Wiki Piratenpartij

Deze pagina is alleen-lezen. Je kan de broncode bekijken maar niet veranderen. Neem contact op met de beheerder als je denkt dat dit niet klopt.
====== 6. Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling ======
**Toen patenten werden ingevoerd bestonden er nog geen auto’s en geen internet. Koningen verleenden willekeurig alleenrechten. Vandaag de dag is de situatie in Nederland niet veel beter. De willekeur van de koning is verdwenen, maar er is op vrijwel alles een patent aan te vragen. Iedereen kan een patent aanvragen, de toetsing daarvan gebeurt pas nadat het patent verleend is en deze toetsing heeft geen invloed op de toekenning van het patent. Wie een patent vervolgens nietig wil laten verklaren, moet daarvoor zelf naar de rechter.**

Patenten zijn bedoeld om innovatie te bevorderen. Nederland heeft van 1867 tot 1910 geen patentwetgeving gekend. Toch waren dit geen slechte tijden voor Nederland. Onder druk van het buitenland -Nederland werd een vrijbuitersstaat genoemd- werd in 1910 patentwetgeving ingevoerd. Tijdens de patentvrije periode konden ondernemers onbelemmerd hun bedrijf opbouwen. Zo zijn de gebroeders Philips in de patentvrije periode begonnen met de productie van gloeilampen en werd in Oss de margarinefabriek opgezet die later uitgroeide tot Unilever.

Op dit moment vindt een andere ontwikkeling plaats. Patenten worden steeds vaker geclaimd in niet-democratische landen als China. Nederland geeft door het erkennen van patenten aan die landen meer macht. De monopolies, die in het Westen al nauwelijks gecontroleerd worden, kunnen in dergelijke landen al helemaal niet gecontroleerd worden. Wanneer wij niet het voortouw nemen in het afschaffen van patenten, verliezen we niet alleen de democratische controle op innovatie maar komt de innovatie zelf onder druk te staan.

Patenten werken innovatie tegen. Hoewel patenten helpen om de informatie over uitvindingen te openbaren, wordt het gebruik van die uitvindingen gemonopoliseerd. De Piratenpartij wil van die situatie af. Patenten worden in Nederland nu zonder controle op de nieuwheid toegekend. Het onderzoek naar de nieuwheid dat gedaan wordt heeft geen consequenties voor de toekenning van een patent. Vrijwel alles kan dus in Nederland gepatenteerd worden en de toekenning kan alleen achteraf bij de rechter worden aangevochten. Hierdoor worden patenten te gemakkelijk verleend en innovatie door anderen belemmerd. Bovendien wordt innovatie op deze manier bij de rechter bevochten in plaats van op de markt. Onze focus ligt dus ten eerste op het verhogen van de drempel tot het verlenen van patenten.

De informatiesamenleving maakt het mogelijk wereldwijd kennis en expertise te delen. Specialisten verspreid over de hele wereld kunnen samen werken aan onderzoek en uitvinding. Het afschermen van ontwikkeling in grote bedrijven werkt hierop averechts; idealiter wordt steeds op verschillende plekken aan dezelfde ontwikkelingen gewerkt. Het niet open delen van informatie frustreert dit proces. Daarnaast zijn gepatenteerde 'uitvindingen' in veel gevallen steeds minder nieuw. Grote bedrijven wisselen patenten uit, waardoor een selecte groep in staat wordt gesteld van bepaalde patenten gebruik te maken. Nieuwkomers worden door gebrek aan toegang tot bestaande patenten uit de markt gedrukt.

De Piratenpartij zou graag zien dat het stimuleren van innovatie en kennisdeling voorrang krijgt op het beschermen van bestaande uitvindingen.

=== 6.1 Het huidige patentmodel is achterhaald en moet herzien worden. ===
Het aanvragen van patenten kan minder aantrekkelijk gemaakt worden door:
  - strenge voorwaarden te stellen aan de inhoudelijke beschrijving en de nieuwheid,
  - de aanvraag, het uitoefenen en het verlengen van patenten duurder te maken,
  - fiscale voordelen af te schaffen,
  - juridische kosten bij de patenthouder te leggen en
  - het misbruik van patenten en patentaanvragen aan te pakken.
  - Termijnen voor patenten te verkorten.

