Inhoud

Communicatiestrategie Piratenpartij Nederland

Introductie

Deze handleiding is een leidraad voor beeld en woord. Iedereen die op communicatiegebied werkzaam is voor de Piratenpartij dient op de hoogte te zijn van de richtlijnen. De bedoeling is niet om mensen tegen te houden maar om richting te geven. Lees deze aandachtig door, dat voorkomt teleurstelling achteraf.

Deze handleiding is geen vervanging voor de gehele Corporate Identity Manual uit 2010. Het is een geactualiseerde versie van het gedeelte ‘Communicatiestrategie’. Nieuw in deze versie is de toevoeging van de bijlage “persona's”. Deze persona's zijn tot leven gebrachte doorsneden van onze doelgroep en herbergen een groot gedeelte van de eigenschappen. Het is erg nuttig deze personen in het achterhoofd te houden tijdens externe communicatie. Het doel van dit document is om alle communicatie van de Piratenpartij soepeler te laten verlopen. Dit geldt voor zowel interne als externe communicatie, alsmede marketing. Wij staan altijd open voor suggesties, en deze handleiding zal zo lang de Piratenpartij actief is, aan verandering onderhevig zijn. Heb je vragen of wil je een suggestie doen, neem dan contact op met Jan Hopmans of de werkgroep Communicatie.

Identiteit van de Piratenpartij

Doel

Dit gedeelte van de communicatiestrategie gaat over wat wij als Piratenpartij uit willen stralen. Dit moet zowel naar binnen als naar buiten toe worden geïntegreerd, zodat de communicatie (of het nou intern of extern is) altijd congruent én consistent is.

De kern in 3 woorden

Handig is om de identiteit van de Piratenpartij in drie steekwoorden neer te zetten. Wat wordt er precies beoogd uit te stralen? Deze drie steekwoorden kunnen eenvoudig onthouden worden en zal men gebruiken als richtlijn wanneer het aankomt op communicatie. Bijvoorbeeld: “speels doch inhoudelijk”, “ludiek, uitdagend, serieus”, “beleefd, spontaan,rijk aan expertise”, “positief, ondeugend, kennisrijk”, etc. Liefst woorden met een zo specifiek mogelijke context. Het kunnen losse woorden zijn, maar het moeten vooral 'key-phrases' zijn.

Identiteit

Dit gaat helemaal om wat we willen uitstralen. Wat dat betreft moeten we ons 3 cirkels voorstellen.

Eigenlijk is het spel dat gespeeld wordt, zeker gedurende de campagne, een voortdurend trekspel met deze cirkels. Hierbij moeten we in de gaten houden:

Identiteit van "De Politiek"

Identiteit van de Piratenpartij

Doelgroep(en)

Gezien de onderwerpen waar we ons mee bezig houden zullen we vooral de 'digitale generatie' onder de 30 aanspreken. Wat mogelijk de meest interessante groepen onder de 30 zijn, zijn:

Dit omdat deze al stemgerechtigd zijn. De groep onder de 18 kan ook gebruikt worden, maar dan vooral m.b.t. participatie. De IT-ers zijn meer geneigd te hebben om geld te hebben dan de andere doelgroepen, maar hebben wel vaak minder tijd. Deze groepen zullen verreweg de meeste stemmers trekken. Er kan eventueel meer onderzoek worden gedaan naar de doelgroepen om een duidelijker beeld te krijgen. Ook zijn er natuurlijk kleinere doelgroepen boven de 30. Die hoeven niet per se leidend te zijn bij de algehele communicatie van de partij, maar moeten wel in overweging worden genomen. Niemand leeft in een vacuüm, dus iedereen beïnvloedt elkaar. Doelgroepen moet sowieso verder worden uitgewerkt aan de hand van het VAL-systeem (Values, Lifestyles and Attitudes). Bij deze survey kun je jezelf testen en heb je gelijk een voorbeeld. Persoonlijk schat ik in dat een groot deel van ons in de Believers/Thinkers segmenten vallen. Overigens zijn er ook andere modellen die we kunnen gebruiken om doelgroepen te analyseren. Dit is belangrijk in het bepalen naar wie we communiceren, via welke weg, in welke toon, etc.

