Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


archief:tk2010:partijprogramma:het_patentsysteem_hervormen_ter_bevordering_van_innovatie_en_kennisdeling

Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling

Toen patenten werden ingevoerd bestonden er nog geen auto’s en geen internet. Koningen verleenden willekeurig alleenrechten. Nu is de situatie in Nederland niet veel beter. De willekeur van de koning is verdwenen, maar nu is op vrijwel alles een patent aan te vragen. Iedereen kan een patent aanvragen, en de toetsing daarvan gebeurt nadat het patent verleend is en heeft geen invloed op de toekenning ervan. Wie een patent vervolgens nietig wil verklaren, moet daarvoor zelf naar de rechter.

Patenten zijn bedoeld om innovatie te bevorderen. Nederland heeft van 1867 tot 1910 geen patentwetgeving gekend. Toch waren dit geen slechte tijden voor Nederland. Onder druk van het buitenland - Nederland werd een vrijbuitersstaat genoemd - werd in 1910 patentwetgeving ingevoerd. Tijdens deze patentvrije periode konden ondernemers onbelemmerd hun bedrijf opbouwen. Zo zijn de gebroeders Philips in die periode begonnen met de productie van gloeilampen en werd in Oss de margarinefabriek opgezet die later uitgroeide tot Unilever.

Op dit moment vindt een andere ontwikkeling plaats. Patenten worden steeds vaker geclaimd in niet-democratische landen als China. Nederland geeft door het erkennen van patenten aan die landen meer macht. De monopolies die in het Westen al bijna niet gecontroleerd worden, kunnen daar al helemáál niet gecontroleerd worden. Wanneer wij niet het voortouw nemen in het afschaffen van patenten, verliezen we niet alleen de innovatie maar ook de democratische controle op innovatie.

Patenten werken innovatie tegen. Hoewel patenten helpen om de informatie over uitvindingen te openbaren, wordt het gebruik van die uitvindingen gemonopoliseerd. De Piratenpartij wil van die situatie af. Patenten worden in Nederland nu zonder controle op de nieuwheid toegekend. Het onderzoek naar de nieuwheid dat gedaan wordt heeft geen consequenties voor de toekenning van een patent. Vrijwel alles kan dus in Nederland gepatenteerd worden, en alleen achteraf door een ander bij de rechter worden aangevochten. Hierdoor wordt veel te makkelijk een patent verleend en innovatie door anderen belemmerd. Bovendien wordt innovatie op deze manier bij de rechter bevochten, en niet op de markt. Focus ligt dus ten eerste op het verhogen van de drempel tot het verlenen van patenten.

De informatiesamenleving maakt het mogelijk wereldwijd kennis én expertise te delen. Hierdoor kunnen specialisten verspreid over de hele wereld samen uitvindingen doen. Het afschermen van ontwikkeling in grote bedrijven werkt dan averechts: op verschillende plekken moet dezelfde ontwikkeling plaatsvinden. Het open delen van informatie wordt gefrustreerd. Gepatenteerde uitvindingen zijn steeds minder nieuw. Grote bedrijven ruilen patenten uit. Daardoor kunnen ze gebruik maken van elkaars patenten. Nieuwkomers worden door gebrek aan toegang tot bestaande patenten uit de markt gedrukt.

De Piratenpartij wil dat bevordering van innovatie en kennisdeling centraal staan, niet het beschermen van bestaande uitvindingen.

Het huidige patentmodel is achterhaald en moet herzien worden.

Patenten kunnen minder aantrekkelijk gemaakt worden door:

  1. zware voorwaarden aan de inhoudelijke beschrijving en de nieuwheid te stellen
  2. de aanvraag van, het uitoefenen van en het verlengen van patenten duurder te maken
  3. fiscale voordelen af te schaffen
  4. de juridische kosten bij de patenthouder te leggen
  5. het misbruik van patenten aan te pakken.

Andersom kan door subsidies en fiscale delen van kennis bevorderd worden. Termijnen voor patenten kunnen verkort worden. Internationaal moet ernaar gestreefd worden dat patenten (desnoods eerst binnen een aantal verdragslanden) worden afgeschaft.

