant veel meer nuttige toepassingen kent die door de Opiumwet belemmerd worden. Van hennep kun je naast de vezel (voor bioplastics of textiel), echter ook de steel (voor bouwmateriaal), de zaden (als zeer gezonde voedingsbron) en de bladeren/bloemen (voor medicinale toepassingen) gebruiken. Op dit moment mogen er geen voedingsproducten of medicinale CBD olie in Nederland geproduceerd worden. De Piratenpartij wil alle toepassingen van hennep in Nederland legaliseren.
2. Oude tekst schrappen:
   • De industriële productie van hennep wordt belemmerd door het verbod op cannabis. Hennep is een duurzaam product en kent vele toepassingen, waaronder kleding, papier, biobrandstof, kunststoffen, voeding en isolatiematerialen. De (Noord-)Europese landbouwgrond is uitermate geschikt om hoogwaardige hennep te kweken. Legalisering van hennepteelt biedt vele kansen voor Europa op allerlei gebieden. Legalisering is het begin van een hele nieuwe industrie.

Overwegende dat:

• de Piratenpartij haar beleid baseert op wetenschappelijk onderzoek
• Een realistisch standpunt over kernenergie al jaren onderdeel uitmaakt van onze verkiezingsprogramma's

1. Toe te voegen aan het 'Energieopwekking en opslag' hoofdstuk:
   • Kernenergie in zijn huidige vorm heeft een aantal fundamentele problemen:
     • produceert radioactief afval wat vele generaties lang radioactief en gevaarlijk blijft
     • er is altijd een kans op een grootschalig kernongeluk
     • splijtstof kan mogelijk gebruikt worden voor nucleaire wapens
     • ook Uranium is een eindige, niet duurzame brandstof
   • Het is echter goed mogelijk dat in de toekomst een vorm van kernenergie wordt ontwikkeld waarbij deze nadelen niet optreden. Bijvoorbeeld met een Thorium reactor of met kernfusie. De Piratenpartij is daarom niet dogmatisch tegen alle vormen van kernenergie en wil onderzoeken naar kernenergie die er op gericht zijn deze problemen op te lossen steunen.”

Overwegende dat:

• er in de huidige tekst staat dat we ons energieverbruik willen verminderen;
• de Piratenpartij niet groener dan GroenLinks moet willen zijn;
• zuiniger en efficiënter omgaan met energie een meer realistische doelstelling is;

1. De inleidende tekst voor het thema Duurzaamheid:
   • Fossiele brandstoffen en andere grondstoffen raken op. De gevolgen van de door broeikasgassen veroorzaakte klimaatverandering worden steeds ernstiger en dus meer merkbaar. We moeten op een radicaal andere manier omgaan met onze planeet.
     
     De Piratenpartij zet zich in voor een einde aan onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de bedrijven en staten die deze brandstoffen controleren. Wij willen investeren in een lokale, veerkrachtige maatschappij.
     
     Veerkracht betekent dat een samenleving - ook bij ingrijpende veranderingen in de omgeving - normaal kan blijven functioneren. Wij willen de veerkracht van Nederland vergroten door te investeren in de zelfredzaamheid van burgers.
     
     We willen ons energiegebruik verminderen, energie lokaal opwekken en opslaan. We willen voedsel zoveel mogelijk lokaal produceren. Door te kiezen voor kleinschalige oplossingen werken we richting een veerkrachtige samenleving. We werken tevens aan (energie-)onafhankelijkheid, voedselzekerheid en leefbaarheid.
     
     We werken aan onze zelfstandigheid en onze weerbaarheid. Om dit voor elkaar te krijgen komt er een Deltaplan duurzaamheid en lokale veerkracht. Hierin worden maatregelen op het gebied van energievoorziening, energieopslag, voedsel, mobiliteit en wonen gezamenlijk aangepakt. Eén ministerie coördineert ons duurzaamheidsbeleid en ziet toe op de uitvoering van het Deltaplan.
2. Wordt vervangen door de volgende tekst:
   • Fossiele brandstoffen en andere grondstoffen raken op. De gevolgen van de door broeikasgassen veroorzaakte klimaatverandering worden steeds ernstiger en dus meer merkbaar. We moeten op een radicaal andere manier omgaan met onze planeet.
     
     De Piratenpartij zet zich in voor een einde aan onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de bedrijven en staten die deze brandstoffen controleren. Wij willen investeren in een lokale, veerkrachtige maatschappij.
     
     Veerkracht is de capaciteit van de samenleving om ‘verstoringen’ op te vangen, zonder dat het ineenstort of ingrijpend veranderd. De veerkracht van Nederland moet vergroot worden door te investeren in de zelfredzaamheid van burgers.
     
     We moeten zuiniger en efficiënter omgaan met energie. Energie en voedsel kan zo veel mogelijk lokaal geproduceerd worden. Door te kiezen voor kleinschalige oplossingen werken we richting een veerkrachtige samenleving. Tevens bevordert dit onze (energie-)onafhankelijkheid, voedselzekerheid en leefbaarheid.
     
     We werken aan onze zelfstandigheid en onze weerbaarheid. Om dit voor elkaar te krijgen komt er een Deltaplan duurzaamheid en lokale veerkracht. Hierin worden maatregelen op het gebied van energievoorziening, energieopslag, voedsel, mobiliteit en wonen gezamenlijk aangepakt. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu coördineert het duurzaamheidsbeleid en ziet toe op de uitvoering van het Deltaplan.

We zijn het al eens zijn over de oplossingen van het klimaatprobleem. Het is daarom niet nodig om de oorzaak van klimaatverandering expliciet te benoemen. Ook 'een radicaal andere omgang' kan beter vervangen worden door 'een meer duurzamere omgang'.

1. Deze tekst:
   • Fossiele brandstoffen en andere grondstoffen raken op. De gevolgen van de door broeikasgassen veroorzaakte klimaatverandering worden steeds ernstiger en dus meer merkbaar. We moeten op een radicaal andere manier omgaan met onze planeet.
2. Wordt vervangen door de volgende tekst:
   • Onze aarde bevat geen onuitputtelijke natuurlijke hulpbronnen. Fossiele brandstoffen en andere grondstoffen raken op. Wij moeten daarom op een meer duurzame manier omgaan met onze planeet, zodat ook onze (klein)kinderen nog gebruik kunnen maken van deze natuurlijk hulpbronnen.

