Miljoenen Nederlanders moeten binnenkort controleambtenaren binnenlaten, zonder verdenking, maar op straffe van verlies van kinderbijslag, AOW of bijstand. Ook voor weduwen en weduwnaren, wezen en oudere arbeidsongeschikten geldt: wie de controleur niet binnenlaat, wordt daarvoor gekort. Bij de huisdoorzoeking wordt gezocht naar aanwijzingen hoeveel personen er op een bepaald adres wonen en wie dat dan zijn.

Op grond van dit wetsvoorstel krijgen uitkeringsinstanties (gemeente, UWV, SVB) zelf meer mogelijkheden om te controleren of een uitkering terecht verstrekt wordt. Zij mogen op een zelf te bepalen moment, zonder aankondiging het huis van een uitkeringsgerechtigde doorzoeken. Daar is geen verdenking van fraude meer voor nodig.

De Raad van State vindt dat de noodzakelijkheid en de proportionaliteit van dit wetsvoorstel onvoldoende zijn aangetoond. Maar Staatssecretaris De Krom (VVD) legt dit advies naast zich neer. Als reactie vindt hij dat “het wetsvoorstel een preventieve werking heeft. Deze preventieve werking is nodig om het maatschappelijk draagvlak te behouden. Het gaat minder om de omvang van de fraude dan om vertrouwen van de burger in de overheid.” Hoe hij denkt dat onaangekondigde huisdoorzoekingen het vertrouwen in de overheid vergroten, zegt hij er niet bij.