GroenLinks besteedt flink aandacht aan privacy en burgerrechten in haar concept-verkiezingsprogramma. GroenLinks pleit voor een verbetering van de bescherming van persoonsgegevens. Privacy-schendende maatregelen moeten altijd kritisch vooraf worden beoordeeld en altijd na een bepaalde tijd worden geëvalueerd. GroenLinks wil dat de overheid meer openheid geeft over afluisteren van telefoon of internet. GroenLinks is tegen controlemaatregelen op internet, tegen de wietpas, tegen het register voor prostituees en tegen invoering van het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) zolang de privacy niet is gewaarborgd.

GroenLinks is voor aanscherping van de wet bescherming persoonsgegevens. Databases worden zo ontworpen dat “alleen noodzakelijke informatie wordt opgeslagen, voor een beperkte tijd, een vooraf beschreven doel en waar mogelijk anoniem. Burgers en consumenten krijgen inzicht in het gebruik van hun persoonsgegevens. Bedrijven mogen die gegevens in principe alleen na toestemming en tijdelijk gebruiken.” Verder wil de partij dat als er een wetsvoorstel komt dat inbreuk maakt op grondrechten zoals privacy, dat er “streng” wordt bekeken of het wel effectief zal zijn, of het noodzakelijk is en of de inbreuk in verhouding staat tot het doel dat voor ogen staat. Maatregelen die privacy schenden moeten gebaseerd zijn op een wet, die in principe tijdelijk is en altijd dient te worden geëvalueerd.

GroenLinks wil dat “er een brede meldplicht voor datalekken komt met hoge boetes voor bedrijven en instellingen die nalatig zijn geweest bij het beschermen van persoonsgegevens”. Ook willen ze dat de overheid “het maximale” doet om de gevolgen van identiteitsdiefstal voor slachtoffers te beperken. Wat “het maximale” inhoudt wordt niet gemeld.

GroenLinks wil dat het auteursrecht wordt aangepast aan het digitale tijdperk. “Makers moeten kunnen rekenen op een redelijke vergoeding voor hun creatieve werk, zonder de digitale vrijheid in te perken. Daartoe wordt onder meer de thuiskopieheffing gehandhaafd.”

GroenLinks is voor invoering van een Constitutioneel Hof. Burgers kunnen dan naar de rechter stappen als ze vinden dat hun grondrecht op privacy door een wet van de regering onterecht wordt geschonden.

GroenLinks wil dat “technologieën om mensen in de gaten te houden op wie geen verdenking rust, zoals slimme camera’s, slechts bij uiterste noodzaak worden ingezet, na een strikte mensenrechtentoets. Wetten en regels die zulke surveillance mogelijk maken vervallen na twee jaar”. Wat ze met een mensenrechtentoets bedoelen, wordt niet beschreven.

GroenLinks wil de wietpas afschaffen en de controle op de seksbranche verbeteren, “zonder registratie van prostituees”.

GroenLinks wil “een vrij internet waar de grondrechten van burgers onverkort gelden. Eenieder heeft recht op het hele internet, zonder filters of blokkades. De overheid waarborgt de netneutraliteit en maakt zich sterk voor Europese regels ter bescherming van netneutraliteit”. GroenLinks is tegen antipiraterijverdragen zoals ACTA, “tenzij onomstotelijk vaststaat dat de grondrechten niet worden geschonden. Er komt geen downloadverbod.”

GroenLinks wil “de bewaartijd voor verkeersgegevens van internet- en telefoongebruikers tot het Europese minimum van een half jaar terugbrengen. Binnen de EU maakt de regering zich sterk voor de volledige afschaffing van de bewaarplicht.”