• 'verminderen van het totale energieverbruik' wordt vervangen door 'zuiniger en efficiënter om te gaan met energie'
• de tekst wordt gestructureerder gemaakt d.mv. bulletpoints.

1. Het kopje Energiegebruik in het thema Duurzaamheid:
   • Energiegebruik
     Een effectieve manier om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan is het verminderen van het totale energieverbruik van Nederland. We willen ons energieverbruik zodanig verminderen dat de klimaatdoelen van de klimaattop in Parijs worden gehaald. We willen dit in eerste instantie bereiken door ons te richten op bedrijven, woningbouw en de overheid.
     
     De Piratenpartij wil de kortingen voor grootverbruikers afschaffen. Wij willen kantoorpanden een energielabel geven. Bedrijven zouden warmte, water en restproducten moeten gaan uitwisselen. De bouw en betrekking van energie neutrale gebouwen moet worden uitgebreid. De gebouwen die onze overheid bouwt dienen allemaal energieneutraal te zijn. Bestaande woningen worden door renovatie energiezuiniger gemaakt. Alle nieuwbouw(woningen) moet energieneutraal worden.
2. Wordt vervangen door de volgende tekst:
   • Energieverbruik
     De meest effectieve manier om meer duurzaam om te gaan met de planeet is om zuiniger en efficiënter om te gaan met energie. Dit vermindert de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de uitstoot van broeikasgassen. Verder moet Nederland ervoor zorgen dat de afspraken van het klimaatakkoord in Parijs worden nagekomen. Deze afspraken zijn in eerste instantie te bereiken door ons te richten op bedrijven, woningbouw en de overheid.
     
     Mogelijke maatregelen om de klimaatdoelen te bereiken zijn:
     • Kortingen voor grootverbruikers van energie afschaffen.
     • Kantoorpanden een energielabel geven.
     • Het lokaal uitwisselen van warmte, water en restproducten.
     • De bouw en betrekking van energiezuinige en/of CO2-neutrale gebouwen uitbreiden.
     • Bestaande woningen renoveren en energiezuiniger maken.
     • Nieuwbouw(woningen) energieneutraal maken.

Overwegende dat:

• In de tekst staat: 'In 2040 willen we dat Nederland een klimaat neutrale energievoorziening heeft.'
• Het programma van GroenLinks slechts de datum van 2050 noemt.
• We niet groener moeten willen zijn dan GroenLinks.

1. Het kopje Energieopwekking en opslag in het thema Duurzaamheid:
   • Energieopwekking en opslag
     We willen ook onze afhankelijkheid van energiemonopolies stoppen. In 2040 willen we dat Nederland een klimaat neutrale energievoorziening heeft. Dit bereiken we door te switchen van een top-down centrale energievoorziening naar een bottom-up en decentraal energienetwerk. We investeren in de duurzaamheid van lokale gemeenschappen en de mogelijkheden van burgers en organisaties om zelfvoorzienend te worden. Door ons niet alleen te richten op het lokaal opwekken van hernieuwbare energie maar ook op decentrale energieopslag verminderen we niet alleen onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen maar vergroten we ook de veiligheid van onze energievoorziening.
     • Om het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen en het gebruik van hernieuwbare energie te stimuleren schaffen we subsidies op fossiele brandstoffen af.
     • We voeren een stookbelasting in om de kosten van het opwekken van vuile energie bij energieleveranciers neer te leggen. Duurzame stroom krijgt voorrang op het energienet.
     • We sluiten zo snel mogelijk onze kolencentrales en er komen geen nieuwe kolencentrales of vergunningen voor nieuwe proefboringen naar fossiele brandstoffen. De gaswinning in Groningen dringen we verder terug.
     • We voeren een feed-in tarief in (zoals in Duitsland), waar energieproducenten voor de hernieuwbare energie die ze opwekken een kleine vergoeding krijgen.
     • We ondersteunen en stimuleren onderzoek naar alternatieve vormen van decentrale energieopwekking.

• Ook mogen bewonerscollectieven onderling energie uitwisselen zonder hiervoor belasting te betalen. Zo stimuleren we het lokaal en kleinschalig opwekken van hernieuwbare energie. Om burgers een eerlijke kans te geven zelf hun energie op te wekken koopt de overheid zoveel mogelijk patenten af op nieuwe vormen van duurzame energie en manieren om energie lokaal op te slaan. Om lokale energieopslag sneller en goedkoper op grote schaal mogelijk te maken investeert de overheid in onderzoek naar nieuwe vormen van decentrale energieopslag.

1. Wordt vervangen door:
   • Hernieuwbare energie decentraal opwekken
     Onze afhankelijkheid van (private) energiemonopolies moet stoppen. Dit bereiken we door te switchen van een top-down centrale energievoorziening naar een bottom-up en decentraal energienetwerk. We investeren in de duurzaamheid van lokale gemeenschappen en de mogelijkheden van burgers en organisaties om zelfvoorzienend te worden.
     
     Door ons niet alleen te richten op het lokaal opwekken van hernieuwbare energie maar ook op decentrale energieopslag verminderen we niet alleen onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen maar vergroten we ook de veiligheid van onze energievoorziening.
     • Om het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen en het gebruik van hernieuwbare energie te stimuleren schaffen we subsidies op fossiele brandstoffen af.
     • We voeren een stookbelasting in om de kosten van het opwekken van vuile energie bij energieleveranciers neer te leggen.
     • We sluiten onze kolencentrales en er komen geen nieuwe kolencentrales of vergunningen voor nieuwe proefboringen naar fossiele brandstoffen. De gaswinning in Groningen dringen we verder terug.
     • We voeren een feed-in tarief in (zoals in Duitsland), waar energieproducenten voor de hernieuwbare energie die ze opwekken een kleine vergoeding krijgen.
     • We ondersteunen en stimuleren onderzoek naar alternatieve vormen van (decentrale) opwekking en opslag van energie.

• Bewonerscollectieven moeten onderling energie kunnen uitwisselen zonder hierover belasting te betalen. Zo stimuleren we het lokaal en kleinschalig opwekken van hernieuwbare energie. Om burgers een eerlijke kans te geven zelf hun energie op te wekken koopt de overheid zoveel mogelijk patenten af op nieuwe vormen van duurzame energie en manieren om energie lokaal op te slaan.

• Het afkopen van patenten is geen taak van de overheid.
• 'zoveel mogelijk patenten afkopen' is bovendien onnodig en dit kan misbruikt worden door bedrijven.