We gaan ons focussen op enkele kerngroepen en deze motiveren om in de verkiezingscampagne te participeren. Hiermee moeten ze ons helpen het gedachtegoed van de Piratenpartij uit te dragen zoals in de Uppsala-verklaring is gedefinieerd. Wel brengen we hier een lichte verandering op aan door het toevoegen van enkele secundaire focusgroepen waar de standpunten van de Piratenpartij bij spelen.

De primaire doelgroep zijn studenten; dit komt doordat uit ervaringen in Zweden en Duitsland is gebleken dat we het erg goed doen bij deze groep, vooral bij studenten van technische opleidingen. Deze groep valt onder te verdelen in studenten die politiek betrokken zijn en studenten die niet actief bij de politiek betrokken zijn.

Het is belangrijk passie te creëren voor politieke issues bij jongvolwassen die anders helemaal niet zouden gaan stemmen. Hiermee willen we ze aanmoedigen om anderen in hun naaste omgeving te werven voor onze campagne.

Primaire doelgroepen

I. De Student

De politiek geïnteresseerde HBO-er of universitaire student: Frank

Frank is 20 jaar en studeert aan de hogeschool Tilburg. Zijn favoriete bezigheden zijn hangen in de kroeg met zijn maten en films kijken. Naast school fitnest hij en kijkt hij graag naar voetbal. De laatste jaren heeft hij zich meer met de politiek bezig gehouden, hij bekommert zich onder andere over de toenemende criminaliteit en de ongeloofwaardigheid van het huidige parlement. Hij wil meer weten over wat er gebeurd in de politiek maar vindt dat er daar over te weinig naar hem gecommuniceerd wordt. Frank heeft wel gehoord van de Piratenpartij maar hij weet niet echt waar ze precies voor staan. Hij twijfelt nog, aangezien hij heeft gehoord dat de Piratenpartij wel voor zijn idealen staat maar niet serieus is te nemen.

Algemene beschrijving

De politiek geïnteresseerde HBO-er of universitaire student is een belangrijke doelgroep die doordachte keuzes maakt over zijn/haar visie op de huidige politiek. Deze studenten vallen onder de leeftijdsgroep 18-25 en zijn al vaker bekend met de Piratenpartij dan andere doelgroepen.

Idealen

De idealen van de politiek geïnteresseerde HBO-er of universitaire student hebben een aantal raakvlakken met de doelen van de piratenpartij. Zo is deze student al zo goed als ingeburgerd in de huidige informatiesamenleving en bekommert hij/zij zich veel om privacy en transparantie.

Tijdsbesteding

De politiek geïnteresseerde HBO-er of universitaire student besteed veel tijd op school en op het internet en is daardoor goed geïnformeerd over de huidige staat van van de politiek.

De first time voter: Anna

Anna is 18 jaar en studeert communicatie op MBO niveau op haar school in Rotterdam. Naast school besteed ze haar tijd met winkelen en het kijken naar films met vrienden. Ze weet nog niet zeker of ze gaat stemmen omdat ze niet zoveel van politiek af weet. Ze heeft wel een sterke mening over de wietpas en studiefinanciering maar vindt dat dit niet genoeg is om een goed doordachte keuze te maken uit de verwarrende wirwar van politieke partijen.

Algemene beschrijving

De first time voter heeft wel (gematigde) interesse in de politiek maar weet niet goed op welke partij hij/zij moet stemmen. Hij/zij is niet goed genoeg geïnformeerd over politieke issues maar heeft wel zo zijn/haar meningen over wat er zou moeten veranderen in Nederland. De first time voter heeft ook vaak nog niet gehoord van de Piratenpartij maar heeft wel raakvlakken met de Piratenpartij. De Piratenpartij is transparanter en een stuk minder formeel, en kan daardoor makkelijker communiceren met de first time voter.

Idealen

De first time voter heeft vaak geen sterke mening over de meer specifieke politieke problemen, maar denkt wel mee over grote veranderingen in de maatschappij zoals de problemen met studiefinanciering en de wietpas. De first time voter wil dat er duidelijker naar hem/haar wordt gecommuniceerd vanuit de politieke partijen, zodat er makkelijker kan worden gekozen voor een politieke partij om op te stemmen.