Op internationaal niveau (desnoods eerst binnen een aantal verdragslanden) moet er ondertussen naar gestreefd worden dat patenten geheel worden afgeschaft. Anderzijds kan door subsidies en fiscale voordelen het delen van kennis bevorderd worden. (Kingston 2001)

=== 6.2 Patenten die innovaties belemmeren worden nietig verklaard. ===
Als patenten innovatie belemmeren, is er een fout gemaakt door het patentbureau of is er een ongewenste situatie ontstaan. Er komt een wet die rechters in staat stelt een gegeven patent niet alleen op basis van gebrek aan innovatie, maar ook op basis van een innovatiebelemmerend effect nietig te verklaren. (Jaffe en Lerner 2004) Het aanvechten van een patent gebeurt op kosten van de patentverlenende instantie, die de ingeschatte kosten van procedures doorrekent in de patentkosten voor de patenthouder.

=== 6.3 Patenthouders moeten het gebruik van hun patenten aan alle gebruikers onder gelijke regels toestaan. ===
Bevordering van innovatie is het doel van patenten. Wanneer bedrijven of organisaties patenten alléén voor zichzelf houden, wordt het publieke belang niet gediend. Het samen delen van innovatie versterkt alle partijen en daarom moeten patenthouders verplicht worden om gebruik tegen redelijke en voor iedereen gelijke voorwaarden toe te staan. (Kuan Ng 2009)

=== 6.4 Medische patenten kosten levens, maken de zorg onbetaalbaar en moeten om die redenen worden afgeschaft. ===
Patenten op farmaceutische producten en medische behandelingsmethoden veroorzaken monopolies, die op hun beurt leiden tot inefficiënte marktwerking. De prijs van medicijnen en behandelingen is hierdoor vaak onevenredig hoog in vergelijking met de ontwikkelings- en productiekosten. Bovendien bemoeilijken dit soort monopolies sturing van medische onderzoeksprocessen vanuit de maatschappij. (Ho 2011) De Piratenpartij schaft patenten op farmaceutische producten en medische behandelingsmethoden met voorrang af. Zo wordt het mogelijk publieke middelen te besparen en tegelijkertijd meer geld te besteden aan door het publiek gewenste medische research.

=== 6.5 Biopatenten monopoliseren de natuur en worden afgeschaft. ===
DNA, zaden, geuren, kleuren, chemische stoffen, soorten, levende wezens en delen daarvan (zoals cellen of organen), inclusief modificaties daarvan kunnen niet gepatenteerd worden. Zij zijn onderdeel van de natuur. (Overwalle 1998) Monopolies op onderdelen van de natuur zijn ongewenst. De Nederlandse overheid zal werken aan het afschaffen van alle patenten op natuurlijke materialen en fenomenen.

=== 6.6 Softwarepatenten remmen innovatie en worden niet ingevoerd. ===
Software is bij uitstek een gebied waarin innovatie in kleine stappen plaatsvindt. Juist hier kan direct geprofiteerd worden van het afschaffen van patenten. Het patenteren van (delen van) processen en interfaces belemmert de ontwikkeling van innovaties op die processen en interfaces, omdat die ontwikkelingen juist gebaseerd zijn op het combineren en aanvullen ervan. (Patenten bedreigen innovatie 2003) Wanneer onderdelen niet met andere onderdelen gecombineerd kunnen worden, stopt de ontwikkeling of wordt deze sterk vertraagd. (Välimäki 2004)

=== 6.7 Businesspatenten remmen innovatie en worden niet ingevoerd. ===
Methoden om zaken te doen zijn bij uitstek een gebied waarin innovatie in kleine stappen plaats vindt. Ook hier kan direct geprofiteerd worden van het afschaffen van patenten. Business-methoden moeten niet gemonopoliseerd kunnen worden. De ontwikkeling en verbetering van methoden om zaken te doen wordt erdoor vertraagd en business-patenten belemmeren de algemene welvaart. Administratieprocessen, klantprocessen en dergeljike mogen daarom ook niet gemonopoliseerd worden.

=== 6.8 MKB ondernemers kunnen innoveren en verkopen binnen Nederland, ongehinderd door patenten. ===
Innovatie vindt voor een belangrijk gedeelte plaats bij kleinere bedrijven die een sterke focus hebben op ontwikkeling. Deze bedrijven moeten worden gestimuleerd in wat ze doen; patenten mogen geen belemmering vormen voor deze innovatie.

//Deze pagina maakt deel uit van het partijprogramma. [[archief:tk2012:partijprogramma#verdieping_van_onze_standpunten|Klik hier]] om terug te keren naar het complete overzicht.//