Minister Donner (CDA) laat in een brief op 27 april 2011 weten dat hij voorlopig afziet van de opname van vingerafdrukken in een (centrale) database. De kwaliteit van de afgenomen vingerafdrukken is te laag, zodat ze niet geschikt zijn voor identificatie. Het doel om tot een centrale database te komen, blijft wel overeind. Maar een centrale database wordt uitgesteld totdat de techniek voor betere kwaliteit vingerafdrukken kan zorgen. Ook al afgenomen vingerafdrukken worden vernietigd.

Met deze brief reageert de minister op een kamermeerderheid die van de (centrale) opslag van vingerafdrukken af wil. Voor CDA, VVD en PVV zijn de technische betrouwbaarheid het belangrijkste motief. Voor PvdA, GroenLinks en SP geldt het principiële punt dat vingerafdrukken niet opgeslagen moeten worden.

Tijdens de behandeling van de paspoortwet in 2009, waarin de afname van vingerafdrukken geregeld wordt, stemde een kamermeerderheid nog vóór centrale opslag.

Ook veel gemeenteraden keren zich ook tegen de opslag van biometrische gegevens. D66 spant zich daar erg voor in. Bekijk het statusoverzicht (PDF).

Minister Donner wil het mogelijk maken dat een ID-kaart kan worden aangevraagd, zonder dat daarbij vingerafdrukken afgegeven hoeven worden. Met deze kaart blijft reizen binnen de EU mogelijk. Bij aanvraag van een paspoort blijft het noodzakelijk vingerafdrukken af te geven, maar deze worden alleen nog in het paspoort zelf opgenomen.

Al sinds de verkiezingen in juni 2010 staan zowel PvdA als VVD kritischer tegen centrale opslag van vingerafdrukken. Heijnen (PvdA) stelde in november en januari 2011 kamervragen. Hij vraagt de minister centrale opslag uit te stellen. Ook wil hij weten wat andere EU landen doen op dit gebied. Inmiddels is gebeleken dat geen enkel Europees land zover gaat als Nederland. Groot-Brittannië heeft de centrale database die zij hadden inmiddels weer vernietigd.

Hennis (VVD) gaf in het overleg van 7 oktober 2010 aan dat de VVD een ander standpunt inneemt. Door “voortschrijdend inzicht” vindt de VVD nu dat “het risico van identiteitsfraude, function creep, misbruik of fouten groter wordt door centrale opslag van gegevens”. Later twitterde Hennis dat de VVD de vingerafdruk 'bij voorkeur' helemaal niet meer wil opslaan, behalve op het paspoort. Tijdens het overleg vroeg zij aan toenmalig staatssecretaris Bijleveld (CDA) of zij zich wil “herbezinnen op de centrale opslag”, De staatssecretaris gaf aan dat zij nog steeds voorstander is van de centrale database, maar dat daar nog een debat over zal komen in de Tweede Kamer. De PVV en de PvdA bleven bij hun eerdere standpunten, maar zij maakten zich wel zorgen over het uitbesteden van de database aan een commercieel bedrijf. Ook de AIVD waarschuwt voor de kwetsbaarheid van een centrale database die door een commercieel bedrijf wordt beheerd.

Op Europees niveau zijn begin 2011 'kamervragen' gesteld door Sophie In 't Veld (D66). Zij vraagt aan Eurocommissaris Reding om te onderzoeken of de Nederlandse regering niet veel te ver gaat door de vingerafdrukken niet alleen ter identificatie te gebruiken in het dagelijks verkeer maar ook als opsporingsmiddel bij misdrijven. Op 1 februari 2011 heeft Reding laten weten een diepgravend onderzoek in te zullen stellen.

Op 29 oktober 2010 verscheen een zeer kritisch rapport van de WRR over de paspoortwet. Dit rapport stelt dat er bij de besluitvorming over de wet veel is misgegaan. Zo was er te weinig oog voor privacy en was het gehele proces ondoorzichtig. Het rapport spreekt van een 'driedubbel democratisch tekort'. Ook is het onduidelijk of het gestelde doel om 'look-a-like' fraude tegen te gaan wel wordt gehaald. Opmerkelijk is dat de minister niet eens weet hoe vaak 'look-a-like' fraude voor komt. Volgens de onderzoeker van de WRR is opslag van vingerafdrukken en gelaatsscan voor opsporing en vervolgingsdoeleinden een 'collectieve mensenrechtenschending'.