1. De laatste zin van dit voorstel wordt geschrapt:
   • 'Om burgers een eerlijke kans te geven zelf hun energie op te wekken koopt de overheid zoveel mogelijk patenten af op nieuwe vormen van duurzame energie en manieren om energie lokaal op te slaan.'

Overwegende dat:

• Rechten gelden niet alleen voor mensen. Ook dieren hebben rechten.

1. Te plaatsen na: Energieopwekking en opslag
   • Dierenrechten
     Dieren zijn levende wezens. Dieren hebben eigen rechten en een eigen waarde in en voor zichzelf. Er moet ten volle rekening worden gehouden met het gevoel, welzijn en de belangen van dieren. Dieren zijn geen producten of middelen tot menselijk vermaak en dieren mogen niet voor alle doeleinden worden gebruikt. De Piratenpartij staat voor vrijheid en zal daarom elke inperking van vrijheid, ook bij dieren, kritisch overwegen. De Piratenpartij vindt dat dieren recht hebben op een dierwaardig bestaan. De Piratenpartij wil dierenrechten verbeteren en wettelijk vastleggen.

1. Schrappen:
   • “We moeten een proces inzetten richting een afgeslankte, efficiëntere en meer democratische overheid.”

Overwegende dat:

• er nog verschillende verbeteringen mogelijk waren in het hoofdstuk 'Ministerie van Digitale Infrastructuur'.

1. Besluit het gehele hoofdstuk Ministerie van Digitale Infrastructuur te vervangen met;
   • Minister van Digitale infrastructuur
     Anno 2016 is digitale infrastructuur een overal aanwezig onderdeel geworden van onze samenleving, maar de inrichting van ons landsbestuur loopt hierop achter. Dit heeft dure en mislukte ICT projecten tot gevolg gehad. Op lange termijn leidt dit tot een afbreuk van onze Nationale veiligheid, economische belangen en digitale burgerrechten. Daarom waakt een Ministerie van digitale infrastructuur over veiligheid en vrijheid die we ook in de analoge maatschappij genieten.
     
     De minister wordt verantwoordelijk voor de technische en organisatorische randvoorwaarden van de ontwikkeling, aanschaf en inzet van ICT in de rest van de overheid. Bovendien kan hij kaders afdwingen aan andere ministeries. Het Ministerie fungeert als kennispartner van andere overheden en maakt haar expertise centraal beschikbaar en herbruikbaar. Dit voorkomt dat de publieke sector steeds opnieuw expertise extern in moet kopen, voorkomt hoge kosten en bespaart de belastingbetaler geld.
     
     Oplossing:
     Het ministerie centraliseert kennis, standaarden en inkoop-strategie van de overheid. Door actief in te zetten op opensource en open standaarden verplicht te stellen, wordt een grotere diversiteit van systemen bevorderd. Dit maakt grotere technologische diversiteit mogelijk en versterkt daardoor de technische weerbaarheid tegen digitale aanvallen met economische of politieke motieven.
     
     Staatssecretaris Gegevensbescherming
     Het ministerie krijgt een Staatssecretaris Gegevensbescherming die met zijn specifieke deskundigheid andere ministeries ondersteunt. Samen met de Autoriteit Persoonsgegevens waakt deze over correcte uitvoering van de Wet Bescherming Persoonsgegevens en de Europese Privacy Richtlijn.
     
     ICT en informatievoorziening beperken zich niet tot onze landsgrenzen. Ook het Nationaal Cyber Security Center zal onder dit Ministerie gaan vallen. Om toe te zien op de rechtmatigheid en democratische controleerbaarheid van publieke informatiesystemen zal de Minister een eigen ICT-toezichthouder instellen. Die zal als technische partner fungeren.
     
     Overige taken:
     • Waarborgen van netneutraliteit en encryptie mogelijkheden;
     • Bewaken van beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van de digitale infrastructuur;
     • Maakt IT-onderwijs gebaseerd op inzicht i.p.v. producten zodat burgers zelfstandig en capabel worden en inzicht te hebben op de wijze waarop IT invloed heeft op hun leven (dit zolang het Min OC&W hier haar eigen rol niet oppakt);
     • Toezien op en bewaken van ontwikkelen regelgeving omtrent data van en tussen de burger, overheid, semi-overheden en het bedrijfsleven;
       • alleen strikt noodzakelijke data over burgers mag worden vastgelegd;
       • iedere burger is en blijft onvervreemdbaar eigenaar van de “eigen” data;
       • data over burgers mag niet worden gedeeld met derden zonder expliciete toestemming;
       • welke data, na toestemming, werd gedeeld en met wie, wordt inzichtelijk gemaakt voor de burger;
       • deze regelgeving over data van Nederlandse burgers geldt onverminderd voor buitenlandse overheden en bedrijven.
     • Volgen van en inspringen op technologische ontwikkelingen.
       
       Ethisch hacken
       Er komt een beloningssysteem voor het melden van kwetsbaarheden rondom persoonlijke gegevens bij de overheid door ethische hackers. Daarvoor doet de overheid mee aan initiatieven zoals hacketons en bug bounty platformen.

Overwegende dat:

• er nog verschillende omissies waren in het hoofdstuk 'Ministerie van Digitale Infrastructuur'

1. Besluit toe te voegen:
   • Digitale burgerrechten en veiligheid waarborgen in een digitaal tijdperk
     Uitdagingen:
     Burger:
     Cyberpesten/doxxen
     Cyberpesten en het zogenaamd “doxxen” van burgers, is een reëel probleem wat ernstige gevolgen kan hebben in het leven van medemensen. Het is de taak van de politie om aangiftes serieus te nemen en op aangiftes voor cyberpesten, stalking en doxxen streng te handhaven.
     
     Gebrek aan kennis / iPad scholen
     Kinderen opvoeden als consumenten van technologie, zorgt op de lange termijn voor grote maatschappelijke problemen. De overheid is verantwoordelijk voor goede scholing, 'IPad scholen' dragen hier niet aan bij omdat kinderen niet leren technologie echt te begrijpen. Programmeer lessen wel, en die moeten dan ook ten volste gestimuleerd worden.
     
     Big data en datahongerige bedrijven
     De overheid heeft als taak er voor te zorgen dat de machtsbalans tussen(internationale) bedrijven en burger zuiver gehouden wordt. Zonder een overheid die de burger beschermt tegen corporatisme, is zij in feite nutteloos. Op dit moment probeert menig bedrijf een slaatje te slaan uit de data die nietsvermoedende consumenten genereren. Het is de taak van de overheid om hier grenzen aan te stellen en zowel nationaal als internationaal naleving van deze maatschappelijke kaders af te dwingen.
     
