Inhoud
Bits of Freedom Nieuwsbrief - 19 november 2010
1. Meteen succes: landelijke zoekmachine bankgegevens van de baan
Bits of Freedom laat haar tanden zien en bijt door. Onder druk van overweldigende media-aandacht en reacties van Kamerleden, laat het Ministerie weten dat de plannen voor een landelijke zoekmachine met de bankgegevens van alle Nederlanders niet doorgaan. Actief opkomen voor je privacy loont en blijft tegelijkertijd hard nodig.
De plannen van het Ministerie maken onderdeel uit van het interne projecten ‘Dataretentie’ en ‘Verkeerstoren’, dat beoogt privé-informatie over iedere Nederlander met een druk op de knop opvraagbaar te maken voor opsporingsdiensten, zoals de politie en inlichtingendiensten. Pas na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur door onderzoeker Rejo Zenger, werden 27 documenten rondom dit project bekend. Na een analyse van Bits of freedom, kon Justitie tegenover het NOS Journaal niet anders dan erkennen dat het de landelijke zoekmachine voor telecom- en bankgegevens inderdaad onderzoekt.
De landelijke media pikten het nieuws direct op. Het was te zien, horen en lezen op zoveel plekken, dat we het niet meer konden bijhouden. Kamerleden van VVD, D66 en GroenLinks vroegen direct om opheldering. Een dag na de onthulling, maakte Kamerlid Jeanine Hennis-Plasschaert op Twitter bekend dat Staatssecretaris Teeven (VVD) afziet van de plannen. Inmiddels is dat ook te lezen bij RTL Nieuws.
We zijn er nog lang niet, laat dat duidelijk zijn: het Ministerie overweegt nog steeds om onze bel- en internetgegevens via een landelijke zoekmachine opvraagbaar te maken. Uit deze gegevens is af te leiden wie in de afgelopen 12 maanden met wie, wanneer en hoe lang gecommuniceerd heeft en waar de gebruiker zich op dat moment bevond. Met ruim 3 miljoen opvragingen is Nederland Europees koploper, als het gaat om het aantal opvragingen van deze privé-informatie. Dit vormt een evidente bedreiging van onze veiligheid en van onze privacy.
Het succes laat wel zien, dat het de moeite loont om voor je grondrechten op te komen. En dat actie broodnodig is. We zullen dus blijven doorvragen, onderzoeken en campagne voeren. Daarnaast adviseren (PDF) we het Ministerie, ook al werden we geweerd uit de overleggen over het ‘Project dataretentie’. Jij kunt ook helpen. Doe mee met Bits of Freedom of overweeg een donatie. Schendingen van je grondrechten zijn namelijk dichterbij dan we soms denken.
2. Jouw internet is jouw zaak, blijft dat ook zo?
Nu bepaal je zelf wat je op internet doet. Straks bepaalt je internetprovider welke sites en diensten je wel of niet mag bezoeken. Netneutraliteit is de naam voor de situatie waarin de provider geen internetverkeer discrimineert. De Europese Commissie durft zich niet aan dit onderwerp te branden. De bal ligt nu daarom bij het kabinet en de Tweede Kamer. Wie redt het net?
Netneutraliteit, wat is dat eigenlijk?
De bedrijven die jou toegang tot internet geven, internet service providers (ISP’s), deden dat tot voor kort zonder zich met jouw online gedrag te bemoeien. Ze waren neutraal. En dat is goed voor jouw vrijheid. Zo kan jij zelf bepalen welke websites en diensten jij bezoekt. En kan je zonder moeite een nieuwe website beginnen die voor iedereen toegankelijk is.
Maar veel internetproviders bieden tegenwoordig ook andere diensten aan, zoals telefonie en televisie. En nu willen sommige van hen delen van jouw internet beperken en afsluiten, om hun eigen diensten te bevoordelen. Als zij bijvoorbeeld online video en telefonie op jouw internetverbinding zo goed als onmogelijk maken, verdienen ze weer meer aan je telefoon- en televisie-abonnement.