Uw vingerafdrukken komen in een (de-)centrale database die beheerd wordt door een Frans commercieel bedrijf, dat onderdeel is van een groot Frans militair conglomeraat. Van Raak (SP) zegt op 22 maart 2010 in een radioreportage dit geen goede zaak te vinden. “Als je deze gegevens onderbrengt bij een commercieel bedrijf is de beer los. [..] Het is verschrikkelijk interessant materiaal. Deze gegevens kunnen verkocht worden.” Van Raak heeft over deze uitvoeringskwesties kamervragen gesteld. De minister bevestigt dat uw vingerafdrukken bij een commercieel bedrijf worden ondergebracht.

Op 15 september 2010 begint een groot deel van de Tweede Kamer zich zorgen te maken over de opslag bij een frans bedrijf.

Van Raak (SP) zegt in dezelfde reportage van 22 maart ook dat “6% van de vingerafdrukken in politiebestanden niet klopt, vanwege technische fouten, maar ook door verwisseling van vingerafdrukken.” Uit het radioverslag blijkt verder dat er een somber beeld overheerst nu er een half jaar vingerafdrukken voor paspoorten en ID-kaarten worden afgenomen. “Er kan makkelijk gefraudeerd worden, er wordt niet gekeken of de vingerafdruk goed in het paspoort terecht gekomen is, en het is onduidelijk waarvoor de politie de gegevens mag gebruiken.” De staatssecretaris laat in een brief aan de Tweede Kamer weten “dat bij het overgrote deel van de aanvragen het opnameproces [van vingerafdrukken] goed verloopt.” Op de andere punten gaat ze in de brief niet in. Ook ziet ze in haar antwoord op kamervragen geen redenen procedures te herzien. De SP is een meldpunt vingerafdrukken gestart.

Er lopen inmiddels verschillende rechtszaken tegen de (de-)centrale opslag van uw vingerafdrukken. Louise is op dit moment het verst gevorderd in de procedure. Meer informatie hierover vindt u bij Vrijbit en PrivacyFirst. Op 2 februari heeft de rechtbank Privacy First niet-ontvankelijk verklaard. Waarschijnlijk zal hoger beroep worden aangetekend. Eerder werd Vrijbit over dezelfde zaak niet-ontvankelijk verklaard bij het Europese Hof.

PrivacyFirst lanceerde een brief waarmee u garanties kan vragen aan de gemeente over het zorgvuldig omgaan met uw vingerafdrukken. Er staat oa. in dat bij eventueel misbruik van uw vingerafdrukgegevens de gemeente voor de schade opdraait. De minister adviseerde de gemeenten deze garantie niet te geven. Via een brief bij Vrijbit, kunt u uw afgegeven vingerafdrukken terugeisen.

Alle landen van de Europese Unie moeten paspoorten en ID-kaarten uitgeven waarin twee vingerafdrukken van de houder opgenomen zijn. Het doel hiervan is om identiteitsfraude te voorkomen. Met twee vingerafdrukken in je paspoort, kan altijd gecontroleerd worden of de identiteit klopt. Opslag van deze gegevens in een database is daarvoor niet nodig.

Maar Nederland gaat verder dan volgens EU regels nodig is en ook verder dan de bedoeling van de EU was. De gemeente neemt vier vingerafdrukken en slaat deze op in een eigen database. Bovendien wil de landelijke overheid de vingerafdrukken ook nog centraal opslaan en 24 uur per dag on-line beschikbaar stellen voor gebruik door justitie. Daarmee krijgt justitie de beschikking over een database met de vingerafdrukken van alle Nederlanders van twaalf jaar en ouder. Bovendien kunnen uw gegevens ook in het buitenland terechtkomen.

Het tegenstrijdige aan deze extra stap die de Nederlandse overheid neemt, is dat daarmee het risico op identiteitsfraude juist toeneemt. Want als er iemand toegang tot die gegevens uit de database krijgt, is identiteitsfraude een eitje.