     Gemakzucht/ afhankelijkheid
     Het internet en technologische vooruitgang brengt een hoop gemak en snelheid met zich mee. Dit is uiteraard leuk en handig, maar in een wereld waar big-data geld waard is, staat gebruiksgemak op gespannen voet met burgerrechten als privacy en vrijheid van informatie. Snelheid en gemak zijn geen redenen om essentiële burgerrechten in de uitverkoop te doen, ze sluiten elkaar ook niet uit. Op alle vlakken moeten alle partijen in de maatschappij zich inzetten voor en meebouwen aan een digitale maatschappij die mensenrechten in acht neemt.
     
     Privatisering informatie
     De maatschappij betaalt mee aan wetenschappelijk onderzoek en scholing. Het is dus logisch dat de burger daar ook van mee kan profiteren. Het internet zorgt voor een snelle verspreiding van kennis en dit mag als een groot goed worden gezien. Vrijheid van informatie en de privacy van burgers gaan vóór op commerciële belangen. Commerciële partijen zullen weer innovatief moeten zijn en op andere verdienmodellen en de verandering van de maatschappij moeten inspelen. Op geen moment mag vrijheid van informatie onder druk staan, of inbreuk gemaakt worden op de privacy van burgers.
     
     Overheidscensuur
     De overheid heeft op geen moment het recht om censuur te plegen op informatievoorziening in onze vrije maatschappij. Wettelijke kaders op misdrijven zijn er reeds en hoeven niet voor online kanalen aanvullend te worden gedefinieerd. Wettelijke kaders tegen bijvoorbeeld terrorisme en kindermisbruik zijn er al ruimschoots, er is daarom geen reden om een vrije informatie maatschappij te vernietigen. Daar waar opsporing tekort schiet, zijn de verbeteringen nodig.
     
     Ondernemers:
     Veiligheid zzp'ers
     Op dit moment is de privacy van zzp'ers niet gewaarborgd. Op deze manier wordt de veiligheid van dappere ondernemers te grabbel gegooid door overheidspartijen.
     
     Afhankelijkheid facebook etc
     Op geen moment mag de overheid afhankelijkheid van (buitenlandse) bedrijven aanmoedigen. De Nederlandse overheid zou zich volledig moeten inzetten op het stimuleren van Nederlandse alternatieven. Dit om onafhankelijkheid en lokale economie te stimuleren.
     
     Gratis wifi / dataverzameling klanten
     De bewustwording onder midden en klein bedrijf over privacy en datamisbruik schiet ernstig tekort. Er zal moeten worden ingezet bij bedrijven om de gevoeligheden van klantendata serieus te nemen. Denk bijvoorbeeld aan het verzamelen van klantendata, of het uitbesteden van diensten zoals gratis wifi, wat data oplevert waar andere (buitenlandse) commerciële partijen dan weer gebruik van kunnen maken.
     
     De overheid en overheids-gesponsorde voorzieningen als de politie, mogen onder geen beding buitenlandse commerciële platformen als WhatsApp promoten voor hun preventieve taken of onder het mom van nationale of lokale veiligheid. Er dient besef te zijn bij wetshandhavers dat deze platformen er niet op gericht zijn om de burger te beschermen, maar om deze of diens digitale schaduw te exploiteren
     
     Regeldruk
     Ondernemers moeten makkelijk hulp kunnen krijgen bij het beantwoorden van vragen over de inrichting van hun bedrijf en gegevensbescherming.
     
     Pin only / afhankelijkheid banken
     Afhankelijkheid van digitale infrastructuur is nooit een goed idee. Ook kun je je vraagtekens zetten bij de afhankelijkheid van banken om peer-to-peer betalingen te verrichten. De afgelopen jaren hebben we gezien dat banken steeds meer bereid zijn om klantendata in te zetten voor financieel gewin. Op het moment dat dit gebeurt zijn burgerrechten en afhankelijkheid van bancaire infrastructuur niet langer verenigbaar
     
     Overheid:
     Belangenverstrengeling overheid en bedrijven
     De vrije markt, en de overheid hebben ieder een eigen rol in de digitale maatschappij. Er mag geen belangenverstrengeling plaatsvinden.
     
     Gebrek aan verantwoording
     Op het moment dat toch blijkt dat door de overheid er gehandeld wordt vanuit commercieel belang in plaats van het grotere goed voor de maatschappij en de burger als individu, dienen hier consequenties aan verbonden te zijn.
     
     Verplaatsing geopolitieke conflicten online
     Politiek verplaatst zich steeds meer online. Dit kan je zien aan zogenaamde “oorlogen” betreft informatievoorziening, aan het openbaar maken van gevoelige overheidsdocumenten, en aan het aanvallen van vitale infrastructuur van andere landen. Nederland kan alleen verdedigd worden door middel van goede opleiding betreft digitale veiligheid. Momenteel lopen wij ernstig achter in vergelijking met de rest van de wereld.
     
     De Overheid & IT onderwijs
     Publiek vastgesteld, verplicht en toetsbaar onderwijs dat haar burgers de kennis en attitude meegeeft om de 21ste eeuw te kunnen navigeren. Om systemen en de consequenties ervan te begrijpen, om kritische en zelfstandige burger te kunnen zijn en waar nodig, tegenmacht te organiseren tegen bedrijven en de overheid als die mensenrechten met voeten treden.

Overwegende dat: er nog verschillende verbeteringen mogelijk waren in het hoofdstuk 'Economie, financiën en banken'.

1. Besluit het gehele hoofdstuk economie te vervangen met:
   • Economie, Financiën en Banken
     Economische activiteit is belangrijk, maar niet ten koste van alles. Groei wordt meestal enkel gemeten in termen van geld dat uitgegeven wordt (het BBP). Dat is in de praktijk wat heel anders dan hoe goed het met de samenleving gaat. Als troep wordt gemaakt en het weer opgeruimd moet worden, draagt dit bij aan het BBP. Vrijwilligerswerk telt daarentegen weer niet mee voor het BBP; je vraagt er immers geen geld voor. Economisch beleid zou uiteindelijk gericht moeten zijn op het vergroten van welzijn.
     