Tijdsbesteding

De first time voter besteed veel tijd op school en thuis met vrienden. Hij/zij besteedt meer tijd aan recreatie vergeleken met de politiek geïnteresseerde HBO-er of universitaire student en gaat vrij onbekommerd door het leven.

De niet-kiezer: Joeri

Joeri is 19 jaar en woont in Etten-leur. Hij zit op het moment tussen opleidingen in en werkt zo nu en dan voor een uitzendbureau. Joeri bekommert zich niet zo veel om de politiek. Hij woont nog bij zijn ouders die elke dag het nieuws kijken, maar in plaats van dat hij meekijkt zit hij liever achter de computer spelletjes te spelen. De politiek beïnvloedt hem niet direct, en hij snapt er eerlijk gezegd ook niet al te veel van. Daarom laat Joeri de politieke kwesties maar liever aan anderen over. Want zoals Joeri altijd zegt: ze weten toch wel wat ze doen!

Algemene beschrijving

De niet-kiezer heeft totaal geen interesse in de politiek. Deze mensen zijn vooral bezig met hun eigen leven te leiden en bekommeren zich niet om de politieke kwesties in Nederland. Vaak denkt de niet-kiezer dat het uiteindelijk allemaal toch wel goed zal komen. Deze mensen vinden de politiek verwarrend en willen niet de moeite nemen om hier informatie over op te zoeken. Vaak zijn ze niet geïnteresseerd in het nieuws of volgen het gewoonweg niet. Niet kiezers zijn in alle leeftijdscategorieën te vinden maar zijn vooral prominent in de leeftijdscategorie van 18-25.

Idealen

De niet-kiezer vindt dat politieke zaken die ze niet direct beïnvloeden niet belangrijk, ze laten dit liever over aan mensen die dit interessanter vinden. Als de niet-kiezer uiteindelijk wel wordt beïnvloed door een politieke vernieuwing, vormen ze hier wel een mening over. Maar dit is vaak niet genoeg om ze te laten stemmen.

Tijdsbesteding

De niet-kiezer brengt veel tijd door achter de computer, maar in plaats van nieuwsgroepen te volgen en zich te mengen in discussies op politieke forums kijkt hij youtube-filmpjes en speelt hij veel spelletjes. Hij/zij kijkt ook veel televisie maar bijna nooit het nieuws.

II. De Blower

Voorbeeld: Johan

Johan is 41 jaar en woont in Amsterdam. Hij is afgestudeerd als arts en werkt op een respectabel ziekenhuis. In zijn vrije tijd geniet hij van een jointje.

Algemene beschrijving

De hoogopgeleide blower is een open geest die zich veel met de politiek bezig houdt. Hij/zij probeert zijn/haar politieke ideeën veelal met mensen te delen. Bij de hoogopgeleide blower staat vrijheid hoog in het vaandel. Deze blower voelt zich meestal niet prettig in het huidige politieke klimaat en is op zoek naar vernieuwing.

Idealen

De hoogopgeleide blower staat voor vrijheid en probeert naar een vrije samenleving te werken. Door zijn/haar opleiding is deze blower is veelal beter geïnformeerd over politieke kwesties dan de kansloze blower en is hierdoor een geboren leider. Hij/zij probeert altijd andere blowers te informeren over de politiek en is niet bang zijn/haar ideeën te delen.

Tijdsbesteding

De hoogopgeleide blower besteed veel van zijn tijd aan het vergaren van informatie en het bezoeken van forums. Deze blower is over het algemeen vrij sociaal en besteed veel tijd met anderen waarbij hij/zij discussies over de politiek op gang probeert te krijgen. Hij/zij blowt met enige regelmaat, maar dit is verre van de voornaamste tijdsbesteding.