GroenLinks wil het briefgeheim zoals dat in de grondwet is vastgelegd, uitbreiden naar “vergelijkbare online technologieën als web, e-mail en directe berichten via sociale media”. Telefonie wordt in dit rijtje niet genoemd. GroenLinks vindt dat het aantal telefoontaps “sterk” moet worden teruggebracht. De overheid mag alleen communicatie onderscheppen bij “een concrete verdenking, als het noodzakelijk is, en als dat door de rechter is getoetst”. GroenLinks wil dat de overheid maximale openheid van zaken geeft over de inzet van opsporingsmethoden, zoals het afluisteren van telefoon en internet, en het opvragen van persoonsgegevens bij bijvoorbeeld sociale netwerken. Rechters mogen niet langer gebruikmaken van anonieme AIVD-getuigenissen. GroenLinks wil “strikte exportcontroles invoeren voor censuur- en aftaptechnologie en ijvert daarvoor ook in de EU”.

GroenLinks vindt dat “reizigers die op hun privacy gesteld zijn, hiervan geen financieel nadeel mogen ondervinden”. De OV-chipkaart wordt pas verplicht op het spoor als de NS alle kinderziekten heeft opgelost en de klachtenafhandeling bij één loket is geregeld. Verder wil GroenLinks de kilometerheffing invoeren, waarbij “de privacy buiten kijf staat: politie en justitie krijgen geen toegang tot reisgegevens”. De praktijk leert dat als gegevens voorhanden zijn, politie en justitie vroeg of laat toegang tot die gegevens krijgen. Hoe GroenLinks dit denkt te voorkomen wordt niet aangegeven.

Wie ondanks een goed inkomen in een sociale huurwoning blijft wonen, gaat meer huur betalen. Het is onduidelijk of GroenLinks hiermee bedoelt dat inkomensgegevens aan verhuurders worden verstrekt. Eerder stemde GroenLinks wel tegen een wetsvoorstel met die strekking.

GroenLinks wil dat “het medisch beroepsgeheim gerespecteerd wordt”. Dit schrijven ze waarschijnlijk naar aanleiding van het feit dat er nu een wetsvoorstel iwordt voporbereid om justitie toegang tot die dossiers te geven. Ook vindt GroenLinks dat het Elektronische Patiënten Dossier (EPD) niet moet worden ingevoerd, “zolang de privacy niet waterdicht is en patiënten niet eigenaar zijn van hun gegevens”.

Preventie van misdaad staat voorop. De inzet van de politie wordt in samenspraak met jeugdzorg, onderwijs en gemeente meer gericht op het aanpakken van kleinere vergrijpen en het voorkomen van bendevorming. Het wordt niet duidelijk of ze het gebruik van het Digitaal Dossier Jeugdzorg (EKD) en Verwijsindex Risicojongeren (VIR) willen uitbreiden.

GroenLinks wil dat “het aantal mensen met problematische schulden fors wordt teruggedrongen door toegankelijke schuldhulpverlening en preventie”. Over het Landelijk Informatiesysteem Schulden (LIS) zeggen ze niets.

GroenLinks zegt niets over de uitgebreide DNA-databank of vingerafdrukken ken in het paspoort of het gebruik van landelijke elektronische dossiers zoals het ELD, EKD en VIR.

Groenlinks wil dat de EU haast maakt met de aangekondigde toetreding van de EU tot het EVRM. Besluiten van de EU kunnen dan aan het Hof worden voorgelegd. De EU moet eerder sancties tegen lidstaten kunnen instellen als grondrechten worden geschonden.
Groenlinks wil dat er sneller wordt opgetreden tegen lidstaten die “die grondrechten en democratische beginselen schenden”. Bij het ondertekenen van een burgerinitiatief mogen lidstaten geen paspoortnummer meer vragen.

“De Europese Unie [sluit] pas een handelsakkoord met de Verenigde Staten als zij onze privacyregels respecteren. GroenLinks wil dat mensen zelf weer de regie krijgen over hun gegevens. De PRISM-affaire laat zien dat de Europese wetgeving te weinig garanties biedt voor de bescherming van onze privésfeer.” GroenLinks wil de privacywetgeving aanscherpen.