     Monetair beleid en de euro:
     Doordat de eurozone geen fiscale unie is, kunnen landen hun monetaire beleid niet aanpassen op hun lokale economie. Samen met de Europese begrotingsnorm en falend IMF-beleid, veroorzaakt dit economische instabiliteit in de EU, die ook Nederland raakt. Het ECB-beleid van Quantative Easing zorgt voor nieuwe onhoudbare zeepbellen op aandelenbeurzen en vastgoedmarkten, waardoor een nieuwe economische crisis slechts een kwestie van tijd is.
     
     Er is onvoldoende draagvlak om van de eurozone een fiscale unie te maken. Om minder afhankelijk te worden van de euro wil de Piratenpartij mogelijkheden uitwerken voor een muntunie met gelijk fiscaal beleid, met landen die cultureel en economisch op ons lijken.
     
     Controle over ons geld terugkrijgen
     In de huidige situatie wordt geld gecreëerd door banken die hier zelf een commercieel belang bij hebben. Om minder afhankelijk te worden van deze banken wil de Piratenpartij complementaire munten en alternatieve betalingssystemen stimuleren; zowel in de vorm van contant als digitaal geld.
     
     Op lange termijn willen we geldcreatie onderbrengen bij een onafhankelijk, transparant werkend orgaan dat hier geen commercieel belang bij heeft, zodat geld wordt gecreëerd in het algemeen belang. Het gecreëerde geld dient niet terecht te komen bij commerciële banken en andere grote bedrijven, maar direct bij mensen. Op deze manier transformeren we de falende 'trickle-down economy' in een 'trickle-up economy'.
     
     Hervorming van de financiële sector
     
     Too big too fail voorkomen
     Banken hebben een belangrijke maatschappelijke functie. Commerciële banken mogen echter niet leidend zijn in onze democratische besluitvorming. Het mag niet zo zijn dat een eventueel faillissement van een bank onze samenleving ontwricht. Doordat banken 'too big too fail' zijn kunnen ze de samenleving chanteren. Dit heeft geleid tot een instabiele financiële sector. Voor marktwerking is het belangrijk dat partijen die niet goed functioneren kunnen worden vervangen door concurrenten. Banken dienen zich daarom op te splitsen tot onderdelen, die zonder maatschappij- ontwrichtende gevolgen failliet kunnen gaan.
     
     Functie van banken splitsen
     Een bank in ons huidige systeem heeft twee functies: kredietverstrekking en betalingsverkeer. De Piratenpartij wil het betalingsverkeer loskoppelen van de kredietfunctie van banken. Dit zal leiden tot een stabielere financiële sector.
     
     De Piratenpartij stelt voor een pure betaalbank op te richten. Deze 'full reserve' nutsbank faciliteert uitsluitend betalingsverkeer en verstrekt geen krediet. Betaalgegevens zijn dan niet meer in beheer bij private partijen. Betaalgegevens zijn immers privé gegevens en dus geen verhandelbaar product. De markt kan “apps” en andere gebruiksfuncties voor betalingen ontwikkelen en aanbieden als schil bovenop de nutsbank. Omdat de nutsbank geen geld investeert, neemt het geen financiële risico's. Daarom hoeft deze niet mee te betalen aan het depositogarantiestelsel, waarin banken garant staan voor elkaar.
     
     Private investeringsbanken kunnen geld voor klanten investeren via spaarrekeningen en beleggingsfondsen en verlenen krediet, maar bieden geen betaalfunctie.
     
     Banken mogen niet langer woekerrentes rekenen op tijdelijk rood staan door particulieren. De mogelijkheid wordt ingericht om kleine bedragen anoniem te kunnen betalen, zowel contant als digitaal (bijvoorbeeld met een anonieme prepaid betaalkaart voor kleine betalingen). De verkoper hoeft niet te weten wie er betaalt. Het feit dat er betaald is, is voldoende.
     
     Totdat bovenstaande hervormingen zijn doorgevoerd wordt 'full reserve banking' wettelijk mogelijk gemaakt, zodat burgers zelf al een veiliger optie kunnen kiezen voor hun spaargeld.
     
     De Piratenpartij wil:
     • Banken opsplitsen wanneer deze te groot zijn, om 'too big too fail' te voorkomen
     • Kredietverstrekken loskoppelen van betalingsverkeer
     • Full reserve banking per direct mogelijk maken
     • Woekerrentes op rood staan verbieden
     • Anoniem betalen mogelijk maken
       
       
   • Een innovatieve netwerkeconomie
     Grote bedrijven gedragen zich geregeld onethisch. Ze blijken tevens slecht met onze burgerrechten om te gaan. De Piratenpartij wil een einde aan de invloed van lobbyisten en grote bedrijven op de politiek. We willen het MKB en zzp’ers meer kansen bieden om zo een eerlijker speelveld te creëren. Juist het MKB en zzp'ers komen immers met innovaties en vormen daarmee de motor van onze economie.
     
     Technologische markten worden vaak snel gemonopoliseerd, waardoor mensen afhankelijk worden van de diensten van een kleine groep spelers. Denk bijvoorbeeld aan Google, Facebook en Microsoft, maar ook aan 'koppeldiensten' als Uber of Airbnb. De Piratenpartij vindt het daarom belangrijk dat Nederland zich inzet om het MKB en zzp’ers een eerlijke kans te blijven geven op deze technologische markten. Dit bevordert de oprichting van innovatieve startups en brengt nieuwe producten en diensten op de markt.
     
     Wij stellen de volgende maatregelen voor:
     • Huidige belastingafspraken met multinationals worden transparant.
     • Nieuwe belastingafspraken met grote multinationals worden verboden.
     • Vennootschapsbelasting voor MKB wordt verlaagd.
     • Grote bedrijven worden strenger gereguleerd om te voorkomen dat zij onze rechten schenden.
     • Er wordt meer vrijheid en kansen geboden aan MKB en zzp'ers.
     • Wetgeving moet ook uitvoerbaar en betaalbaar zijn voor bedrijven met maar 1 of twee man personeel.
       
       
   • Zzp'ers meer vrijheid geven en bureaucratie verminderen
     De Piratenpartij draagt zelfstandige ondernemers een warm hart toe. Bedrijven huren echter steeds vaker zzp'ers in om de cao te ontwijken. In dat geval is er geen sprake van zelfstandige ondernemers, maar schijnzelfstandigheid. Hiermee maken ze gebruik van marktmacht en dat is verboden. De ACM dient strenger op te treden tegen bedrijven die structureel onder het CAO-loon betalen, onder de kostprijs inkopen of contracten eenzijdig in hun voordeel aanpassen. Dit maakt moeilijke regelingen zoals de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) onnodig omdat de werkgevers geen voordeel meer hebben van schijnzelfstandigheid.
     