III. De Ict'er

Voorbeeld: Peter

Peter is 28 jaar en woont in Arnhem. Hij is afgestudeerd als systeembeheerder, waarna hij enkele ict-gerelateerde banen heeft gehad bij grote bedrijven. Als hij niet bezig is met zijn werk is hij vooral bezig met het organiseren hij graag LAN-parties en speelt hij videogames. Ook voert hij vaak discussies op forums zoals tweakers.net, waar hij leert dat er veel problemen zijn in de informatiesamenleving. Als ict'er komt hij deze problemen regelmatig tegen, hierdoor snapt hij hoe dit een serieus probleem is in Nederland. Via het internet komt hij te weten van het bestaan van de Piratenpartij. Hij denkt dat deze politieke partij wellicht de oplossing tot deze problemen kan bieden.

Algemene beschrijving

De ict'er heeft veel ervaring met het internet en maakt zich veel zorgen over de beperking van privacy in de informatie samenleving. Hij/zij bezit over veel kennis over de huidige problemen en houdt zich daarom over het algemeen bezig met het huidige politieke klimaat. De ict'er doet veelal mee in discussies die op het internet worden gevoerd, deze discussies gaan vaak over onderwerpen waar de piratenpartij zich mee bezig houdt zoals privacy issues en belemmering van de vrijheid op het internet.

Idealen

De ict'er bekommert zich veel over issues in de informatie samenleving. Hij/zij voert hier discussies over en vindt dat er hier iets aan gedaan moet worden. Daarom is het voor de piratenpartij makkelijk om deze mensen aan te spreken.

Tijdsbesteding

De ict'er besteed veel tijd achter zijn/haar computer en zit veel op het internet. Ict'ers spelen vaak ook videogames en zitten vaak op forums. Ook deze doelgroep (ICT'er met veel werkervaring) is niet altijd bekend met de Piratenpartij en denkt in dat geval bij het horen van de naam vaak dat het om een grap gaat. Opmerkingen als “Mijn zoontje van 5 doet er graag aan mee” komen vaak voor. Om dit tegen te gaan moet het volgende gebeuren:

Secundaire doelgroepen

Mensen die we eigenlijk zouden moeten bereiken, maar waarbij we de praktische informatie en ervaring missen om dit ook daadwerkelijk te doen. Hou ze bij het maken van elke communicatie uiting strikt in het achterhoofd. Dit zijn de mensen die een belangrijke groep voor de Piratenpartij zijn, maar moeilijk zijn te bereiken, het zogenaamde “extra kader”. Binnen de kaders van de Uppsala verklaring heeft deze groep geen directe focus, maar het is belangrijk om bij elke media-uiting rekening met ze te houden.

IV. De Kunstenaar

Henk is een 45 jarige kunstenaar. Zijn kenmerken:

Toon

De toon moet over het algemeen dus aansluiten op de identiteit in 3 woorden. Er zijn enige uitzonderingen, waaronder de officiële documenten, alsmede persberichten. Dit zal aangegeven (moeten) worden in de afzonderlijke secties en protocollen. Over het algemeen lijkt het me wenselijk om serieus en professioneel over te komen, maar wel met gevoel voor humor. Wat dat laatste betreft moeten we 'de minst saaie partij' zijn. Hier moet nog meer over worden vastgelegd.

De Piratenpartij brengt vernieuwing in de politiek. We zijn misschien niet allemaal even ervaren maar we zijn enthousiast, eerlijk en luisteren naar de kiezer. Persoonlijkheid en eerlijkheid staan bij ons voorop. Onze woorden zijn minder glad dan die van andere politieke partijen, maar daarmee maken we wel duidelijk waar we voor staan.

We zijn een serieuze vernieuwende partij. We kunnen ons professioneel en beleefd opstellen, maar onze gedrevenheid uit zich soms in een opstandige houding. De campagne krijgt een luchtige toon zodat zichtbaar is dat de Piratenpartij een partij is voor en door mensen. De Piratenpartij wordt niet altijd even serieus genomen in de politiek, dus daarom is het belangrijk dat we hiermee voorzichtig om gaan. Toch moet de campagne een luchtige toon behouden en daarnaast serieus en professioneel overkomen.