GroenLinks pleit voor hoge boetes voor bedrijven als persoonsgegevens zonder rechtshulpverzoeken bij overheden als de VS terecht komen. “De EU treft sancties tegen de VS en betrokken andere landen, als hun inlichtingendiensten doorgaan met het op grote schaal verzamelen en opslaan van data van EU-ingezetenen.” Er moet een Europese cloud komen “waar persoonsgegevens en andere gevoelige (overheids)data in veiliger handen zijn dan bij Amerikaanse clouddiensten”.

“De onderhandelingen met de VS over een transatlantisch vrijhandelsakkoord (TTIP) worden bevroren tot de vertrouwensbreuk als gevolg van de Amerikaanse aftap- en spionagepraktijken is hersteld. [..] Het TTIP mag in geen geval ten koste gaan van [..] privacy.”

GroenLinks wil dat bij de nieuwe Europese regels voor bescherming van persoonsgegevens mensen meer inzicht en zeggenschap over gegevens over hen krijgen. In de regels moet ook worden opgenomen dat politie, justitie en inlichtingendiensten persoonlijke gegevens die bij bedrijven liggen opgeslagen, alleen bij concrete verdenking en met rechterlijke toestemming mogen opvragen. Informatiesystemen moeten zo ontworpen worden dat “alleen noodzakelijke informatie wordt opgeslagen, voor een beperkte tijd, een vooraf beschreven doel en waar mogelijk anoniem”. GroenLinks wil een “algemene en effectieve meldplicht voor datalekken”.

“Metadata over communicatie verdienen dezelfde bescherming als de inhoud ervan. De Europese bewaarplicht voor telefoon- en internetgegevens wordt afgeschaft.” GroenLinks wil dat alle lidstaten opnieuw bekijken of wetgeving “op het gebied van afluisteren van communicatie” proportioneel en noodzakelijk is en of alle rechtsregels en waarborgen daarbij in acht worden genomen. De partij wil dat de EU “de ontwikkeling en het gebruik van sterke encryptie” voor communicatie stimuleert. “Er komt geen ontsleutelplicht.”

GroenLinks wil dat de EU internationale verdragen herziet “om de doorgifte van passagiersgegevens te beperken tot die welke in het paspoort staan: naam, geboortedatum, nationaliteit en paspoortnummer.” Het ‘Swift’-verdrag, dat de Amerikaanse overheid inzage geeft in de banktransacties van Europese burgers en bedrijven, moet volgens GroenLinks worden opgezegd.

GroenLinks wil ook dat er geen Europese database komt met biometrische gegevens (zoals vingerafdrukken en gezichtsscans) van reizigers die de EU bezoeken. Daarnaast moet de EU “de verplichting om vingerafdrukken op te nemen in reisdocumenten” schrappen.

GroenLinks wil dat het Europees arrestatiebevel wordt aangepast. “De rechter in de aangezochte staat mag toetsen of het overleveringsverzoek geen triviaal delict betreft (proportionaliteitstoets) en of de verdachte in de verzoekende staat een eerlijk proces wacht.”

“Europese samenwerking voor cybersecurity gaat uit van reële, verifieerbare dreigings- en risicoanalyses en respecteert grondrechten. Opsporingsinstanties krijgen geen bevoegdheid om via het internet computervredebreuk te plegen door ‘terug te hacken’ en spyware te plaatsen.” GroenLinks wil geen internetfilters en -blokkades. “Providers worden niet ingeschakeld als politieagenten van het internet.” Daarnaast wil de partij dat de EU-regels maakt om “digitale klokkenluiders die te goeder trouw beveiligingslekken aantonen” te beschermen.

“Door de EU gefinancierde onderzoeksprojecten op het gebied van veiligheid en internet zouden aan een strikte grondrechtentoets moeten worden onderworpen.”

GroenLinks wil dat de EU “de verspreiding van technologie die censuur omzeilt bevordert zodat burgers in staat zijn tot vertrouwelijke communicatie”.