     Voor zzp'ers is het verschil tussen werk en privé vaak maar klein. Daarom moet de privacy van deze groep ook beschermd worden. Misbruik van NAW gegevens uit de Kamer van Koophandel moet tegengegaan worden- bijvoorbeeld met alternatieve contactgegevens die minder gevoelig liggen. Omdat het BSN een gevoelig gegeven is in verband met ID-fraude, moet de verplichting afgeschaft worden om deze op facturen of websites te zetten.
     
     Omdat met het grote aantal zzp'ers de scheidslijn tussen bedrijf en privépersoon vervaagt, moeten de mededingingsregels voor zeer kleine ondernemingen versoepeld worden, zodat ze zich makkelijker kunnen organiseren in coöperaties en gezamenlijke regelingen, zoals vrijwillige pensioenfondsen en verzekeringen voor arbeidsongeschiktheid.
     
     Onvoorwaardelijk basisinkomen
     In een gezonde economie is het belangrijk dat iedereen iets zinvols doet. Door automatisering verdwijnen er steeds meer banen. Dit betekent dat we minder moeten gaan werken, of dat mensen nieuwe manieren moeten vinden om een zinvolle bijdrage te leveren aan de samenleving. Experimenten met een verplichte tegenprestatie bleken niet succesvol en werden gezien als grove vrijheidsinperking. Het basisinkomen biedt een aantrekkelijk alternatief, want het geeft meer vrijheid om zonder financiële zorgen zelfstandig te ondernemen. Een basisinkomensgarantie in de vorm van een Negative Income Tax is een haalbaar plan. Uit experimenten blijkt dat, wanneer mensen zich geen zorgen hoeven te maken over hun vaste lasten, ze meer onderwijs gaan volgen, ondernemender worden en meer zinvol werk gaan doen. Mensen die nu afhankelijk zijn van een uitkering, moeten elke extra verdiende euro inleveren. Bij een basisinkomen loont elke verdiende euro. Bovendien betekent het basisinkomen een drastische vereenvoudiging van het huidige oerwoud aan toeslagen. Iedereen krijgt dan immers dezelfde toeslag: het basisinkomen. Dit maakt een hoop bureaucratie en privacy schendende controles overbodig. Het basisinkomen bestrijdt ook de armoede, die het gevolg is van het niet om kunnen gaan met deze bureaucratie.
     
     De Piratenpartij wil:
     • Verplichte tegenprestatie afschaffen
     • Privacy schendende controles op uitkeringsgerechtigden stopzetten
     • Pilots uitvoeren om de uitwerking van een onvoorwaardelijke basisinkomensgarantie te testen
     • Indien deze pilots succesvol blijken, het basisinkomen stapsgewijs landelijk invoeren
       
       
   • Belasting op arbeid verschuift naar belasting op grondstoffen
     Om economische activiteit op een duurzame wijze te bevorderen wordt de belasting op arbeid verlaagd en de belasting op grondstoffen verhoogd. Het verhoogt de arbeidsparticipatie en verlaagt onze ecologische voetafdruk.
     
     Pensioenfondsen
     Iedereen krijgt de vrijheid om zelf te kiezen bij welk pensioenfonds hij aangesloten wil zijn. Zelfstandigen krijgen de mogelijkheid om zich vrijwillig aan te sluiten bij een fonds naar keuze. Wisselen van baan betekent daardoor niet automatisch wisselen van pensioenfonds.

1. Besluit toe te voegen:
   • “Het tot nu toe gevoerde beleid levert een forse maatschappelijke rekening op: een instabiele financiële sector, onhoudbare pensioenbeloftes en een munteenheid waar we momenteel als exportland weliswaar van profiteren, maar die op +termijn niet houdbaar is in de huidige vorm.” halen we weg: “een munteenheid waar we momenteel als exportland weliswaar van profiteren, maar die op termijn niet houdbaar is in de huidige vorm.” en verplaatsen we de “en” zodat het word: “Het tot nu toe gevoerde beleid levert een forse maatschappelijke rekening op: een instabiele financiële sector en onhoudbare pensioenbeloftes.”
2. Besluit te schrappen:
   • “Wanneer een fiscale unie niet haalbaar is, dan is de terugkeer naar een eigen munt – ondanks alle kosten – de meest gunstige optie voor Nederland op de lange termijn. Deze keuze is bepalend voor de rest van de punten in ons financiële programma.”
3. Besluit te schrappen:
   • “Zodra de eigen munt weer in omloop is, krijgt iedereen een betaalrekening bij De Nederlandse Bank - de ‘Blauwe Leeuw’ - die uitsluitend betalingsverkeer faciliteert en geen krediet verstrekt. De markt kan apps en andere gebruiksfuncties voor betalingen ontwikkelen en aanbieden als schil bovenop de Blauwe Leeuw.”
4. Besluit toe te voegen:
   • “Begroting en staatsschuld Nederland heeft een staatsschuld in een valuta die we niet zelf niet uitgeven: de Euro. Daar staan bezittingen tegenover, zoals een infrastructuur en een onderwijssysteem. We dragen bij aan gezamenlijke voorzieningen door belasting te betalen. Niet al die voorzieningen functioneren even goed of zijn even wenselijk. Staatsschuld is niet per se iets slechts, wat telt is waar een staatslening voor is aangegaan. Nederland maakt vooralsnog onderdeel uit van de Europese (munt)Unie. De afspraak is een norm van maximaal 3% begrotingstekort. Daar hebben we ons voor nu aan te houden, zelfs wanneer andere landen die norm overschrijden. Rekening houdend met deze beperking willen we de onderstaande maatregelen aan alle burgers voorleggen in lijn met ons streven naar E-democracy.” veranderd “Nederland heeft een staatsschuld in een valuta die we niet zelf niet uitgeven: de Euro.” in “Nederland heeft een staatsschuld.”

1. Besluit:
   • “In aanvulling hierop kunnen werklozen ook geholpen worden met gratis bij- of omscholing.”
2. Te wijzigingen in:
   • “Het huidige systeem waarin de overheid arbeidsparticipatie en re-integratie poogt te verbeteren kost miljarden maar bewezen resultaten blijven uit. Het aanbod van trajecten is ondanks de grote investeringen erg minimaal sluit niet aan bij de vraag van de aankomende groep werkelozen. Een analyse van de geboekte resultaten van de door de gemeente ingezette re-integratie-partners is hard nodig. Voor het optuigen van een nieuw systeem is het essentieel om de mening van werkelozen te vragen, en nieuwe oplossingen moet door deze vraag gedreven worden. Met de aankomende robotisering is wachten geen optie meer.”