Patenten die innovaties belemmeren worden nietig verklaard.

Als patenten innovatie belemmeren, is er een fout gemaakt door het patentbureau of is er een nieuwe situatie ontstaan. Er komt een wet waardoor de rechter een gegeven patent niet alleen op basis van gebrek aan innovatie, maar ook op basis van een innovatiebelemmerend effect kan afnemen. Het aanvechten van een patent gebeurt op kosten van de patentverlenende instantie, die de ingeschatte kosten van procedures doorrekent in de patentkosten voor de patenthouder.

Patenthouders moeten het gebruik van hun patenten aan alle gebruikers onder gelijke regels toestaan.

Bevordering van innovatie is het doel van patenten. Waar bedrijven of organisaties patenten alléén voor zichzelf houden, wordt hier het publieke belang niet mee gediend. Het samen delen van innovatie versterkt elkaar, en daarom moeten patenthouders verplicht toestaan dat iedereen deze innovaties kan gebruiken tegen redelijke en voor iedereen gelijke voorwaarden.

Medische patenten kosten levens en maken de zorg onbetaalbaar en worden afgeschaft.

Patenten op farmaceutische producten en medische behandelingsmethoden veroorzaken monopolies en daardoor inefficiënte marktwerking. Daardoor is de prijs per pil of behandeling een veelvoud van de kosten ervan en kan de maatschappij het onderzoek naar medische technieken en medicijnen niet sturen. De Piratenpartij schaft patenten op farmaceutische producten en medische behandelingsmethoden met voorrang af. Zo wordt het mogelijk publieke middelen te besparen en toch meer geld in te zetten voor door het publiek gewenste medische research.

Biopatenten monopoliseren de natuur en worden afgeschaft.

Patenten op DNA, zaden, geuren, kleuren, chemische stoffen, soorten, levende wezens of delen daarvan (zoals cellen of organen), inclusief modificaties daarvan zijn onderdeel van de natuur. De natuur en haar modificaties kunnen niet gepatenteerd worden omdat er geen monopolies op onderdelen van de natuur gewenst zijn.

Softwarepatentenremmen innovatie en worden afgeschaft.

Software is bij uitstek een gebied waarin innovatie in kleine stappen plaats vindt. Juist hier kan direct geprofiteerd worden van het afschaffen van patenten. Het patenteren van (delen van) processen en interfaces belemmert de ontwikkeling van innovaties op die processen en interfaces, omdat die gebaseerd zijn op het combineren en aanvullen ervan. Wanneer onderdelen niet met andere onderdelen gecombineerd kunnen worden, stopt de ontwikkeling of wordt deze sterk vertraagd.

Businesspatenten remmen innovatie en worden afgeschaft.

Methoden om zaken te doen zijn bij uitstek een gebied waarin innovatie in kleine stappen plaats vindt. Juist hier kan direct geprofiteerd worden van het afschaffen van patenten. Businessmethoden moeten niet gemonopoliseerd kunnen worden. De ontwikkeling en verbetering van methoden om zaken te doen wordt erdoor vertraagd en businesspatenten belemmeren zo de algemene welvaart. Administratieprocessen, klantprocessen enzovoort mogen daarom niet gemonopoliseerd worden.

Midden- en kleinbedrijfondernemers (MKB) kunnen innoveren en verkopen binnen Nederland zonder last van patenten.

Innovatie vindt voor een belangrijk gedeelte plaats bij kleinere bedrijven die een sterke focus hebben op ontwikkeling. Deze bedrijven moeten worden gestimuleerd in wat ze doen, patenten mogen geen belemmering vormen voor deze innovatie.

Deze pagina maakt deel uit van het partijprogramma. Klik hier om terug te keren naar het complete overzicht.

archief/tk2010/partijprogramma/het_patentsysteem_hervormen_ter_bevordering_van_innovatie_en_kennisdeling.txt · Laatst gewijzigd: 2016/12/02 18:16 door Azonata