Neelie Kroes is toch eurocommissaris voor de Digitale Agenda, wat doet zij hieraan?
Afgelopen zomer vroeg de Europese Commissie aan alle Europeanen om hun mening te geven over de toekomst van het open internet. Daarop kregen zij vele reacties. Vorige week kwamen alle belangrijke spelers op het gebied van netneutraliteit bij elkaar tijdens een Summit in Brussel. Bits of Freedom was er natuurlijk bij om de Nederlandse internetgebruikers te vertegenwoordigen. We zullen jullie een volledig verslag van het bomvolle programma (31 sprekers!) besparen, en direct naar de conclusie gaan.
Mevrouw Kroes vindt het vooralsnog voldoende als providers transparant zijn over wat ze blokkeren of afknijpen. Zij besloot de dag daarom met de oproep aan internetgebruikers om ‘te stemmen met hun voeten‘. Oftewel, als jouw provider jouw internettelefonie teveel afknijpt, moet je van provider overstappen.
Bits of Freedom is het daar om meerdere redenen niet mee eens. We zullen er hier een geven: Veel mensen hebben een zogenaamd triple-play pakket (internet, telefonie en televisie in één bundel). Het risico om tijdelijk afgesloten te zijn van internet is voor veel mensen een reden om helemaal niet over te stappen. Dat wordt alleen maar erger als niet één, maar drie belangrijke diensten tijdelijk onbruikbaar zijn.
Wat kunnen we in Nederland doen?
Minister Verhagen (Economische zaken, Landbouw en Innovatie) heeft onlangs een wetsvoorstel aan de Kamer gestuurd waarin ook hij niet verder gaat dan een transparantieverplichting voor providers. Wij verwachten dat de Tweede Kamerleden, en zeker zij die zich tijdens de verkiezingscampagnes hebben sterk gemaakt voor internetvrijheid, meer zullen eisen. Bits of Freedom zal ze daar in elk geval daar op wijzen. Misschien hebben we de komende weken jouw hulp daarbij nodig. Hou deze site daarom in de gaten of abonneer je op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen.
3. Function creep: mag auteursrechtindustrie je internetverkeer inzien?
Je wist waarschijnlijk al dat je bel- en internetverkeer verplicht worden opgeslagen vanwege de Wet bewaarplicht telecomgegevens. Politici beloofden destijds dat alleen opsporingsdiensten gebruik konden maken van de gegevens, onder strikte voorwaarden. Niet veel later gebeurt het onvermijdelijke: de auteursrechtindustrie voert de druk op om ons internetverkeer in te zien. Een fenomeen dat bekend staat als ‘function creep’: voor het ene doel opgeslagen, voor andere doelen gebruikt.
‘Voor een juist begrip moet het opslaan van de gegevens echter worden onderscheiden van het gebruik van de gegevens. De toegang tot de bewaarde gegevens is beperkt tot die gevallen waarin de wet daarin voorziet. Dit betreffen de regels over het vorderen van verkeersgegevens in het Wetboek van Strafvordering’, aldus minister Hirsch Ballin tijdens de parlementaire behandeling van de bewaarplicht in de zomer van 2009. Bits of Freedom heeft dit begrip van de minister altijd al onjuist verklaard. De laatste weken is nog duidelijker gebleken, waarom.
Zo is de zaak C-461/10 Bonnier Audio e.a. aanhangig gemaakt bij het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. In de Zweedse zaak Bonnier Audio heeft een onbekende internetter zonder toestemming 27 audioboeken op internet aangeboden vanaf een FTP-server, kort gezegd vanaf een privé-computer. Bonnier Audio benadert de Internet Service Provider (ISP) van de internetter, ePhone, die weigert de internetgegevens af te staan. Inmiddels ligt de zaak bij de hoogste rechterlijke instantie in Zweden, die aan het Europese Hof de prejudiciële vraag heeft voorgelegd of de bewaarplichtgegevens alleen zijn bedoeld voor ‘bevoegde autoriteiten’ zoals bepaald in de EU-richtlijn bewaarplicht, of ook kunnen worden verstrekt aan private partijen op basis van de EU-richtlijn bescherming intellectueel eigendom. Oftewel, komt het internetverkeer van deze onbekende in handen van de auteursrechtindustrie?