Overwegende dat:

• Er nu niets over wonen in ons programma staat, terwijl een gebrek aan betaalbare woonruimte voor veel

1. Toevoegen aan Economie, financiën en banken:
   • Betaalbaar wonen
     Betaalbare woningen worden in Nederland steeds schaarser. Goedkope woningen worden omgebouwd tot dure woningen, en ook nieuwbouwwoningen vallen vaak binnen een hoog segment. Op de huurmarkt hebben maatregelen als de verhuurdersheffing en de 'gluurverhoging' (inkomensafhankelijke huurverhoging waarbij privacy wordt geschonden) ervoor gezorgd dat huurwoningen bijzonder snel in prijs zijn gestegen. Sinds de privatisering van woningcorporaties is de taak om voor betaalbare woningen te zorgen in het slop geraakt. Corporaties nemen onverantwoorde financiële risico's, omdat de belastingbetaler toch opdraait voor financieel wanbeleid.
     
     De Piratenpartij wil:
     • Woningcorporaties krijgen als primaire taak het beschikbaar stellen van voldoende betaalbare huurwoningen.
     • Creatieve, duurzame oplossingen stimuleren (zoals bijvoorbeeld hergebruik van leegstaande kantoorpanden, wonen in tinyhouses en recreatiewoningen toestaan, kosten neutraal energie label verbetering).

Overwegende dat:

• De HRA is een marktverstorende prikkel op de woningmarkt die banken en particuliere schuld subsidieert. Mensen die afhankelijk zijn van HRA dienen te worden ontzien, maar het grootste gedeelte van de HRA gaat nu op aan grootverdieners met dure huizen (CBS Artikel). Dit voorstel pakt slechts de groep aan die voor meer dan een miljoen aan woningwaarde aan HRA aftrekt, en genoeg verdient om deze aftrek nuttige te laten zijn. De HRA over deze 'eerste miljoen' kunnen ze in het voorstel nog steeds aftrekken. De groep mensen met een goedkopere woning wordt via deze manier van afbouwen zo lang mogelijk ontzien, en het voorstel laat ruimte vrij om heel langzaam af te bouwen en/of te stoppen met afbouwen bij een bepaalde grens (bijvoorbeeld 200.000,-). Dit is eerlijker dan het huidige vorm van afbouwen, waarin het aftrekbare percentage wordt verlaagd, omdat in dit voorstel mensen die het meest afhankelijk zijn van HRA zo lang mogelijk worden ontzien.

1. Toevoegen aan hoofdstuk 'Economie, financiën en banken'
   • De hypotheekrenteaftrek (HRA) heeft kunstmatig de huizenprijzen verhoogd. Door dit financiële voordeel voor huiseigenaren, konden huizenkopers een duurder huis kopen, en steeg als gevolg de huizenprijs. Het is bovendien een verkapte subsidie aan banken, aangezien de overheid hiermee één van hun belangrijkste producten subsidieert). Verder is het in feite een 'subsidie' voor particuliere schuld, die ook nog eens grotendeels bij de grootste inkomens (met de duurste huizen) terecht komen.
     
     De Piratenpartij wil daarom:
     • De HRA aftoppen bij een plafond van 1.000.000,- (dus bij een huis van 1.500.000,- is de HRA tot 1.000.000,- aftrekbaar).
     • Dit plafond geleidelijk verlagen

Overwegende dat:

• De HRA is een marktverstorende prikkel op de woningmarkt die banken en particuliere schuld subsidieert. Mensen die afhankelijk zijn van HRA dienen te worden ontzien, maar het grootste gedeelte van de HRA gaat nu op aan grootverdieners met dure huizen (Artikel CBS). Dit voorstel pakt in eerste slechts de groep aan die voor meer dan een miljoen aan woningwaarde aan HRA aftrekt, en genoeg verdient om deze aftrek nuttige te laten zijn. De HRA over deze 'eerste miljoen' kunnen ze in het voorstel nog steeds aftrekken.

1. Toevoegen aan het hoofdstuk 'Economie, financiën en banken':
   • De hypotheekrenteaftrek (HRA) heeft kunstmatig de huizenprijzen verhoogd. Door dit financiële voordeel voor huiseigenaren, konden huizenkopers een duurder huis kopen, en steeg als gevolg de huizenprijs. Het is bovendien een verkapte subsidie aan banken, aangezien de overheid hiermee één van hun belangrijkste producten subsidieert). Verder is het in feite een 'subsidie' voor particuliere schuld, die ook nog eens grotendeels bij de grootste inkomens (met de duurste huizen) terecht komen.
     
     De Piratenpartij wil daarom:
     • De aftrekbare HRA aftoppen bij een plafond van 1.000.000,- (dus bij een huis van 1.500.000,- is de HRA tot 1.000.000,- aftrekbaar)

1. Toe te voegen tekst aan het hoofdstuk thema 'Economie, financiën en banken':
   • Geen negatieve spaarrente voor particulieren
     Banken mogen geen negatieve rente rekenen over het saldo op spaarrekeningen van particulieren. Hiermee volgt Nederland het beleid van België en zo zorgen we tevens voor een betere machtsverhouding tussen burgers en bedrijven.

1. Besluit te schrappen:
   • “Het tarief van de vennootschapsbelasting voor het MKB moet verder omlaag Multinationals betalen via diverse fiscale constructies (deelnemingsvrijstelling, royalty structuren) nauwelijks vennootschapsbelasting, terwijl het MKB niet van deze constructies gebruik kan maken.

1. Toevoegen aan Internationaal:
   • Defensie
     Nederland werkt niet mee aan offensieve missies Kiezen voor deelname aan militaire operaties is kiezen voor meer geld naar defensie. De Piratenpartij ziet graag zo min mogelijk militaire missies zodat het defensiebudget niet omhoog hoeft. De Piratenpartij wil niet meewerken aan offensieve missies.

1. Toevoegen aan Internationaal:
   • Defensie
     Ontwikkeling en bezit van autonome wapens verbieden
     Robots zijn niet in staat tot humanitair denken en handelen. Daarnaast verlaagt dit de drempel tot militair handelen. De Piratenpartij wil daarom bij de VN pleiten voor een moratorium op de ontwikkeling en het bezit van autonome wapens (killer robots).