Standpunten

De Piratenpartij en haar standpunten zijn voor veel mensen nogal abstract en ontastbaar. Uit contact met de verschillende doelgroepen is gebleken dat er sterke behoefte is aan praktisch uitleg van onze standpunten. Belangrijk is het daarom om onze standpunten uit te leggen op een manier die iets voor onze doelgroep betekent en voorbeelden te geven die onze doelgroepen meemaken in hun dagelijkse leven.

Onderwerpen die spelen bij onze doelgroepen en die overlap hebben met waar we voor staan zijn o.a. het onderwijs, de zorg en het drugsbeleid. Het onderwerp economie is een onderwerp dat erg speelt bij de doelgroepen, maar de Piratenpartij nog geen eenduidige reactie op heeft. Hier moet een bevredigend antwoord voor komen.

Het is belangrijk hoe onze toepasbaar zijn op andere gebieden dan:

De focus moet op de volgende algemene punten liggen:

Daarnaast staat de Piratenpartij voorop met:

Ook hoe we onze standpunten naar voren schuiven heeft invloed op onze identiteit:

Mogelijk helpt het uitbreiden van standpunten bij het spreiden van die balans, wat het dus makkelijker maakt om de balans vast te houden. Dit kan bijvoorbeeld in velden waar we direct mee te maken krijgen, zoals Volksgezondheid (farmaceutische octrooien), Onderwijs (open education) en Bestuurlijke Vernieuwing. Met het uitbreiden van standpunten moet er wel aandacht worden besteed aan het voorkomen dat we makkelijker in een links-rechts spectrum kunnen worden geplaatst. Hiermee wordt bedoeld links & rechts zoals daar door opiniemakers en de media op dit moment invulling aan wordt gegeven, dus niet links & rechts in de strikte zin van de begrippen. Dit ten eerste om te voorkomen dat een deel van de achterban zich minder goed kan identificeren met de partij, ten tweede omdat het 'potentiële piraten' af kan schrikken, maar het belangrijkst: het draagt af aan de kernpunten waar de Piratenpartij écht voor staat.

Overigens moet naar een manier gezocht worden om het octrooiverhaal 'sexy' te maken. Auteursrechten en privacy zijn al erg 'hot', maar octrooien zijn dat dus (nog) niet. We kunnen verschillende invalshoeken bedenken waardoor het onderwerp mensen (inclusief jongeren) meer aanspreekt. Ook kunnen we kijken of het punt op zo'n manier aan te stippen is dat ook andere partijen er een mening over moeten gaan ontwikkelen, zoals bij privacy en auteursrechten / downloaden al het geval is. Vooral het octrooiverhaal zou het draagvlak van de Piratenpartij erg kunnen verbreden naar een ouder publiek, terwijl het mensen ook doet inzien dat er grote ideeën, waarden, en principes achter de Piratenpartij zitten. Dit is niet alleen het geval bij degenen die wij nog moeten bereiken, maar ook voor onze achterban.

Externe communicatie

Onder externe communicatie vallen twee verschillende zaken: public & press relations en marketing. Hier kan enig overlap inzitten, maar over 't algemeen zal het vrij duidelijk zijn wat in welk veld hoort.

Public & Press Relations

Deze sectie behandelt alle externe communicatie die niet direct als promotie wordt beschouwd en dus niet onder de noemer 'marketing' valt. Hierbij valt te denken aan het opstellen van persberichten, coördinatie van het contact met de pers, verschijningen op TV en radio, maar ook het contact onderhoud via publieke kanalen, zoals onze website, Facebook, Twitter, Hyves, de chat en mogelijk een publiek forum.

Mediacontact

Voor het mediacontact kan de functie 'mediacoördinator' in het leven worden geroepen, die verantwoordelijk is voor inkomende pers- en uitgaande perscoördinatie en het aansturen van de media monitor. De mediacoördinator is ook goed op de hoogte van wie wat waar heeft gezegd en kan eventueel ook feedback geven aan diverse perswoordvoerders / gezichten van de partij.