Bits of Freedom constateert dat function creep zijn intrede doet bij de bewaarplicht. Maar jouw bel- en internetgedrag is jouw zaak, absoluut niet van de auteursrechtindustrie. Want door de verplichte opslag van je bel- en internetverkeer wordt je 225 keer per dag gelogd. Al je belletjes, smsjes en e-mailtjes, in-log en uit-logpogingen vallen eronder – hoogst persoonlijke informatie.
De Zweedse datahonger staat helaas niet op zichzelf. Pas geleden probeerde Ministry of Sound de internetegevens van tienduizenden klanten op te vragen bij verschillende ISP’s. In Duitsland was de auteursrechtindustrie belanghebbende in de procedure voor het Duits Constitutionele Hof, die leidde tot de vernieting van de Duitse bewaarplicht wegens strijd met de Duitse Grondwet. En in Nederland heeft stichting BREIN herhaaldelijk de identiteit van internetgebruikers proberen te achterhalen. In 2006 wees het Hof Amsterdam zo’n poging nog af. Een uitspraak van het Europese Hof van Justitie kan dat uitgangspunt veranderen.
Daarom stelt Bits of Freedom alles in het werk om de gehele bewaarplicht af te schaffen. Ondertussen hopen we dat het Europese Hof deze function creep alvast een halt toe roept. Dat zou pas juist begrip zijn.
4. Twee manieren om Bits of Freedom te helpen
Vind je vrijheid en privacy op internet ook belangrijk? En wil je Bits of Freedom helpen, maar weet je niet zo goed hoe? Overweeg dan bijvoorbeeld om flexibel, makkelijk en snel te helpen. Hoe dat kan?
“Ik heb niet veel tijd, maar wil soms wel met kleine klussen helpen.”
Word dan flexibele vrijwilliger. We hebben vier vrijwilligers lijsten voor verschillende talenten; creatief, technisch, juridisch en redactie. Als we een vraag hebben, stellen wij die aan deze mailinglijsten.
Voorbeelden van vragen die we gesteld hebben zijn ‘Wil je een ontwerp maken voor onze banners?’, ‘We schrijven een brief aan de minister over netneutraliteit, wat mag daarin volgens jou niet ontbreken?’, ‘Wat is de juridische status van een tweet?’ en ‘Wil je meelezen en schrijven aan de teksten van onze nieuwe website?’. Als je de mail met de vraag leest, kan je zelf bepalen of je tijd en zin hebt om die vraag op te pakken. En als het je even niet zo goed uitkomt is dat geen probleem!
Stuur een mail met motivatiebrief en CV naar info[at]bof.nl. Dan krijg je zo snel mogelijk antwoord van ons en plaatsen we je op een van de bovengenoemde mailinglijsten.
“Ik heb andere talenten dan creatief, technisch, juridisch of redactioneel en ik wil jullie graag helpen. Wat zal ik doen?” Stuur een mail naar Jildou.Gerritsma[at]bof.nl en zet daarin wat je andere talenten zijn. Wij zullen dan kijken hoe we jouw waardevolle tijd en hulp het beste in kunnen zetten.
“Ik wil juist structureler bij Bits of Freedom betrokken zijn. Is dat ook mogelijk?”
Jazeker! Word dan vaste vrijwilliger. Vaste vrijwilligers werken ofwel op ons kantoor of vanuit huis met ons mee. Zij schrijven bijvoorbeeld blogposts, doen onderzoek naar bepaalde onderwerpen, werken mee aan een specifiek project of helpen events te organiseren. Ook hiervoor stuur je een mail met motivatiebrief en CV naar info[at]bof.nl. Wij zullen zo snel mogelijk van ons laten horen. Kijk ook eens op de Doe Mee pagina op onze website.