1. Toevoegen aan Internationaal:
   • Defensie
     Digitale veiligheid
     Digitale aanvallen kunnen leiden tot ernstige schade. Er is op dit moment te weinig capaciteit en te weinig kennis om onze digitale infrastructuur te beveiligen. Er dient daarom een groter aandeel van het defensiebudget beschikbaar voor te worden gesteld.

1. Toevoegen aan Internationaal:
   • Defensie
     Non-proliferatieverdrag voor digitale wapens
     Met sabotage-software kan men belangrijke delen van onze infrastructuur beschadigen, zoals waterzuiveringsinstallaties of het energienet. Een recent voorbeeld is de sabotage van Iraanse uranium-centrifuges door het Stuxnet virus. Dergelijke software kan enorme schade aan industrie, mens en milieu opleveren. De Piratenpartij wil dat defensie geen aanvallen uitvoert met dergelijke 'digitale wapens'. Daarnaast willen wij er bij de VN op aandringen op een non-proliferatieverdrag voor deze wapens, zodat andere landen dit ook niet doen.

1. Besluit te schrappen:
   • Bescherming van menselijke en ecologische waarden vinden wij belangrijker dan enige te behalen voordelen, invloed of winst.

Opmerking:Indien A-internationaal-05-A wordt verworpen.

1. Besluit:
   • Bescherming van menselijke en ecologische waarden vinden wij belangrijker dan enige te behalen voordelen, invloed of winst.
2. Te wijzigingen in:
   • Het beschermen van menselijke (people) en ecologische (planet) waarden is vaak belangrijker dan het behalen van profijt of winst (profit). Daarom moeten deze drie elementen zo gelijkwaardig mogelijk en op harmonieuze wijze gecombineerd worden.

Overwegende dat:

• Economische migranten is een loze term. Mensen komen om allerlei redenen naar Nederland. Maar is een scheikundige die op de UvA gaat werken een economische migrant? Is die meer waard dan iemand die hier komt om in de plantsoenendienst te gaan werken? In het programma staat dat mensen die meedraaien in het arbeidsproces een bijdrage leveren aan de maatschappij. Maar hoe meet je die bijdrage? Is een werkloze dichter van minder waarde? De Piratenpartij meet ‘waarde’ van mensen niet af aan hun socio-economische status. Een Green Card systeem waarbij de ruimte op de arbeidsmarkt bepalend wordt voor het aantal mensen dat wij toelaten, werkt niet. De scheikundige komt op uitnodiging van de universiteit, de stratenveger wordt gewoon barman. Of verpleegkundige.
  
  Op dit moment is het voor de scheikundige heel moeilijk om naar Nederland te komen. De toelating is zo lastig geworden, dat het ontmoedigend werkt voor sommigen, en ronduit kwetsend voor anderen is. Als je al iets wilt doen aan migratie voor werk, moet je de regels voor werkgevers versoepelen, om mensen uit het buitenland hier te halen. Dat betekent dus ook dat mensen die hier komen voor een baan gemakkelijker een verblijfsvergunning moeten kunnen krijgen.

1. Schrappen bij Economische migranten:
   • “Wanneer mensen zelfvoorzienend zijn, is er geen reden om ze ervan te weerhouden zich hier te vestigen, ongeacht herkomst. Mensen die meedraaien in onze samenleving en het arbeidsproces, leveren een bijdrage aan onze economie en maatschappij. We zouden mogelijkheden van een variant van het ‘green card’ systeem kunnen onderzoeken, waarin de ruimte op onze interne arbeidsmarkt medebepalend wordt voor het aantal immigranten dat we toe laten. Door economische migranten een legale route te bieden worden mensensmokkelaars buitenspel gezet. In plaats van €10.000,- te besteden aan een mensensmokkelaar kan een ticket voor €500,- gekocht worden. Het restant wordt geïnvesteerd in het opbouwen van een nieuw bestaan.”
2. Toevoegen bij Economische migranten:
   • “De Nederlandse economie is internationaal en dynamisch. Dat betekent dat vele werkgevers ook over de landsgrenzen kijken voor getalenteerde werknemers. De Piratenpartij wil dat het makkelijker wordt voor werkgevers om talent aan te trekken, door de regels te versoepelen. Mensen die hier worden uitgenodigd door een werkgever moeten veel gemakkelijker een verblijfsvergunning kunnen krijgen.
     
     Mensen die hier komen om te werken, maar geen uitnodiging hebben van een werkgever, zijn net zo goed welkom. De Piratenpartij kijkt niet naar socio-economische status om de ‘waarde’ van een mens voor de samenleving te zien. Elk mens kan iets bijdragen, onafhankelijk van haar/zijn beroep of ‘carrière’. De Piratenpartij pleit ervoor om de term ‘economische migranten’ daarom niet meer te gebruiken, omdat dit een loze term is.”

Overwegende dat:

• de paragraaf 'Duidelijkheid voor Nederlanders' een gepolariseerd debat onnodig verder polariseert.

1. Besluit:
   • Duidelijkheid voor Nederlanders
     De komst van migranten leidt begrijpelijk tot spanningen in onze samenleving. Mensen voelen zich boos en onveilig. Daarom is het nodig dat we van tevoren geïnformeerd worden over vluchtelingenopvang. Buurtbewoners worden nu achteraf geïnformeerd over plannen voor grootschalige opvang. Hierdoor is er geen echte inspraak mogelijk. Wij zijn voorstanders van kleinschalige opvang. De transparantie rondom financiële belangen in de afwegingen rondom de organisatie en opvang van vluchtelingen laat veel te wensen over. Het zou niet nodig moeten zijn dat burgers en journalisten WOB-procedures nodig hebben om hier duidelijkheid over te krijgen.
2. Te wijzigen in:
   • Kleinschalige opvang en goede inspraak
     De Piratenpartij wil vluchtelingen die in Nederland terechtkomen op menselijke wijze opvangen. De Piratenpartij is voor kleinschalige, decentrale opvang en goede lokale inspraak over de voorwaarden waaronder opvang mogelijk is. Kleinschalige opvang zorgt ervoor dat vluchtelingen makkelijker kunnen integreren in hun nieuwe omgeving en dat de draagkracht van kleine gemeenschappen niet onder druk komt te staan. Door goede inspraak vooraf zijn onnodige spanningen te voorkomen.