Inkomende perscoördinatie

De eerste functie van inkomende perscoördinatie is om de verschillende verzoeken van de pers door te sturen naar specifieke contactpersonen (gezichten van de partij). Dit heeft als doel om orde en structuur te scheppen voor zowel de contactpersonen, alsmede de pers. Er moet één centraal nummer en e-mailadres zijn waar de pers zich kan melden. Daarnaast moeten er een aantal mensen zijn die allemaal een algemeen verhaal over de Piratenpartij kunnen vertellen en wellicht persoonlijke specialisaties hebben. Hier kan een rangorde in worden gemaakt, bijvoorbeeld aan de hand van een kieslijst. Oók de mediacoördinator moet in staat zijn antwoorden van de pers op een rustige en duidelijke manier te beantwoorden.

Uitgaande perscoördinatie

Ook uitgaande pers moet gecoördineerd worden. Onder uitgaande pers wordt verstaan de momenten waarop de Piratenpartij zelf contact met de pers zoekt. Dit kan via de mediacoördinator die een bestand met persgegevens behoort te beheren.

Protocol persberichten

Voor persberichten dient een protocol te bestaan. Hierin wordt vastgelegd welke mensen verantwoordelijk zijn voor het opstellen van persberichten, de juiste contactgegevens voor onderaan het persbericht, enkele voorschriften en richtlijnen inzake het opstellen van persberichten. Belangrijk bij persberichten is:

Media monitor

Een media monitor houdt de media goed in de gaten om te kijken of we worden genoemd. Dit kunnen we bijna volledig crowdsourcen, maar ook is het handig om er 1 of 2 mensen op te zetten. Deze mensen kunnen dan ook de nieuwe media items op de site zetten. Dit is tegenwoordig eigenlijk redelijk eenvoudig. Men hoeft alleen de Twitter search voor “Piraten Partij” en “Piratenpartij” in de gaten te houden, de andere grote social networks in Nederland, en ook de Google blog search en Google News kunnen er goed bij helpen. Ook kan hier het gebruik van Google Alerts erg bij helpen. De mediacoördinator stuurt de media monitor aan.

Public relations

De Piratenpartij roept bij veel mensen vragen op. Er moet dus in informatie worden voorzien. Dit gebeurt primair via de website, maar ook via andere communicatiekanalen.

Social networks

Iemand moet via de bestaande social networks informatie uitsturen, alsmede trachten de vragen naar specifieke informatie te beantwoorden. Ofwel inhoudelijk, ofwel door mensen de juiste kant op te wijzen (via een link bijvoorbeeld).

Marketing (Propaganda)

Hier kan heel veel voor worden gedaan. Ook dit moet centraal gecoördineerd worden. Het handigst is om één persoon alles te laten coördineren en dan verschillende commissies te creëren. Deze persoon controleert onder andere dat alle uitgaande propaganda strookt met de identiteit en huisstijl.

Ook hier kan een coördinator worden ingezet. Belangrijk zijn een aantal dingen:

Mediaplanning

Onder mediaplanning wordt verstaan alle reclame waar betaald voor moet worden. Het past niet echt in het karakter van de Piratenpartij om hier echt mee aan de slag te gaan, behalve via internet. Wat hier ook onder valt is: betaalde TV reclame, magazines, kranten, radio. We zouden er ook voor kunnen kiezen om de zendtijd voor politieke partijen onder dit kopje te laten vallen.

Promotie activiteiten

De marketingcoördinator zal promotie activiteiten door het hele land moeten gaan aansturen. Hij/zij kan hierbij gebruik maken van de lokale groepen (zie interne communicatie). Bij promotie activiteiten kunnen we denken aan massaal flyeren, flash mobs en andere massale ludieke acties, bijvoorbeeld: massaal waterpistool gevecht op een plein in een studentenstad (maar dan iets wat meer bij piraten past). Dit moet allemaal ook gefilmd worden en op YouTube worden gezet. Dit moet ook aangestuurd worden.

Interne organisatie

Hierbij is de IT heel erg belangrijk. Zie hiervoor dit schema op de wiki. Wat betreft IT moet 't niet zo zijn dat alles lam ligt als één of twee mensen onbereikbaar zijn.

Slogans

Overgenomen van andere partijen

Oude of "foute" gekaapte slogans